Somalische piraten? de leugen over piraten.

Johann Hari: Je wordt voorgelogen over piraten.
Somige 'piraten' zijn duidelijk gangsters, maar anderen proberen illegaal dumpen en leegvissen te voorkomen

Wie zou zich kunnen voorstellen dat in 2009, regeringen opnieuw een oorlog zouden verklaren tegen Piraten? Op het moment dat je dit leest is de Britse Royal Navy - gesteund door de schepen van meer dan twee dozijn landen, van de VS tot China - in Somalische wateren aan het varen om het op te nemen tegen mannen die wij voor ons zien als: met papegaai-op-de-schouder pantomime spelende schurken. De vloot bestrijd Somalische schepen en jagen daarbij zelfs naar piraten tot ver op de wal, in een van de meest opgebroken landen op deze wereld. Maar achter het eigenaadige "arrr-me-hearties" van dit verhaal gaat een ongelofelijk schandaal schuil. Deze mensen worden door onze regeringen gelabeled als "één van de grote gevaren van onze tijd". Maar ze hebben een buitengewoon verhaal te vertellen - en hebben zeker een gedeelte van het recht aan hun zijde.

Piraten zijn nooit helemaal wie we denken dat ze zijn. In de "gouden eeuw van piraterij" - 1650 tot 1730 - leefde het idee van de piraat als de zinloze, woeste Blauwbaard. Dat beeld is gemaakt door de Britse regering in een grote propaganda-show. Veel gewone mensen geloofden niet dat er veel van waar was: piraten werden zelfs vaak gered van de galg door ondersteuning van een joelende menigte. Waarom? Wat deed de bevolking destijds inzien wat wij nu niet kunnen zien? In zijn boek Villains Of All Naties, komt historicus Marcus Rediker met het bewijs.

Als je een handelaar of marine matroos werd - uit de dokken van het Londense East End geplukt, jong en hongerig - zag je jezelf al gauw terug op een drijvende houten hel. Je werkt de hele dag op een verkrampt, half uitgehongerd schip, en als je wilde uitrusten, kwam de almachtige kapitein met zweep of de "Cat O 'Nine Tails". Als dat te vaak gebeurde, kon je overboord worden gegooid. En aan het einde van je diensttijd, na maanden of zelfs jaren, werd je vaak ook nog bedrogen bij het uitbetalen van je loon.

Piraten waren de eersten die rebelleerden tegen deze wereld. Zij muitten - en stonden voor een andere manier van werken op en omgaan met de zeeën. Als ze eenmaal een schip hadden, kozen de piraten hun kapiteins, en alle beslissingen werden collectief genomen, zonder foltering. Zij deelden hun buit in wat Rediker noemt: "één van de meest egalitaire plannen voor de verdeling van middelen waar dan ook in de achttiende eeuw".

Ze namen zelfs ontsnapte Afrikaanse slaven op en woonden met hen samen als hun gelijken. De piraten toonden "heel duidelijk - en succesvol aan - dat schepen niet hoefden te worden bestierd op een gewelddadige en onderdrukkende manier zoals in een groothandelsmarkt en zoals bij de Royal Navy." Dit is de reden waarom zij vaak romantische helden werden, ondanks dat ze vrij onsuccesvolle dieven waren.

De woorden van een piraat uit die vergane tijden, een jonge Britse man genaamd William Scott, zou in deze tijd moeten weerklinken. Voor hij werd opgehangen in Charleston, South Carolina, zei hij: "Wat ik deed was om te voorkomen dat ik zou vergaan. Ik werd gedwongen om te piraten om te overleven." In 1991 is de regering van Somalië ingestort. Negen miljoen mensen op de rand van hongerdood sindsdien - en de smerigste krachten in de westerse wereld hebben dit gezien als een grote kans het land te beroven van de grondstoffen, voedsel en om onze kernafval in hun zeeën te dumpen.

Ja: kernafval. Zodra de overheid weg was, verschenen mysterieuze Europese schepen voor de kust van Somalië en dumpen grote vaten in de oceaan. De kustbewoners begon ziek te worden. Vooralsnog vreemde huiduitslag, misselijkheid en misvormde baby's. Later, na de tsunami in 2005, spoelden honderden lekkende vaten aan op de wal. Mensen begonnen te last te krijgen van stralings-ziekte, en meer dan 300 zijn overleden.

Ahmedou Ould-Abdallah, de VN-gezant voor Somalië, vertelt: "Iemand dumpt nucleair materiaal hier. Ook lood en zware metalen zoals cadmium en kwik worden gevonden - noem maar op." Veel van deze rommel kan worden getraceerd naar Europese ziekenhuizen en fabrieken. Het lijkt te zijn doorgespeeld aan de maffia om zich zo goedkoop te "ontdoen" van het afval. Toen ik vroeg aan Ould-Abdallah wat Europese regeringen hiertegen deden, zei hij met een zucht: "Niets. Er is geen enkele clean-up, geen vergoeding en geen preventie."

Tegelijkertijd beroven andere Europese schepen de Somalische zeeën van hun grootste schat: zeevoedsel. Het westen heeft het eigen visbestand vernietigd door overbevissing - en nu verplaatsen we het naar hen. Meer dan 300 miljoen dollar aan tonijn, garnalen, kreeft worden jaarlijks gestolen door illegale trawlers. De lokale vissers leven met honger. Mohammed Hussein, een visser in de stad Marka 100km ten zuiden van Mogadishu, vertelde Reuters: "Als er niets wordt gedaan, zal er binnenkort niet veel vis overzijn in onze kustwateren."

Dit is de context waarin de "piraten" zijn ontstaan. Somalische vissers gebruikten speedboten om te proberen om de dumpers en trawlers te verjagen, of ten minste een soort "heffing" te bedwingen. Ze noemen zichzelf de Vrijwillige-kustwacht van Somalië - en gewone Somaliërs zijn het er mee eens. De onafhankelijke Somalische nieuwssite WardheerNews zei dat 70 procent "een groot voorstander is, van de piraterij als een vorm van nationale defensie".

Nee, dit rechtvaardigd niet gijzelingen, en ja, sommige gedragen zich duidelijk net als gangsters - vooral degenen die leveringen van het World Food Programme vasthielden. Maar in een telefonisch interview, met een van de piratenleiders, Sugule Ali: "Wij beschouwen onszelf niet als zee-bandieten. Wij beschouwen degenen die illegaal vissen en rotzooi dumpen in onze zeeën als zeebandieten." William Scott zou het begrijpen.

Verwachten we werkelijk dat hongerende Somaliërs passief op hun stranden blijven zitten, in een poel van ons giftig afval, en toekijken hoe wij hun vis wegvangen en op tafel zetten in restaurants in Londen en Parijs en Rome? Aan deze misdaden zal het westen weinig willen doen, terwijl dat toch de enige gezonde oplossing is voor dit probleem. Integendeel, als een deel van de Somalische vissers reageert en de doorvoer-corridor van 20 procent van de wereldwijde olie-aanbod verstoord, dan sturen wij heel snel enkele slagschepen.

De oorlog tegen piraterij in 2009 kan het best worden samengevat door een verhaal van een andere piraat, die leefde en stierf in de vierde eeuw voor Christus. Hij werd gevangen genomen en naar Alexander de Grote gebracht, die eiste om te weten te komen "wat bedoelt hij met het in bezit houden van de zee." De piraat glimlachte en antwoordde: "En wat bedoelt u met in bezit nemen van de hele wereld? Maar omdat ik het doe op een klein scheepje, wordt ik een Rover genoemd, terwijl u, die het doet met hele vloot, word uitgeroepen tot keizer." En wederom varen onze grote keizerlijke vloten uit - maar wie is de werkelijke rover?

==========================
Vertaald van oorspronkelijk Engels artikel:
Johann Hari: You are being lied to about pirates.
Some are clearly just gangsters. But others are trying to
stop illegal dumping and trawling
Monday, 5 January 2009

independent.co.uk