<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

De plicht van de intellectueel

De wens om de waarheid te vertellen, is slechts één voorwaarde om een intellectueel te zijn. De andere is moed, de bereidheid om rationeel onderzoek uit te voeren waartoe dit ook kan leiden, "meedogenloze kritiek te leveren op alles wat bestaat, meedogenloos in die zin dat de kritiek niet verschrompelt onder haar eigen conclusies of door een conflict met de bestaande machthebbers" (Marx). Een intellectueel is dus in essentie een sociaal criticus, een persoon die begaan is met het identificeren, analyseren en het op deze manier helpen te overwinnen van de obstakels die de weg blokkeren naar de verwezenlijking van een betere, menselijkere, en meer rationele sociale orde. Als zodanig wordt hij het geweten van de samenleving en de woordvoerder van progressieve krachten zoals die er zijn in een bepaalde periode van de geschiedenis. En als zodanig is hij onvermijdelijk een "onruststoker" en een "overlast" voor de heersende klasse, maar ook voor de beter opgeleide werknemers in haar dienst die hem verwijten op zijn best utopisch of metafysisch te zijn, en op zijn slechtst subversief of opruiend.

Hoe reactionairder een heersende klasse is, hoe duidelijker het wordt, dat de sociale orde waarover zij heerst een belemmering is voor de bevrijding van de mens, en des te meer ook wordt haar ideologie overgenomen door anti-intellectualisme, irrationalisme, en bijgeloof. En des te moeilijker wordt het voor de intellectueel om de sociale druk op hem te weerstaan en zich niet over te geven aan de heersende ideologie en het toe te geven aan de beter opgeleiden in comfortabele en lucratieve conformiteit. Onder zulke omstandigheden wordt het een zaak van het allergrootste belang en urgentie om de functie van de intellectueel te benadrukken evenals het belang van zijn inzet. Want onder zulke omstandigheden valt de taak hem toe, en dit is zowel een verantwoordelijkheid als een voorrecht, om de traditie van het humanisme, de rede en de vooruitgang, die onze meest waardevolle erfenis is in de hele geschiedenis van de mensheid, van uitroeiing te redden.

Door Paul A. Baran in Monthly Review, mei 1961

socialists.blogspot.com