Bioplastics zijn helemaal niet zo bio, update

*Heb onlangs het artikeltje Bioplastics zijn helemaal niet zo bio op Zaplog geplaatst. Mack kwam met een annotatie: 4 Grootste misverstanden over bioplastics, hiervoor dank. Een artikel van Kirstine Schiebel op de Site Duurzaambedrijfsleven waarbij in onderstaand artikel enkele kantekeningen worden geplaatst.

Op- en aanmerkingen zijn natuurlijk van harte welkom.*

Als je bioplastics op straat gooit verdwijnt het vanzelf. Het is zonde of zelfs schadelijk om het te verbranden. Wat is feit en wat is fictie als we het hebben over bioplastic? DuurzaamBedrijfsleven.nl checkt de feiten.

1 Het verbranden van bioplastics is zonde
Misverstand: Tijdens een uitzending van de Keuringsdienst van Waarde in maart 2011 wordt het verbranden van bioplastic, in tegenstelling tot bijvoorbeeld composteren, als “ontzettend zonde” bestempeld.

Het klopt dat producten vervaardigd uit bioplastic momenteel vaak terecht komen in verbrandingsinstallaties. Voornaamste reden hiervoor is dat andere verwerkingsmethoden nog niet van de grond zijn.

*Klopt helemaal, maar werderom wordt maar de halve waarheid verteld. Normaliter kost het een industriële compostintallatie 12 weken om bioplastics om te zetten in ‘bruikbare’ compost. Trouwens vele eigenschappen van dit soort compost zijn nog onbekend, wat is bijvoorbeeld de invloed van de gecomposteerde plastics op de plantengroei?

Daarnaast bestaan er goede verwerkingsmethoden voor GFT afval, binnen 8 weken wordt een commerciële compost voor de markt bereid. Daar tijd geld is zullen commerciële GFT jongens bioplastics als een vervuiling zien van hun grondstof, het verwerkingsproces van bioplastics kost namelijk 4 weken extra.

Voor de duidelijkeid, de kwaliteitsbeoordeling van deze commerciële compost is zeer triest, er wordt nauwelijks onderzoek verricht op mogelijke giftige stoffen, zoals pesticideresten.*

Toch is het verbranden van bioplastic helemaal niet zo’n slechte optie. Verbranding levert in de praktijk een grotere vermindering van CO2-uitstoot op dan compostering. Verbranding levert namelijk groene energie op, terwijl het composteren alleen resulteert in CO2, water en een klein beetje compost. Daarom raadt Stichting Milieu Centraal aan om bioplastics bij het restafval te gooien, in plaats van in de GFT-bak.
Nou als men enigzins duurzaam wil gaan denken dan lijkt me verbranden, in de praktijk ook wel thermische recycling genoemd, niet zo’n geweldig creatieve oplossing. Bij verbranding raakt men in één maal de beschikbare energie kwijt. Afbraak in de bodem is een uiterst uitgekiend proces waarbij de afvalproducten de voedingsstoffen vormen voor vele andere levende wezens. Door radicaal deze processen over te slaan vergroot men alleen de ecologische voetafdruk en dus de uiteindelijke kosten voor de natuur.

Andere verwerkingsmethodes, zoals het vergisten of recyclen van bioplastics, zullen nog minder milieubelasting opleveren, maar totdat die verwerkingsmethodes van de grond zijn is verbranding verreweg de beste optie.

Een beetje het paard achter de wagen spannen, bioplastics worden voornamelijk gebruikt om conventionele plastics in wegwerpartikelen te vervangen. Om duurzame artikelen te vervangen zijn de huidige gewenste eigenschappen in de industrie gewoonweg ruim onvoldoende. Van bioplastics worden dus nauwelijks hoogwaardige producten gemaakt. Probleem is veel eenvoudiger op te lossen door eenvoudigweg het aantal plastic wegwerpartikelen drastisch te verminderen. Dan hoeft men het spul niet eens te gaan verbranden.

2. Bioplastic kun je gewoon in de berm gooien
Misverstand: Biologisch afbreekbaar plastic is ontwikkeld om de hoeveelheid zwerfafval te doen verminderen. Als je het in de berm gooit, breekt het vanzelf af.

Dit is absoluut niet het geval, want de meeste bioplastics worden niet zomaar afgebroken in een achtertuin of in de zee, wordt ook bevestigd door de universiteit van Wageningen. De plastics vallen alleen uiteen in industriële composterings- of vergistingsinstallaties, waar er sprake is van een hoge temperatuur en een hoge luchtvochtigheid. In deze installaties levert het plastic groene energie en compost op. Overigens is het ook vaak niet de bedoeling dat plastics biologisch afbreekbaar zijn. Een frisdrank als Coca-Cola zou zo’n verpakking direct beginnen af te breken, zoals het Nederlandse Avantium – leverancier van Coca-Cola – aangeeft.

*Helemaal mee eens met als toevoeging: op dit moment bestaan er tientallen kunststofsoorten , van PE (draagtassen) tot PTFE (teflon, anti-aanbaklaag), aan al deze plastics worden vele additieven toegevoegd om de levensduur te verlengen en te garanderen. Het zou toch triest zijn als de inhoud de verpakking overleeft. Door verschillende soorten bioplastics aan het bestaande productenpallet van plastics toe te voegen (het draait hier al om duizenden grondstoffen) wordt de recycling alleen maar moelijker.

Voor de duidelijkheid, bij iedere behandeling verliest het afvalplastic een gedeelte van de gewenste eigenschappen. Door de verschillende kunststoffen, ogenschijnlijk bestaand uit dezelfde basis, treedt er een verlies in eigenschappen op. Plastics in het algemeen zijn voor hergebruik niet inzetbaar, eigelijk is het geen re- maar downcycling.*

Zwerfafval is verder een probleem voortkomend uit onverantwoordelijk gedrag, dat eerder aangepakt moet worden door het gedrag van mensen te veranderen dan door verpakkingen hieraan aan te passen.

*Dit is niets meer dan het omdraaien van de bewijslast, het is dan ook niet voor niets dat juristen vandaag de dag de winst van de chemische industrie garandeert. Juist door het wegwerpgedrag van de mens is deze industrie zo groot geworden. Indien BigChemistry werkelijk zo ethisch is als ze beweren zouden ze juist voor een verbod zijn van wegwerptasjes. Wat is er moeilijk aan om de consument bij te brengen om hun eigen duurzame tassen mee te brengen? Helaas zullen dit soort ideeën de winst voor aandeelhouders niet bevorderen.

Een ander voorbeeld, resten oftewel afval van de kunststofproducerende industrie worden tegenwoordig als scrubmiddeltjes toegevoegd aan huidverzorgingsproducten. Deze microplastics kunnen de waterzuiveringinstallaties ongehinderd overleven en dragen bij aan de plastic bouillon in de Noordzee. Wat is er eenvoudiger dan als industrie zou zeggen, we stoppen met deze microplastics zolang niet zeker is dat deze 100% veilig zijn voor mens en milieu. In plaats daarvan roept onze Unilever: bewijs maar eens dat de schadelijke en giftige microplastics afkomstig zijn van onze producten.

De industrie probeert de burger verantwoordelijk te maken voor hun eigen fouten. Een bedrijf bezit wettelijk gezien namelijk dezelfde verantwoordelijkheid maar ook dezelfde rechten als een burger, de schuld moet bewezen worden. Vreemd is het dat deze multinationals juist met alle marketingcampagnes beweren, of zweren, dat hun product de oplossing is van alle problemen.

Indien de politiek het lef had om het voorzorgsprincipe in te voeren, zouden vele luchtkastelen van de industrie ineenstorten als kaartenhuizen.*

3. Bioplastics concurreren met de voedselindustrie
Misverstand: Voedselprijzen zullen stijgen vanwege de productie van bioplastics vervaardigd uit voedselbronnen.

Dit is niet waarschijnlijk. Momenteel worden bioplastics nog op een veel te kleine schaal geproduceerd om enige invloed op de voedselindustrie te hebben. Maar ook wanneer productie in de toekomst toeneemt, hoeft er geen sprake te zijn van concurrentie. Dit omdat de plastics uit iedere zetmeel- of suikerhoudende bron kunnen worden geproduceerd.

*Als het zo gemakkelijk is waarom doet men dit men nog niet? Simpelweg men moet concureren tegen tradionele plastics. Bij ons huidig kapatilistisch systeem worden alleen productiekosten in rekening gebracht. Dit opportunistische boekhoudsysteem garandeert de winst van de aandeelhouders van Wallstreet.

Echter langzaam maar zeker wordt duidelijk dat de productieprijs onvoldoende is om de maatschappelijke kosten te dekken. Denk maar eens aan hormoonverstoorders die mede verantwoordelijk zijn voor de explosie van welvaartszeikten zoals obesitas, kanker, diabetes etc. Het zijn welvaartsziekten, het gevolg van onze moderne samenleving!

Een vergelijkbaar voorbeeld vormen de biobrandstoffen, ook de EU commissie is er ondertussen van overtuigd dat de tradionale landbouw geen oplossing vormt voor biobrandstoffen.*

Wetenschappers aan de universiteit van Wageningen hebben recent een methode ontwikkeld waarmee plastics geproduceerd kunnen worden uit agrarische reststromen zoals bermgras. Een andere interessante ontwikkeling is de productie van plastics uit algen, wat momenteel onderzocht wordt door het bedrijf Alganix, in samenwerking met Kimberly-Clark.

*Geweldig, echter zolang onze bermgrassen vervuild worden door fijnstof en andere vervuilingen van de snelweg dan bestaat er nog altijd niet de garantie dat uit deze grondstoffen geproduceerde plastics veilig zijn. Zo worden plastics opgebouwd uit chemische bouwstenen. Om deze chemische bouwstenen met elkaar te laten reageren worden katalysatoren gebruikt. Soortgelijke katalysatoren vindt men ook terug in uitlaten. Restproducten van katalysatoren beïnvloeden polymerisatiereacties, de vorming van kunststoffen. In de Randstad zullen hoogstwaarschijnlijk meer katalysatorresten zich in het bermgras terug zijn te vinden dan op Texel.

De katalysatorresten bestaan tegenwoordig meer en meer uit nanodeeltjes, zo voegt onze koninklijke Shell ceriumoxide toe om te verbranding van uitlaatgassen te optimaliseren. Echter deze deeltjes verzamelen zich in planten in de berm en dus uiteindelijk ook in ons voedsel. Hiernaar is nog geen onderzoek gepleegd maar dit betekent niet dat deze veilig zijn.

Pas als men 100% afvalproducten kan omzetten in nuttige grondstoffen voor de natuur (Cradle to Cradle) zal de ecologische footprint van onze westerse levenswijze Gaia niet in de weg staan.

En ja, plastics uit algen, misschien inderdaad de oplossing. Echter in deze competitieve samenleving worden de voordelen vaak benadrukt terwijl de nadelen verdwijnen op de achtergrond. Misschien zou onafhankelijk onderzoek, onafhankelijk is vrij vertaald niets meer dan kennis, ons verder helpen.*

4. Bioplastic uit genetisch gemodificeerde organismes is schadelijk voor het milieu
   Misverstand: Tijdens de uitzending van de Keuringsdienst van Waarde vorig jaar werd belicht dat de plastics vervaardigd worden uit genetisch gemodificeerde maïsplanten. Deze planten zouden een negatieve uitwerking hebben op lokale fauna.

   Genetisch gemodificeerde planten brengen een bacterie-gen tot expressie dat zorgt voor de productie van een giftige stof. Daardoor zijn planten minder vatbaar voor vraat. Gedacht wordt dat deze stof schade toebrengt aan mens en milieu. De wetenschappelijke bewijzen hiervoor zijn op zijn minst omstreden.

   Inderdaad wordt er gedacht dat gentech planten niet zo gezond zijn. Door de industrie, dankzij selectieve beoordelingsmethoden, wordt geroeptoeterd wordt dat gentech wel veilig is. Dit betekent nog niet dat de natuur zich er iets van deze aannames aantrekt. Bij de vaak zeer amateuristische geaccepteerde beoordelingsmethoden van de overheid wordt gegarandeerd dat alles veilig is, ga rustig slapen. Echter deze garantie is niets meer dan hoop. Dit soort opportunisme is de voeding van het kapitalistische model, welke de basis vormt van onze huidige crisis. Het afschuiven van schuld op de burger is geen oplossing maar juist een katalysator van problemen.

   Wat verder niet genoemd wordt in de uitzending is dat het niet noodzakelijk is om genetisch gemodificeerd mais te gebruiken voor bioplastic. Bioplastics kunnen namelijk vervaardigd worden uit iedere suiker- of zetmeelhoudende bron. Zo biedt NatureWorks – een van de grootste producenten van plastic op basis van mais – bioplastic aan dat vrij is van genetisch gemodificeerde organismen.

   Jawel, Natureworks biedt gentech vrij bioplastic aan maar daarnaast kan ook gentech bioplastic worden geleverd. Natureworks is niet zo nature, de firma probeert van vele walletjes mee te eten zonder een oplossing te bieden.....................

zaplog.nl