<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Run the bank! 7 December!

Het huidige systeem is aan het falen maar overheden grijpen goed niet, ze vergroten de problemen door nog meer geld te creëren en nog meer schulden aan te gaan. Daarom moeten burgers zelf ingrijpen. Ingrijpen is extreem eenvoudig: haal in de de dagen vlak voor 7 december zoveel mogelijk spaargeld en contant geld van de bank. Doe het echt en denk niet dat jouw individuele bijdrage niet telt, het tipping-point is eerder bereikt dan veel mensen denken en banken zijn veel kwetsbaarder dan ze toegeven. Zorg wel dat je voor een week cash-geld, voedsel en drinken in huis hebt om te overleven. Mocht het systeem namelijk daadwerkelijk klappen, dan zal dat zeker chaos geven. Tegelijkertijd zal herstel veel sneller en veel grootschaliger optreden dan wanneer we de huidige crisis laten door etteren Herstel is namelijk niet in zicht. Lokale economieën zullen veel eerder en beter opbloeien dan globale economieën en dat heeft veel voordelen. Niet in de laatste plaats op duurzaamheid (groenheid). Uit de initiële ruilhandel zal al heel snel een nieuw financieel systeem ontstaan op basis waarvan een veel eerlijkere en welvarender samenleving kan groeien.

Wat is er mis met het huidige financiële systeem?

- Het huidige systeem is exponentieel en daarom per definitie niet duurzaam

Modern geld is niet gedekt door goud maar door ?schuld?. Banken mogen geld maken als ze er een lening (schuld) aan kunnen koppelen. Het geld dat zo ontstaat, heeft als dekking de belofte van een schuldenaar het in de toekomst terug te betalen. De bank heeft er niets voor hoeven doen maar de schuldenaar moet de lening met hard werken proberen terug te betalen. Met rente. Om die rente te kunnen betalen moet het geld voor die rente eerst gemaakt worden en daarvoor heeft de bank een andere schuldenaar nodig die belooft dat extra geld terug te betalen. Zonder lening namelijk geen geldcreatie. Ook weer met rente. Enzovoort. Het systeem kan daarom alleen blijven werken zolang mensen steeds meer schulden op zich nemen. Hoe meer geld er gemaakt wordt, hoe meer schuld er weer nodig is.

Mensen kunnen alleen maar leningen blijven nemen als de economie en hun salarissen blijven groeien. Economische groei is echter afhankelijk van (fysieke) productiviteit en goedkope energie zoals olie, en die zijn beide - zoals alle dingen in de echte wereld - aan limieten gebonden. Het huidige geldsysteem is daarom per definitie eindig. In 2008 liep het systeem vast zonder hoop op structureel herstel. Peak-debt. Nu mensen zelf geen schulden meer nemen, doen overheden dat voor hen, om het systeem draaiende te houden. Deze truc is binnenkort uitgewerkt.

Het huidige systeem opnieuw opstarten zal elke keer weer tot een crash leiden, dat is een eigenschap van het systeem.

- Het huidige systeem is de bron van grote armoede en inkomensongelijkheid

Het huidige geldsysteem is er de reden van dat ?geld omhoog valt?. Elke keer als een bank geld creëert en de maatschappij de waarde daarvan accepteert, heeft de bank zich een deel van de totale welvaart kunnen toe-eigenen. Zonder daarvoor enige tegenprestatie te leveren. Dit soort geldcreatie zorgt automatisch voor ongewenste welvaartherverdeling.

Sinds de invoering van het systeem in zijn huidige vorm (Bretton Woods II) is de ongelijke verdeling van welvaart in een stroomversnelling gekomen. Naarmate de geldhoeveelheid op aarde groter werd, werd de inkomensongelijkheid op aarde dat ook. En het aandeel van mensen die leven in armoede ook. Steeds meer mensen worden relatief steeds armer. Het zal niet lang meer duren of ook uw kinderen horen tot die groep. Op dit moment verdient slechts één procent van de rijkste mensen al bijna een kwart van al het inkomen. Inkomensongelijkheid loopt gelijk op met de toename van de geldhoeveelheid op aarde. Die op zijn beurt weer ongeveer gelijk op loopt met de toename van de hoeveelheid schuld. Het is niet onlogisch te denken dat het geldsysteem daarom een belangrijke oorzaak is.

Voorstanders van het systeem zeggen dat het systeem ons welvaart heeft gegeven. Dat is onzin, welvaart ontstaat niet door het drukken van geld. Het systeem heeft ons geen welvaart gebracht, maar ongelijkheid en schuld. Onze welvaart verkregen we door de enorme toename in productiviteit in de 20e eeuw en de uitbundige beschikbaarheid van goedkope olie.

- Het huidige systeem zorgt voor inflatie

Elke keer als een bank de geldhoeveelheid vergroot, wordt het bestaande geld minder waard. Dat heet (monetaire) inflatie. Geld dat u nu verdient en op een spaarrekening zet, is in de toekomst niet meer hetzelfde waard, zelfs niet met de rente die u krijgt op een spaarrekening.

- Het huidige systeem zorgt voor instabiele banken

Een bank hoeft maar een paar procent van al het direct opeisbare geld daadwerkelijk in kas te hebben. De rest van het geld is slechts de belofte van de bank aan de spaarder of schuldeiser het te betalen. Ze gaan er vanuit dat nooit iedereen tegelijk zijn geld opneemt, maar als veel mensen dat toch doen (dat heet een ?bankrun?) kan een bank omvallen omdat ze al dat geld helemaal niet kunnen uitbetalen. Banken zijn in het huidige systeem daarom per definitie instabiel. Een veilige bank bestaat in het huidige systeem niet.

- Het systeem is per definitie kwetsbaar

Het globale banksysteem is per definitie niet-robuust en bijvoorbeeld niet eens bestand tegen forse maar in principe lokale bankruns. Daarom dat de Eurolanden zich nu in alle bochten wringen om de Griekse en Ierse banken overeind te houden, als die vallen, valt een groot deel van het hele systeem. Het hele systeem is een ketting van afhankelijkheden met de zwakste schakels als bepalende factoren. Het is verkeerd ontworpen.

Een bankrun klinkt trouwens als iets misdadigs, maar wat er eigenlijk gebeurt, is dat veel mensen tegelijkertijd hun eigen geld weer opnemen. Als de bank dat geld niet kan betalen, is dat dan de fout van die mensen?

- Het huidige systeem is in handen van onbetrouwbare figuren

Doordat het huidige systeem een gecentraliseerd systeem is, is het mogelijk dat de meeste macht en invloed bij slechts een paar spelers worden belegd: ?de elite?. Slechts een paar mensen hebben het hele monetaire systeem in handen. Deze mensen hebben bewezen niet alleen onkundig maar ook extreem gierig en volledig onbetrouwbaar te zijn. Terwijl de wereld de grootste economische crisis in zijn geschiedenis doormaakt, betalen de banken zichzelf grotere bonussen dan ooit tevoren. De oplichting en fraude in het financiële systeem is vrijwel totaal. Het ontbreken van moreel en ethisch besef is vrijwel totaal. De invloed van deze lui op onze politiek is misschien niet goed zichtbaar maar wel vrijwel totaal.

Waarom waarschuw(d)en economen ons niet?

De meeste economen begrijpen niets van een echte economie, hun modellen zijn niet representatief. Tot voor kort begrepen de meeste economen en financieel analisten niet eens hoe geld ontstaat of hoe ons fractional reserve banking systeem werkt. Met de crisis is die bewustwording wat gegroeid, maar het overgrote deel weet het nog steeds niet. Ik vroeg het persoonlijk aan de toezichthouders van de DNB en die wisten het niet. Ik vroeg het persoonlijk aan Prof. Heertje en die wist het niet. Mijn broer is afgestudeerd econoom en die wist het niet. Hoe moeilijk dit ook is voor te stellen, economen leren in hun studie niet waar modern geld vandaan komt.

Economie is ook geen exacte wetenschap maar meer een verzameling relevant geachte anekdotes die vervolgens door de verschillende stromingen worden aanbeden of juist niet. Geen enkele economische theorie heeft zich ooit staande kunnen houden in de praktijk. Economie verschilt in fundamenteel opzicht gek genoeg niet eens heel veel van klimatologie of meteorologie, en we weten allemaal hoe goed onze weersvoorspellingen zijn. We zullen zo zien waarom dat is.

Waarom bescherm(d)en politici ons niet?

Als het huidige systeem zo instabiel en oneerlijk is, waarom zorgen politici dan niet voor betere alternatieven? Politici begrijpen in principe ook niets van geld of bankieren, dat is ook niet hun taak. Politici zijn bovendien gewend te denken in het dogma dat geld en bankieren centraal geregeld moeten zijn. Ze denken dat dat stabieler en veiliger is, terwijl het tegendeel waar is volgens moderne systeemleer. Politici zijn piramidedenkers en kunnen zich niet voorstellen dat de economie (of een maatschappij) in werkelijkheid een zelf-organiserend systeem is. Ze weten net als de meeste mensen waarschijnlijk niet wat dat inhoudt. Ze zijn gewend te denken in bureaucratische structuren, zoals dat voor het organiseren van dingen besturing nodig is en dat voor die besturing een plan nodig is. Ze zien zichzelf als de plannenmakers. Dit is typisch menselijk denken dat in de complexe wereld om ons heen maar hele beperkte gelding heeft. Politici handelen dus vanuit een verkeerd begrip van datgene waarvoor ze zichzelf verantwoordelijk achten.

Een economie is net als het weer of het klimaat of een immuunsysteem, of het spel Sim-city een ?chaotisch en complex systeem?. Wetenschap weet nog niet goed hoe ze moet omgaan met dergelijke systemen, zeker systeemkundige complexiteit (CAS) valt buiten het bereik van moderne wetenschap. De enige bekende strategie om met zulke systemen om te gaan is ?explore / exploit?, een soort trial-and-error. Hoe onvoorstelbaar het voor mensen die er nog nooit naar gekeken hebben ook klinkt, in dergelijke systemen heeft niet elke actie een voorspelbare reactie en heeft niet elk gevolg een directe oorzaak. Voor deze klasse van systemen kunnen geen plannen worden gemaakt en geen voorspellingen worden gedaan. Ze organiseren zichzelf op een manier die we niet begrijpen. Zelf-organisatie is de onzichtbare intelligentie van de kosmos, de hand van god.

De wereldeconomie is dus niet te besturen. Ook niet door centrale banken of overheden. Het is niet zo dat met rentestanden, inflatie en deflatie een economie is af te remmen of juist te versnellen, dat is een hardnekkig misverstand dat veel economen nog steeds als waarheid hanteren. Dat het een misverstand is, blijkt ook uit het telkens weer falen van de door overheden en centrale banken ondernomen pogingen om de economie te redden. Elke keer blijkt de uitwerking van zo?n plan niet aan de verwachtingen te voldoen. Ingrepen hebben wel invloed, maar van tevoren is niet te voorspellen welke invloed het zal hebben. Het systeem zal een nieuw evenwicht zoeken, maar het is onvoorspelbaar hoe het dat doet, wanneer het dat doet en waar dat nieuwe evenwicht zal liggen.

Wat is het alternatief?

In het huidige systeem zijn het boven alles de fractional reserve banking en renteheffing die maken dat het systeem onhoudbaar is. Daarnaast zijn de aanwezigheid van centrale banken en het alleenrecht op geldcreatie zeer ongunstig voor de eerlijkheid en stabiliteit.

Een nog groter probleem dan de corrupte en instabiele aard van het huidige monetaire systeem, is het feit dat onze economieën zo afhankelijk zijn van banken. Banken zijn in de basis slechts faciliteiten. Geen fundamenten. Zo kon het dus gebeuren dat zonder dat er enige fysieke reden voor was onze productiviteit toch verminderde en economieën toch instortten. Alle machines zijn er nog, alle fabrieken zijn er nog, alle mensen zijn er nog, en toch draait het allemaal niet zo goed meer. Hieruit blijkt dat de invloed van de banken veel te groot is.

Er zijn echter goede alternatieven. Het huidige systeem is een klassiek centraal bestuurd systeem, een zogenaamd bureaucratisch systeem. Aan het andere uiterste van het spectrum is een systeem denkbaar waarin iedereen geld mag maken en iedereen een bank mag beginnen. Een volledig decentraal systeem. Decentrale systemen hebben de eigenschap extreem robuust te zijn. En dus zichzelf te organiseren, net als economieën. Een decentraal geld systeem zou de perfecte match zijn met de reële economie, die ook verregaand decentraal is. Alleen een decentraal systeem kan meegroeien met een ander decentraal systeem.

Als iedereen geld mag maken en iedereen een bank mag beginnen, zal er eerst chaos zijn, maar al snel zal er orde ontstaan. Mensen zullen banken oprichten. Andere mensen zullen gaan lenen bij die soort banken die geen rente vragen en zullen gaan sparen bij full-reserve banken die niet de instabiliteit hebben die onze huidige banken hebben. De ongewenste soort bank en het geld waar zij in handelen zullen uitsterven. Mensen zullen gaan betalen met de munt die hun levens en business het beste faciliteert. Het systeem zou zeker werken maar niet veel mensen zullen het aandurven. Daarvoor zit de mensheid nog te vast in het oude paradigma.

Een betere oplossing is daarom waarschijnlijk dat politici en regeringen een transitie gaan faciliteren. Om te beginnen zouden ze het veel gemakkelijker kunnen maken om officiële full-reserve banken en peer-2-peer banken op te richten en deze ook moeten ondersteunen met een juridisch raamwerk. Deze zouden kunnen gaan bestaan binnen het huidige systeem. Overheden zouden meteen daarna moeten stoppen met het garant staan voor spaartegoeden van geklapte banken. Als mensen zo graag hun geld bij een riskante bank willen onderbrengen, is dat hun probleem. Dan moeten ze niet huilen als een bankrun hun geld doet verdampen. Op dit moment verhindert het globale bankkartel, ?de elite?, dat deze concurrentie mag ontstaan: ze beïnvloeden de wetgeving. Slechts een grote crisis, zoals een opstand, kan deze macht doorbreken.

Uiteindelijk, op de hele lange termijn, is er toch maar één mogelijkheid. De wereld is zo verbonden en divers geworden, dat een nieuw systeem niet meer te engineeren of bedenken is. Dat is te complex voor menselijke intelligentie. Er is niemand op aarde die dat kan overzien. Uiteindelijk zullen we daarvoor moeten terugvallen op de enige universele intelligentie die wel alle overzicht heeft: zelf-organisatie. Evolutie. De markt. De markt is de enige entiteit die weet wat voor financiële faciliteiten het nodig heeft? En de markt, dat is alles zonder bankkartels, politiek of centrale banken.

zapruder.nl