Jouw geld, jouw pensioen. Wordt wakker.

Het rommelt in pensioenland. De knappe koppen die voor torenhoge salarissen en bijbehorende bonussen jouw en mijn geld beheren zagen de crisis niet aankomen. Ondanks de enorm goede achterliggende jaren en de gigantische premie-inkomsten hebben ze het klaargespeeld om in zes maanden crisis de volledige buffer er doorheen te jagen. Pensioenen klinken als een ver van mijn bed show maar met dit stelsel worden jij en ik iedere dag verneukt, voor honderden euri per maand.

Om te beginnen is het een verplichting om eraan mee te doen als je in loondienst bent. Jou wordt niet gevraagd of je wel wilt dat je baas iedere maand rond de 20% van je bruto salaris in dit spaarpotje mag stoppen wat door partij X beheerd wordt. Zelfs als je een terminale ziekte hebt en al weet dat je het spaarpotje never nooit zult kunnen aanspreken, dan nog moet je braaf meedoen ! Nog zo iets merkwaardigs: als roker krijg je geen korting, terwijl je korter leeft. Omgekeerd moet je wel een hogere premie betalen voor en overlijdensrisico verzekering, heel krom.

De premiebedragen zijn afhankelijk van het pensioenfonds waar je bij bent aangesloten. Als basis voor de premie wordt het bruto salaris genomen, daarvan wordt de verwachte AOW uitkering afgetrokken (ca. € 10.000 per jaar) en over het verschil wordt een percentage berekend en afgedragen. Dit wordt deels van je salaris afgetrokken en wordt deels door je werkgever betaald (verhouding ongeveer 1/3 door jou en 2/3 door je werkgever). Dit laatste is een truc en feitelijk lood om oud ijzer. Voor je werkgever is bepalend wat jij hem kost, inclusief alle toeters en bellen. Lever je meer op dan je kost, dan mag je blijven. Is dat niet het geval, dan zou ik maar om gaan zien naar ander werk. Gevolg is echter, dat jij niet in de gaten hebt, hoeveel geld er namens jou opzij gezet wordt. Dit gaat om heel erg veel geld, ons geld.

Pensioenfondsen zijn verre van gelijk. De afdrachten, pensioenbetalingen en voorwaarden verschillen sterk. Nu zou dat niet zo’n probleem zijn, ware het dus niet dat je niet kunt kiezen. Ben je ambtenaar, dan zit je automatisch bij het ABP, werk je in de verpleging, dan zit je bij het PGGM. Worden jouw voormalige collega’s niet zo oud, dan heb je geluk. Is jouw pensioenfonds een slechte belegger, dan heb je pech.

Als je regelmatig van baan (bent) verandert/d, als je een tijdje in het buitenland gewoond hebt, kortom als je initiatiefrijk leeft, ook dan is het Nederlandse pensioenstelsel niet echt geschikt voor je. Het is tegenwoordig officieel mogelijk om bij het veranderen van baan je opgebouwde pensioenrechten mee te nemen, maar het is een hele rompslomp. Ben je een tijdje in het buitenland of zelfstandig, dan heb je een pensioengat. Klinkt vervelend en dat is het ook. Het schopt de hele opbouw in de war. Het stelsel is gewoon niet gebouwd voor de huidige arbeidsmarkt.

Pensioenmaatschappijen kunnen éénzijdig de voorwaarden wijzigen. Protesteren heeft geen zin. Nu is het zo dat de meeste pensioenfondsen beheerd worden door werkgevers en werknemers. Voor ons (de werknemers) kwijten de vakbonden zich van deze taak. Need I say more ???
Enige tijd geleden zijn veel pensioenfondsen overgestapt van eindloon regelingen naar middenloon regelingen. Over het algemeen loopt je salaris gedurende je carrière op. Vroeger kreeg je op basis van je eindloon een pensioen (over het algemeen 70% daarvan) maar dat was toch wel een dure geschiedenis ! Dus heeft men besloten dit te wijzigen in een middenloon regeling, waarbij je nog 70% van het gemiddelde loon krijgt. Een zeer wezenlijk verschil. Ben jij daarover geraadpleegd ?? Ik in ieder geval niet. Een ander mooi voorbeeld is de indexatie. In principe wordt een pensioen ieder jaar verhoogd met het inflatiecijfer, dat zo wie zo al structureel te laag wordt ingeschat. Dit is echter geen automatisme. Dit jaar bijvoorbeeld wordt er door vrijwel alle pensioenfondsen niet geïndexeerd. Bovendien worden premies (sterk) verhoogd.

Voor het beheren van je geld brengt het pensioenfonds een vergoeding in rekening. Dit is meestal enkele procenten van het belegde vermogen. Ook op dit punt ben je weer aan de Goden overgeleverd. Heb je geluk, dan is het laag en heb je de pech bij een duur instituut ondergebracht te zijn, dan is het jammer maar helaas. Het verschil tussen 2% of 4% lijkt niet zo groot, maar bedenk wel dat dit over 30 of 40 jaren gerekend heel veel is en dat dit van het beleggingsrendement afgetrokken wordt. Dan is het toch wel een substantieel verschil.

Het hebben van een pensioenfonds is een geweldige business. Gaat het lekker, dan keer je mooie vette bonussen en dividenden uit en gaat het slecht, dan wentel je de problemen af op de deelnemers. Er is nooit een wakkere geest die de bonussen of dividenden terug eist.
Kijk voor de grap eens naar de panden waarin pensioenmaatschappijen gehuisvest zijn. Al die luxe wordt van jouw en mijn geld betaald.

Behalve de merkwaardige gang van zaken bij de pensioenfondsen zelf, zijn er nog een paar belangrijke punten van aandacht.
Om te beginnen de (belasting)wetgeving rond dit stelsel. Over je pensioenafdracht betaal je geen inkomstenbelasting. Het wordt van je bruto salaris afgetrokken voordat de loonheffing wordt toegepast. Daarentegen betaal je over de uitkering in de toekomst wel inkomstenbelasting. Toen veel pensionados besloten dat het leven in Benidorm met reuma beter was dan in ons koude kikkerlandje en daar een flatje kochten, werd de staat ongerust. Afkoop van je pensioenrechten (dan krijg je het opgebouwde vermogen ineens en zie je af van toekomstige uitkeringen) is middels maatregelen sterk “ontmoedigd” m.a.w. je betaald een boete… en flink ook..

Vergeet daarnaast de Euro niet.
Wij zijn met onze enorme spaarpotten een grote uitzondering in de wereld maar ook in Euroland. Als één van de weinige landen hebben wij daardoor belang bij een lage inflatie, het vreet ons vermogen op. Helaas voor ons is het tegenovergestelde waar voor landen die deze zaken niet op orde hebben. Denemarken, een land die zijn zaakjes ook redelijk op orde heeft, is er niet voor niets buiten gebleven.

De meeste mensen beginnen zich pas enkele jaren voor hun pensionering te interesseren voor dit onderwerp. Dat is dom. Er wordt een smerig spelletje gespeeld met ons geld en onze belangen. Er gaan honderden miljarden euro’s in om. Per maand betaal je vrijwel net zoveel aan je pensioen als aan je woning.
Als vandalen je huis in brand steken protesteer je ook, waarom horen we dan zo weinig als het pensioengeld verbrand wordt ??

Als er voldoende belangstelling voor bestaat, wil ik dit artikel wel herschrijven en voorzien van alle broninformatie. In dit stuk heb ik bewust veel weggelaten om het leesbaar te houden. Het pensioenprobleem is dusdanig complex dat het stuk dan 3 x zo lang zal worden en vol zal staan met links. Belangstelling ? Dan s.v.p. aangeven.