Het kost allemaal energie

Volgens de Tweede Hoofdwet van de thermodynamica kost het energie om orde te scheppen in het heelal. Een leuk voorbeeld van die wet is het sorteren van je CD-verzameling op alfabetische volgorde. Je moet er energie insteken om die verzameling netjes in je kast te krijgen van A tot Z.
Zo kost het ook in je cellen energie om eiwitten te maken en DNA te repliceren. Losse bouwstenen aan elkaar koppelen tot grote geordende moleculen kost energie. Die energie haal je allemaal uit je voedsel en is dus uiteindelijk afkomstig van de zon. In onze wereld wordt er nog veel meer orde geschapen uit wanorde en dat kost allemaal energie.

Onze voorouders waren jagers, verzamelaars. Ze staken geen tijd en energie in het alfabetiseren. Ze besteden al hun kilocalorieën aan het vergaren van voedsel voor de volgende dag.
Nadat de landbouw was bedacht in Mesopotamië, werden er sommige mensen vrijgesteld van het jagen en verzamelen. De vrijgestelden konden hun energie aanwenden om orde te scheppen, de entropie te verlagen. Het spijkerschrift werd bedacht. De pyramiden werden ontworpen en gebouwd, er werden gereedschappen en metalen gemaakt.

Het opgraven van ijzererts uit de aarde kost energie. Om de ijzeratomen los te maken uit het gesteente en te verzamelen is nog veel meer energie nodig. In den beginne gebruikte men houtskool voor dit proces; wij halen die energie hoofdzakelijk uit fossiele brandstoffen zoals steenkool en aardolie. Door metalen te extraheren uit erts en te zuiveren, verlagen we de entropie (de wanorde). Als we ertsen met een lager gehalte metaal moeten gebruiken, dan is er meer energie nodig om het metaal te zuiveren. Het is duidelijk dat de rijkste ertsen het eerst gebruikt worden. De armere ertsen laten we liggen; om in de toekomst dezelfde opbrengsten te halen hebben we meer fossiele brandstof nodig.

Het vastleggen van gegevens, op kleitabletten, op papier of op een harde schijf, kost ook energie. Bij het branden van een CD-tje wordt er orde geschapen in de beschrijfbare laag, die er niet was. De energie die daarvoor nodig is, komt uit het stopcontact (nog wel). Bij die hoeveelheid energie moet je ook nog eens optellen hoeveel energie het gekost heeft om het lege schijfje te maken. En om de brander en de software te maken en ontwikkelen. Een deel van die energie is geleverd door loonslaven. Maar het overgrote deel van de energie komt uit fossiele brandstoffen.

In mijn supemarkt wordt ontzaggelijk veel informatie opgeslagen: orders, transacties, beelden van bewakingscamera's. Met die informatie wordt vaak helemaal niets gedaan. Het kost veel energie om orde te scheppen en informatie te vergaren, zelfs als die informatie nooit meer gebruikt wordt.
Hetzelfde gaat op voor het schrijven van dit stukje. Ik tik op de toetsen in een bepaalde volgorde en schep daarmee nieuwe orde uit de chaos. Ik stop er zelf energie in, opgewekt in mijn spieren en zenuwcellen. Daarna zorg ik ervoor dat deze tekst op de Zaplog-server komt. Daar is elektrische energie voor nodig.

De energie waar onze samenleving op draait, komt voor het overgrote deel uit fossiele brandstoffen. Op onze Aarde is de voorraad van deze energiebron beperkt. Bij het bereiken van peakoil (peakgas en peakcoal) hebben we ruwweg de helft van de fossiele brandstoffen opgebruikt.
We hebbenin die tijd heel veel geordend op onze Aarde. Er zijn heel veel monumentale bouwwerken verrezen.
Er is heel veel informatie vastgelegd en er is heel veel metaal opgezuiverd.
In de toekomst zullen we nog steeds eiwitten kunnen maken in onze cellen. In de toekomst kunnen we ons DNA nog steeds repliceren met de energie uit ons voedsel.

Maar zal er nog steeds voldoende energie zijn om aluminium te maken uit bauxiet ?
Willen de Chinezen over 10 jaar nog mp3-spelers en mobiele telefoons voor ons assembleren ?
Kunnen alle servers van het internet nog 20 jaar blijven draaien op energie uit windmolens en zonnecellen ?
En willen creatieve denkers als sxeptix, P.uncia en freedomfiles dan nog wel parels schrijven voor de zwijnen ?