Evolutie in overdrive: mens maakt dieren slimmer

Evolutiebiologen beschouwen tegenwoordig de mens als een enorme sterke kracht in de evolutie. In ziekenhuizen bevorderen we de evolutie van anti-biotica resistente bacteriën en in de oceanen bespoedigen we de evolutie van kleinere vissen door de grote te vangen.

In een nieuwe studie komt bioloog Emilie c. Snell-Rood (University of Minnesota) met het resultaat dat we evolutie op een andere schaal verrassend beïnvloeden. Op het moment dat we de woonplaats van dieren radicaal veranderen , wordt de groei van de hersenen van de getroffen dieren, sterk versneld.

Snell-Rood baseert haar conclusie op een verzameling schedels van zoogdieren in het Bell Museum of Natural History (University of Minnesota). Snell-Rood onderzocht voor de studie 10 soorten, inclusief muizen, vleermuizen, spitsmuizen en grondeekhoorns. Van vele tientallen skeletten, tot meer dan een eeuw oud, werd de schedels opgemeten. Met deze gegevens was het mogelijk om de grootte van het brein te berekenen.

In twee soorten, de witvoetmuis en de veldmuis, bleken de hersenen van de diertjes die in de (voor)steden leefden zo’n 6% groter als die van het platteland. Snell-Rood komt met de conclusie dat bij het verhuizen naar de dichtbevolkte gebieden de diertjes significante grotere hersenen kregen.

Daarnaast werden er ook grotere hersenen bij de stadsbewoners van 2 soorten spitsmuizen en 2 soorten vleermuizen gevonden.

Uit de studie blijkt dat de breinen van 6 soorten zijn gegroeid, Snell-Rood vermoedt dat dit in Minnesota veroorzaakt is door de mens. Bossen en prairies zijn veranderd in steden en boerderijen. In deze verstoorde omgeving zijn de diertjes die beter en sneller kunnen leren in het voordeel en krijgen meer nakomelingen.

Onderzoek van andere wetenschappers toont al aan dat dieren met grotere hersenen beter kunnen leren (of sneller aanpassen). Bijvoorbeeld in januri werd er een studie gepubliceerd door onderzoekers van de Uppsala University (Zweden). Er werd een experiment beschreven waarbij er guppies werden gekweekt met grotere breinen. Deze waren snellere leerlingen dan hun neefjes met kleinere hersenen.

Bij de kolonisatie in de bewoonde wereld leerden de diertjes voedsel te vinden in gebouwen en andere plaatsen die door de mens is geschapen. Hun voorouders hadden deze uitdaging niet.

Snell-Rood, maar daarnaast hebben we ook het platteland radicaal veranderd. Zo zijn er vele bossen gekapt en vleermuizen moeten nu verder vliegen om hun voedsel te vinden. De diertjes moeten dus hun navigatiesysteem uitbreiden, met een groter brein is dit eenvoudiger.

Andere onderzoekers, welke niet betrokken waren bij de studie, zijn blij met de resultaten. Het is de eerste studie welke niet met proefdieren werkt maar met resultaten uit de echte wereld komt. Jason Munshi-South (Fordham University): we moeten dit soort onderzoek voortzetten. De resultaten tonen aan hoe dynamisch de evolutie is.

Vergelijkbaar onderzoek met schedels uit musea uit de gehele wereld zijn mogelijk. Deze zullen dan ook de hypothese van Snell-Rood kunnen bevestigen. Maar ook in het lab kan verder onderzoek plaatsvinden, zo kunnen stadsbewoners met wilde soortgenoten (met een kleiner brein ) worden gefokt. Gensequentie kan info geven over welke genen het breinvergrotend proces triggeren. Maar ook gedragsexperimenten met de dieren kan veel info opleveren: nature will find a way.

Onderstaand filmpje gaat niet over zoogdieren maar creatieve kraaien. David Attenborough verzorgt het commentaar.