De angst regeert, letterlijk.

Angst en onveiligheidsgevoelens zijn primaire menselijke drijfveren. We vinden veiligheid nog belangrijker dan sex. Wij zijn bereid om veel op te offeren om ons gevoel van veiligheid te verhogen.

De offers die wij brengen om onze veiligheid te krijgen gaan in de huidige tijd niet meer verloren. We verbranden geen dieren of maagden meer om Goden gunstig te stemmen, we begraven geen sierraden meer met onze overledenen om hen een weg naar de hemel te kunnen kopen.
De huidige gevaren zijn echter minstens zo ongrijpbaar en onbewijsbaar als in de oudheid. Terrorisme en klimaatverandering zijn net zo afwezig als de Goden uit het verleden.

Recent verscheen er een artikel dat stelde dat complotdenkers eigenlijk een religie aanhangen. Ik denk echter dat je deze stelling evengoed kunt omdraaien. Ook aanhangers van het gevaar van terrorisme, economische crisis en klimaatverandering zijn eerder gelovers dan wetenschappers.

Het vervelende met een theorie als die van de klimaatverandering is dat als er ook maar een kans van 10% is dat de verkondigers gelijk hebben, we toch actie moeten ondernemen. Alhoewel ik persoonlijk niet geloof dat de zeespiegel zo enorm zal stijgen en dat de zaak zwaar overdreven wordt knaagt de twijfel. We kunnen het ons simpelweg niet veroorloven om af te wachten en te zien wie er gelijk gaat krijgen. De dijken moeten verhoogd worden.
Als later blijkt dat ze toch gelijk hadden en wij zitten nog met z’n allen te wachten, dan verzuipen we hier.

Na een periode van ongekende groei is er nu een onvermijdelijke neergang. Iedere economische theorie kent deze golfbewegingen. Ondanks de berichten in de media zijn er legio serieuze economen die deze crisis hebben zien aankomen. Deze neergang is door de bank genomen helemaal niet zo'n ramp. We zijn er sinds 2000 tientallen procenten op vooruit gegaan. Zouden we ongelukkig worden als we in 2010 net zo rijk zouden zijn als in 2003 ? Ik denk het niet.
Voor de overhied, met de altijd aanwezige tekorten en bijbehorende schulden ligt dit anders. Veel meer dan de burgers is er een enorme spanning tussen inkomsten en uitgaven. Burgers kunnen bovendien veel gemakkelijker de tering naar de nering zetten. Politici ontlenen hun status aan hun budget, ambtenaren worden ingeschaald naar aanleiding van het aantal ondergeschikten (en wederom hun budget). Ze smijten bovendien met het geld van een ander en dus is het vele malen moeilijker om te krimpen.

Hetzelfde geldt voor het terrorisme. De aanslagen in New York, London en Madrid hebben een enorme impact gehad. De halve wereldbevolking heeft nog steeds het idee dat zij morgen aan de beurt kunnen zijn om door een verdwaalde terrorist opgeblazen te worden. Dat aan alle drie de aanslagen op zijn minste een luchtje zit boeit niet, er zijn toch duizenden onschuldige toevallige passanten omgekomen. Braaf leveren ze hun flesjes shampoo in op Schiphol, laten ze binnenkort hun vingerafdrukken afnemen voor een paspoort en vinden ze het prima dat overal en nergens camera’s opgehangen worden.

Het effect van de bestrijding van de onterechte angstgevoelens is dat in de zogenaamd geïndividualiseerde westerse samenleving steeds meer macht bij de staat en bij de politiek komt te liggen. Het kromme is dat dit ook precies degenen zijn, die deze angstgevoelens aanjagen door de bedreigingen wereldkundig te maken. Zo is het cirkeltje rond.

Het maakt niet uit welke politieke partij je onder de loep neemt, het gedachtegoed is altijd gebaseerd op angst. Ze zijn altijd tegen meer dingen dan dat ze voor zaken zijn. Van links tot rechts, van conservatief tot progressief, van communistisch tot kapitalistisch, ze benaderen de kiezers allemaal met een in essentie negatief verhaal. De angst regeert.