Niet bio landbouw maar intensieve veehouderij slokt landbouwgrond op

OPINIE Het jaar 2012 was het jaar van Louise Fresco. Als voormalig topambtenaar bij de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, was ze ooit enthousiast pleitbezorger van regionale productie en slow food. Terug in Nederland blijkt ze echter ongegeneerd promotor te zijn geworden van de grootschalige intensieve landbouw. Zo is haar bestseller 'Hamburgers in het paradijs' namelijk op te vatten.

Fresco, hoogleraar aan de universiteiten van Amsterdam en Wageningen, kreeg opvallend veel bijval. Helaas heeft ze weinig oog voor de problematische en schadelijke kanten van grootschalige landbouw. Bijvoorbeeld de grote afhankelijkheid van de schaarser wordende olie, en de chemische effecten op bodem, water en gezondheid.

Nog bonter maakt Fresco het door denigrerende en pertinente onwaarheden over de biologische landbouw te debiteren. Maar het schandaligst is haar poging de biologische sector af te doen als een nostalgische stap terug, omdat er 'zes keer zoveel landbouwgrond' voor nodig zou zijn.

Hier een drietal opties die het onbegrijpelijke manco in het denken van de invloedrijke hoogleraar wellicht kunnen verklaren.

Optie 1. De professor is verstrooid. Dat vanwege milieu en gezondheid de consumptie van vlees en zuivel in Europa ruwweg zou moeten halveren, daarover horen we Fresco zelden. Onbegrijpelijk. Ongeveer 75 procent van alle landbouwgrond op aarde wordt nu gebruikt voor dierlijke producten. Als we dat tot 55 à 60 procent kunnen terugbrengen, kunnen er meer mensen gevoed worden dan door welke andere benadering dan ook. Dan is er geen genetische modificatie nodig. En hoeven bedrijven geen octrooien op planten en dieren te veroveren met het valse argument 'de honger in de wereld'.

Optie 2. Fresco is te druk, door de combinatie van functies: commissaris bij de Rabobank, 'non-executive directeur' van Unilever, lid van het dagelijks bestuur en kroonlid van de SER, lid van de adviesraad van de World Food Price. Daardoor kan het haar ontgaan zijn dat er de laatste tien jaar diverse internationale rapporten zijn verschenen waaruit blijkt dat de biologische/ecologische landbouw groeit als kool, vooral omdat de methode tot grotere en zelfs dubbele opbrengsten leidt.

Wereldwijd is er dus helemaal niet meer grond nodig voor biologische landbouw. Alleen in Europa en de VS is dat het geval, maar die 'gangbare' landbouw kan alleen worden bedreven door het milieu ernstig te schaden. In tijden van droogte liggen in de VS de opbrengsten van gangbare bedrijven een stuk lager dan van biologische, omdat daar de bodem meer organisch materiaal bevat en droogtebestendiger is. Over het geheel is de mondiale voetafdruk van biologische producten, vooral door minder fossiel energiegebruik, gemiddeld 20 à 30 procent kleiner dan van 'gangbare' producten.

Optie 3. Louise Fresco heeft - samen met de Wageningse universiteitsbestuurder Aalt Dijkhuizen - gekozen voor de aanval als beste verdediging van de grootschalige landbouw, als wanhoopspoging.

Tot nu toe was de biologische sector in Nederland relatief klein, mede door de oneerlijke concurrentie van de vervuilende 'gangbare' landbouw, met haar miljardensubsidie. Op een echt vrije markt, zonder afwenteling van kosten, zouden biologische producten het qua prijs winnen van 'gangbare' producten. In dat licht is het nog een wonder dat de biologische sector blijft groeien, tegen de verdrukking in.