“Wereld Economisch Forum over Afrika dient alleen elite”

De driedaagse bijeenkomst van het Wereld Economisch Forum over Afrika die vandaag (woensdag) in Kaapstad begint, zit helemaal fout. Dat vindt Bongani Masuka, internationaal secretaris van de Zuid-Afrikaanse vakbondsfederatie Cosatu. “Het gaat niet over ontwikkeling, niet over de belangen van de armen en zeker niet over duurzaamheid of de zorg voor het milieu en de samenleving”.

De Afrikaanse editie van de jaarlijkse topbijeenkomst van zakenlui en politici heeft dit jaar de voorspelbare titel “Implicaties van de wereldwijde economische crisis voor Afrika” meegekregen. Er zijn 700 deelnemers uit 50 verschillende landen ingeschreven. Naast de kersverse Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma maken nog verscheidene andere Afrikaanse staatshoofden hun opwachting.

De Cosatu, de grootste vakbondsfederatie in Zuid-Afrika, is een bondgenoot van de partij van Zuma, het ANC. Maar dat weerhoudt Masuka er niet van hard van leer te trekken tegen de conferentie. De Afrikaanse editie van het WEF “biedt een forum aan de rijke en machtige elites die de wereldeconomie controleren en die samen met een kleine minderheid van corrupte elites in Afrika de Afrikaanse economie nog verder willen opengooien,” zegt Masuka.

Gaten in de agenda

Volgens Masuka ontbreken er belangrijke onderwerpen op de agenda van de bijeenkomst; bijvoorbeeld welke uitwerkingen het neoliberalisme heeft op gewone mensen. Te veel vrije markt gaat ten koste van de ontwikkeling van Afrika, stelt Masuka. “De wereld mag niet alleen draaien om geld verdienen. De ontwikkeling van Afrika en andere regio’s moet vrij zijn van de ketens van de mondiale financiële architectuur zoals die bepaald is door het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Wereldhandelsorganisatie."

“Armoedebestrijding, opleidingen en het scheppen van arbeidsplaatsen staan wel op de agenda”, nuanceert Nancy Kachingwe, internationaal beleidsmedewerkster van de hulporganisatie ActionAid. “Maar ik vraag me af of dat niet vooral PR is. Als je een probleem als armoede echt wil aanpakken, moeten de armen in het centrum van de dialoog staan. Zij dragen de gevolgen van wat er fout gaat, en bedrijven dragen in belangrijke mate bij tot de armoede in Afrika.”

Belastingontwijking

ActionAid onderzoekt net de belastingontwijking waaraan verscheidene mijnbouwbedrijven in zuidelijk Afrika zich schuldig maken. “Er zijn er veel die niet zoveel belastingen betalen als ze volgens hun winstcijfers wel zouden moeten doen”, zegt Kachingwe. “Naarmate de staat minder geld binnenkrijgt, kan er ook minder worden uitgegeven aan onderwijs, gezondheidszorg en anderen diensten. En het zijn de armen die het meest afhankelijk zijn van de openbare dienstverlening.”

Kachingwe vindt dat het hoog tijd is dat bedrijven zich ook in Afrika verantwoordelijk gaan gedragen. “Het probleem is dat kapitaalkrachtige investeerders in Afrika zich veel kunnen veroorloven – Afrikaanse regeringen geloven dat de economie deze investeerders nodig heeft om te groeien.”

The Treatment Action campaign (TAC), een Zuid-Afrikaanse actiegroep met een grote aanhang die opkomt voor betaalbare behandelingen voor aidslijders, vindt dat het WEF niet genoeg aandacht heeft voor de gezondheidszorg in Afrika en de gevolgen van de crisis voor Afrikaanse dragers van hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Van de 56 paneldiscussies en lezingen zijn er maar twee aan die onderwerpen gewijd.

Weinig aandacht voor Millenniumdoelstellingen

Andere critici vinden dat de Millenniumdoelstellingen – de acht belangrijkste ontwikkelingsuitdagingen voor arme en rijke landen - veel te weinig uit de verf komen. “Ze staan op de agenda, maar ik vraag me af of ze ernstig worden genomen”, zegt Fazila Farouk, de oprichtster van SACSIS, een organisatie die nieuws over sociaal onrecht in Zuid-Afrika naar de media kanaliseert.

Farouk vindt ook dat het WEF de donorlanden gerust mag aanporren om met meer ontwikkelingshulp over de brug te komen. De beloften daarrond zijn zelfs ouder dan de in 2001 opgestelde Millenniumdoelstellingen. “Het lijkt erop dat de meeste rijke landen nu andere prioriteiten hebben en de crisis als een welgekomen excuus gebruiken om hun verplichtingen niet na te komen."

Door, Miriam Mannak