Machtspositie Obama groeit met de dag

WASHINGTON - Barack Obama's invloed lijkt amper te temperen. De Democraat kan de samenstelling van het cruciale Hooggerechtshof ingrijpend gaan veranderen.

In het Congres heeft hij een doorslaggevende meerderheid binnen handbereik en grote banken en ondernemingen eten uit zijn hand. De Democraten lijken duizelig van succes. ,,De macht en invloed van Barack Obama is ongeëvenaard sinds Franklin D. Roosevelt'', zei de Democratische adviseur Doug Schoen onlangs tegen persbureau Reuters. ,,Dit kan zijn eeuw worden.'' Campagnestrateeg James Carville is amper bescheidener. 'Nog eens veertig jaar' luidt de titel van zijn nieuwste boek. 'Hoe Democraten de nieuwe generatie gaan besturen'.

Opperrechters
De euforie is niet onbegrijpelijk. Barack Obama kan bijvoorbeeld dankzij de vorige week aangekondigde pensionering van opperrechter David Souter zijn stempel gaan drukken op het cruciale Federale Hooggerechtshof. 'De negen', zoals de leden van de Supreme Court met ontzag worden genoemd, hebben de afgelopen decennia enorme invloed gehad op de Amerikaanse samenleving. Van rassenscheiding tot positieve discriminatie, van abortus tot euthanasie, van wapenbezit tot de uitslag in een presidentsverkiezing (Bush versus Gore): de voor het leven benoemde opperrechters hakken niet zelden de knoop door.

Democraten hebben tot hun grote spijt al vijftien jaar geen opperrechter kunnen benoemen, maar Obama kan de verloren tijd in één termijn goedmaken. Het Witte Huis houdt er rekening mee dat na Souter de komende twee jaar nog eens twee leden met pensioen gaan, John Stevens (89) en Ruth Ginsburg (76). Door drie relatief jonge opvolgers te benoemen, zal Obama voor de komende decennia een progressief stempel drukken op de rechtspraak.

Veel tegenstand lijkt Obama niet te krijgen. Benoemingen voor het Hooggerechtshof liepen door de politieke implicaties in het verleden vaak uit op een machtsstrijd in de senaat, waar een kandidaat goedgekeurd moet worden, maar Obama bevindt zich in een uitzonderlijk comfortabele situatie. Met het recente overlopen van de Republikeinse senator Arlen Specter hebben de Democraten een doorslaggevende meerderheid van 60 procent in de senaat binnen handbereik.

Gezondheidszorg
Obama maakt ook elders optimaal gebruik van de kwetsbaarheid van de oppositie. Zo heeft het Witte Huis een ultimatum gesteld aan de Republikeinen: Voor oktober moet er een compromis zijn over een nieuw gezondheidsstelsel. Als dat niet lukt, drukken Democraten er een plan doorheen zonder enige inbreng van de oppositie. Republikeinen mogen zich dan weer profileren als ' the party of no ', de partij die overal tegen is.

Nog ongebruikelijker is de machtspositie die Obama opbouwt in de Amerikaanse economie. In de onderhandelingen over de noodlijdende autofabrikant Chrysler bediende het Witte Huis zich van ' power play ', zo blijkt uit meerdere reconstructies. Banken scholden op aandringen van het Witte Huis een groot deel van Chryslers schulden kwijt. Ze konden geen kant op, omdat de regering dankzij de overheidssteun nu grootaandeelhouder is. Een vertegenwoordiger van investeringsfondsen klaagde dat ook op hen enorme druk is uitgeoefend om schulden kwijt te schelden. De regering zou dwarsliggers publiekelijk aan de schandpaal nagelen, luidde het dreigement. ,,Dit is machtsmisbruik waar zelfs Nixon bij zou verbleken'', stelt de advocaat van de hedgefondsen.

Het Witte Huis ontkent de dreigementen, maar feit is wel dat Obama vorige week keihard uithaalde naar de 'kleine groep speculanten' die weigerde water bij de wijn te doen. Obama's aanpak had effect: een dag later gingen enkele schuldeisers van Chrysler alsnog overstag.