Dagen van Chinese Communistische Partij lijken geteld

De Communistische Partij China bevindt zich aan de vooravond van haar ineenstorting. Binnen de leiding is een scheuring ontstaan, die niet meer te lijmen lijkt. De verschillende fracties bevechten elkaar op leven en dood. Sommige waarnemers vragen zich af of het 18de partijcongres dat voor oktober op de rol staat nog wel plaats zal vinden. Geen van de gedelegeerden heeft nog tot nu toe een uitnodiging ontvangen.

Er komen steeds meer aanwijzingen dat de Chinese leiding in de aanloop naar het 18de partijcongres, uit elkaar aan het vallen is. Het is in ieder geval de stellige indruk van Gordon Chang, de auteur van het boek The Coming Collapse of China.

Chang was een van de sprekers op een bijeenkomst die afgelopen donderdag in Washington werd belegd door de aan de Falun Gong gelieerde Chinese krant Epoch Times.

De partij is in een aantal elkaar bevechtende groepen verdeeld. Aan de ene kant staan – behoedzame – «hervormers» als premier Wen Jiabao en voormalig premier Zhu Rongj, die, naar het schijnt, graag zouden zien dat er een einde komt aan de vervolgingen en wreedheden zoals tegen de Falun Gong. Daar tegenover staan de «hardliners» zoals Jiang Zemin en Bo Xilai. Er tussenin bevinden zich de «harmoniseerders» zoals partijleider Hu Jintao en de gedoodverfde nieuwe leider Xi Jinping, die alles in het werk stellen om de consensus te handhaven, vertelde een ander panellid, de mensenrechtenadvocaat David Matas.

Niet alleen is de breuk in de leiding onoverbrugbaar geworden, zei Chang, de verschillende spelers provoceren elkaar ook door elkaars besluiten onderuit te halen. Als gevolg daarvan is het lagere echelons vaak niet meer duidelijk welke lijn wordt gevolgd. Het gezag van de centrale overheid erodeert steeds verder; militairen trekken zich weinig meer aan van het civiele gezag, plaatselijke overheden gaan hun eigen gang en “tot in de verste uithoeken van het land trekt het Chinese volk protesterend de straat op.” De opstanden nemen niet alleen in aantal toe, ze worden ook steeds gewelddadiger.
“De wielen vallen van de wagen af en niemand kan voorspellen wat er gaat gebeuren in het land,” aldus Chang.

Chinese economie is in recessie
De desintegratie van het leiderschap komt op het moment dat Chinese economie in zwaar weer is beland, aldus Chang. Om die laatste bewering te staven wees hij erop dat de het elektriciteitsgebruik in China in de afgelopen zes maanden gemiddeld slechts 1,5% groeide. Daaruit kun je opmaken, zei hij, dat de economische groei in China nu nul is. “Waarschijnlijk bevindt de Chinese economie zich al in een recessie.”

Overal heerst wantrouwen
Een andere spreker, Dr. Li Ding, redacteur van de engelstalige website Chinascope, wees erop dat het wantrouwen in de leiding overal in China te voelen is.
De Chinezen krijgen informatie via twee kanalen, aldus Ding. Het ene kanaal zijn de staatsmedia, maar van wat die schrijven gelooft bijna niemand nog een woord. Het andere zijn persoonlijke contacten en de anekdotes, vermoedens en geruchten die circuleren op de sociale media, die in China druk worden gelezen. Aan de hand van de laatste bronnen vormt de Chinese bevolking zich een beeld. “De propaganda machine van de CPC werkt niet meer,” stelde hij vast.

Diaoyu/Senkaku eilanden
Tegen de achtergrond van tanende macht van de partij en de toenemende onvrede moeten de gewelddadige demonstraties van een week geleden over de Diaoyu/Senkaku eilanden worden gezien. Alles wijst er op dat ze in de coulissen werden geïnitieerd en aangewakkerd door de hardliners. Dat deden ze in een desolate poging de bevolking achter zich te verenigen en tegelijkertijd de aandacht af te leiden van de problemen aan de top en in het land. Aangezien de vernedering door de Japanse invasie in het begin van de vorige eeuw, in China nog altijd een open wond is, kostte dat aanwakkeren niet veel moeite.

Het is een kunstgreep, die vaker met succes werd vertoond: de bevolking is gefrustreerd en gefrustreerde mensen raken snel geagiteerd. Die agitatie moet gekanaliseerd worden, anders keert het zich tegen je. Dat kan simpel door nationalistische sentimenten op te zwepen. Mensen vergeten dan even hun sores en scharen zich zonder verder na te denken achter hun bedreigde natie, hoe slecht ze de leiding ervan ook vinden.

Maar zo’n spelletje kan ook mis lopen, merkten de autoriteiten tot hun schrik. In sommige steden, zoals Shenzhen, begonnen de demonstranten politiebureaus aan te vallen, terwijl ze leuzen scandeerden tegen de communistische partij.

Vaandelvlucht
Partijleden hebben er weinig vertrouwen in dat het nog goed komt. Veel van hen hebben uit voorzorg hun vermogen naar een verderfelijke kapitalistische bank in het westen gesluisd en hun familie ook alvast die richting uitgestuurd. Een meerderheid onder hen heeft zelfs al een nieuwe nationaliteit geregeld. Het in Hong Kong gevestigde Trend-magazine vond uit dat meer dan 90 procent van de leden van het Centrale Comité der CPC inmiddels twee nationaliteiten bezit.

“De enige functionaris wiens familie nog echt in China woont, is de Amerikaanse ambassadeur Gary Locke,” schreef iemand sarcastisch op het microblog Weibo.

Verenigde Staten
Ook de VS kregen op de bijeenkomst een veeg uit de pan. Omdat ze enkel geïnteresseerd waren in economisch gewin hebben ze “de meest verdorven krachten binnen het autoritaire regiem versterkt”. Telkens weer gaven ze toe aan Beijing en door die houding schaadde Washington het geloof in de democratische waarden waarvoor ze zeggen te staan. Ondertussen maakten ze zichzelf wijs dat ze de overgang naar een «liberaler systeem» stimuleerden door handel te drijven met China. Hun houding werd in Beijing opgevat als zwakte.

De Verenigde Staten moeten hun energie niet richten op de communistische regering, maar op de Chinese burgers, zei Ding. Op mensen die een eerlijker samenleving willen. Ze moeten een betere relatie opbouwen met het maatschappelijk middenveld, basisgroepen en de gewone burgers in China.