1. #economie
  2. #freidman
  3. #macro-economie
  4. #naomi-klein
  5. Artikelen

<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

Macro-economie nader bekeken: deel 3, conclusies en vragen

De vraag die u zich allicht stelt is: waarom heeft de FED niets gedaan? Friedman en Schwartz geven meerdere verklaringen:

1) FED ‘‘officials’’ hebben nooit goed begrepen wat desastreuze gevolgen waren van zoveel failliete banken. Allicht zagen ze failliete banken voornamelijk in termen als slecht management, gevolg van speculatief gedag of als gevolg, in plaats als oorzaak van een ineenstortende economie.

2) FED bestuur had er alle belang bij dat deze banken failliet gingen. Dit aangezien de meeste bestuurders van de FED voortkwamen uit banken uit het NoordOosten van de VS (hiervoor is al aangegeven dat het ‘‘begon’’ in MidWesten van de VS). Dit waren voornamelijk bankiers van de grote banken en het was geen geheim dat deze het niet ophadden met de kleintjes. Het kan niet worden uitgesloten dat zij het omvallen van al die kleine banken eigenlijk wel best vonden.

3) Het kan het gevolg zijn geweest van ‘‘politieke’’ gevechten binnen de FED en de regionale FED banken. Met name het New York filiaal die het belangrijkste onderdeel van de FED was. Waarschijnlijk zullen we hier echter nooit achterkomen.

Gevaren van gecentraliseerde macht

Wat mij betreft is de belangrijkste les die we kunnen leren dat als we grote verantwoordelijkheden en macht in één instituut centraliseren en dit vervolgens faalt, de gevolgen verschrikkelijk zijn. De FED was juist opgericht om dit soort situaties te voorkomen die zich hebben voorgedaan in de periode 1930 - 1933.

Friedman en Schwartz hebben helder aangegeven dat het falen van de FED zoveel erger en moeilijker te begrijpen is gezien het feit hoe (kinderlijk) eenvoudig de hele depressie had kunnen worden voorkomen. Gedurende de gehele krimpperiode 1929-1933 was er alternatief beleid mogelijk binnen het systeem. Hiermee had kunnen worden voorkomen dat de geldhoeveelheid zou krimpen.

Sterker nog, alle mogelijkheden om de geldhoeveelheid op bijna elk gewenst niveau te brengen die men wilde waren zonder (radicale) innovaties voor handen. Allemaal maatregelen die de ontwerpers van ‘‘het monetaire systeem’’ al hadden bedacht om dit soort crisis te voorkomen danwel te beheersen.

Vele van deze maatregelen werden ook voorgesteld en het is lastig om je voor te stellen dat deze niet waren genomen als de bureaucratische structuur of verdeling van macht anders was opgezet. Sterker nog, als er andere persoonlijkheden in de FED hadden gezeten had het anders gelopen. Die laatste constatering is zorgelijk. Het instituut FED faalde aangezien de mensen die de beslissingen moesten nemen faalden.

Gegeven de enorme macht en invloed die deze lieden hadden over de economie was hun falen desastreus. Het is van belang om te realiseren dat de grote depressie nooit de grote depressie was geworden als de FED niet zo een slecht monetair beleid had gevoerd. Er valt veel te zeggen voor de stelling de grote depressie nooit zou zijn ontstaan als de FED niet was opgericht en alles bij het oude was gebleven.

De perfecte storm

In de decennia na het verschijnen van het werk van Friedman en Schwartz hebben economen van allerlei pluimage andere beleidsmaatregelen onder het vergrootglas gelegd. Men heeft onvoorstelbaar veel maatregelen gevonden die verder hebben bijgedragen aan het versterken van de depressie. Ik noem er een aantal.

1) Als reactie op sterk gedaalde belastinginkomsten werd de belasting fors verhoogd. Het laat zich niet raden wat daar de gevolgen van waren.

2) Het instellen van de zogenaamde Smoot-Hawley import wet. Dit leidde tot een forse verhoging van de invoerheffingen die leidde tot vergeldingsmaatregelen met als gevolg minder exporten.

3) Allerlei arbeidsprojecten vanuit de overheid die tot verspilling leidden. Hierdoor kon de arbeidsmarkt niet fatsoenlijk functioneren.

4) Prijs en looncontroles waardoor het prijsmechanisme niet meer werkte en ondernemers hier niet meer op konden vertrouwen. Deze gold tussen 1933 en 1935. In 1935 werd dit ongrondwettig verklaard.

5) Na 1933 was de FED nog steeds niet onbelangrijk in het veroorzaken van problemen. Ze eiste drie maal (in de periode 1936-1937) dat bankreserves moesten worden vergroot. Dit zorgde wederom voor krimp in de geldhoeveelheid en uiteraard weer in een depressie. Die van 1937-1938.

De meeste economen begrijpen nu dat er een ‘‘perfecte storm’’ door beleidsfalen is gecreëerd. Een beangstigende hoeveelheid van vernietigende maatregelen zijn zo goed als simultaan doorgevoerd. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat zodra de economie tekenen van herstel toonde er wel beleid werd doorgevoerd om dit de kop in te drukken.

De beste verklaring van de grote depressie is niet dat deze is veroorzaakt door marktkrachten. Er is weinig in de werking van vrije (!) markten die depressies of recessies veroorzaakt. Nu weten we dat we naar andere oorzaken moeten kijken en accepteren dat de verklaring te vinden is in mismanagement en slecht beleid. Ironisch is dat de FED sinds de depressie van 1930-1933 juist meer taken en meer controle heeft gekregen over banken.

Zoals vaker in politiek is falen een reden om macht verder uit te breiden. Sinds 1935 heeft de FED (flink) bijgedragen aan elke grote recessie, inflatie, het onstaan van een ‘‘achtbaan economie’‘. Net zoals instabiele inflatie en het toe en afnemen van de werkgelegenheid. Het enige wat ze hebben voorkomen is een depressie zoals in de jaren 30. Echter met de huidige ontwikkelingen kan je je nu al afvragen of de FED niet ook deze heeft veroorzaakt.

In mijn optiek zitten we nu in een situatie die ernstiger is dan de grote depressie. Ook nu zien we falend beleid op zo ongeveer elk nivo. Stelt u zichzelf eens de volgende vragen:

www.anarchiel.com

Some Rights Reserved (CC BY-SA 4.0)
7
  1. patricksavalle@patricksavalle
    #40026
    Dutch, prima. Let er op dat dit niet mijn artikel is. Zie bronvermelding.

    Ik ken het boek van The Shock Doctrine heel goed.
  2. throbbing-mouse-2236@throbbing-mouse-2236
    #40027
    In afwachting van reactie (zodat ik email krijg bij nieuwe reactie's) ...
  3. throbbing-mouse-2236@throbbing-mouse-2236
    #40028
    Oeps weet niet zeker of nu wel of niet heb aangevinkt ...
  4. divine-flower-2294@divine-flower-2294
    #40033
    Het monetaire systeem is natuurlijk niet ontworpen. Het is ontstaan, opgelapt, gereanimeerd en met telkens nieuwe constructies en mogelijkheden geworden tot het kaartenhuis wat het nu is.

    Het nakaarten over de Grote Depressie is nu wel klaar hè.
    Laten we maar eens beginnen met het zwartepieten over de huidige depressie.
  5. divine-flower-2294@divine-flower-2294
    #40034
    Bos chantabel omdat-ie homo zou zijn ?
    Volgens mij zijn er andere zaken waar hij veel banger voor is.
    Stel je voor dat hij afgerekend gaat worden op zijn beleid en gebrek aan kennis en nzicht.
  6. mute-truth-9920@mute-truth-9920
    #40049
    Beste Patman,

    Ben het eens met Hans. Al die analyses leiden tot weinig als je niet komt tot de kern. De kern is de ontstane huidige arbeidsdeling, hoe die tot stand is gekomen en hoe die zich ontwikkelt.

    Het is fantastisch hoor die zogenaamde crisis. Echter als je het woord crisis echt pakt is het vooral crisis voor ongeveer 1 miljard medewereldburgers die niet voldoende te eten hebben. Dit was al het geval voor de zogenaamde crisis, nu en in de toekomst als er niet echt wat verandert.

    Het is dus beter het te hebben over de echte crisis. Dat is een humanitaire crisis, waarin mensen dood gaan van de honger terwijl anderen zich verrijken over de ruggen van deze hongerigen maar ook over die van praktisch iedereen.

    De echte crisis is inherent aan het huidige economische systeem dat we kapitalisme noemen. De enige juiste reactie moet zijn dat we met zijn allen keihard roepen: dat moet anders en snel! En als je dan vraagt: hoe anders? dan is het antwoord simpel. Analyseer hoe het kapitalisme onze wereld ondermijnt en ga het anders doen. Daar zijn zoveel boeken over geschreven dat je dat niet meer zelf hoeft te bedenken.

    Een belangrijke eerste stap is in ieder geval de nationalisering van alle banken, zodat geld weer wordt gebruikt waarvoor het bedoeld is. Namelijk het mogelijk maken van de ruilhandel.

    Succes, Ben
  7. wandering-fog-8251@wandering-fog-8251
    #40096
    De Financial Times lezend naast het FD valt een verschil op: in de FT wordt openlijk het groeiende verzet tegen de bankierswereld, de FED in het bijzonder, beschreven. Foto's van 'End the FED' zijn echt geen zeldzaamheid in de FT en voor- en tegenstanders komen uitgebreid aan bod via ingezonden stukken.

    Nou is de FD van een andere orde dan bijvoorbeeld De Volkskrant, maar het valt op dat deze krant een stuk luwer is op het gebied van banken. Het zal wel passen in de constatering dat, op het grote geheel gezien, de Nederlandsche pers een stuk saaier en middelmatiger blijkt dan media in het buitenland (zelfs de VS ;) ).
    Overigens is DNB wel aardig afgezeken via de pers de laatste tijd.


    Los daarvan, wat we al een tijdje zien is overheden en centrale banken die het blikje verder schoppen. "Bos heeft de banken gered". Ja, gewoon op kosten van een ander wat geld in een zwart gat stoppen en dus het blikje gewoon een jaartje verder trappen. Dat is geen redding, geen oplossing. Het is puur uitstel van executie. Kennelijk is dat de fase waarin we ons nog bevinden.

    Een deel van de weggevallen kredietbel is overgenomen door de overheid. Ook dat kent zijn grenzen, in de financiële media wordt steeds drukker over de overheidsfinanciën all over the world gesproken. De eeuwige discussie over de val van de dollar kent weer brandstof.

    Bovendien is inkrimping van krediet vele malen groter dan de overheid er bijleent. Kortom, wat de overheid doet is uitsmeren van de pijn:
    1. in tijd
    2. over iedere belastingbetaler.

    Geen van de problemen is aangepakt. De gaten in bankbalansen bestaan nog steeds. De reële economie krijgt tik na tik. Het sentiment is omgeslagen, het vertrouwen weg.

    Over het werkelijke probleem, fiat-schuld-geld in combinatie met fractioneel bankieren, wordt uiteraard niet gediscussieerd.
    In de VS gaat alles volgens plan: consolidatie van banken, en de FED/overheid beslist wie wel en wie niet gered wordt. In Europa is het beeld beroerd: het monster Oost-Europa moet een sterk verdeeld en lamgeslagen Europa nog teisteren.

    Onze Geert heeft alle wind in de zeilen diep 2010 in, met een gestaag oplopende werkloosheid. Early adapters begrijpen al dat 'pensioen' over 10 jaar iets heel anders betekent...

    Patman kan beter NU die 911 regelen voor nog een aantal jaartjes pret ;)