<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

De christelijke Jezus is een vis in een lege vissekom (extra): Jacobus vs Freek de Jonge

Ik vond deze brief die ik ooit stuurde aan dagblad Trouw, op 10 januari 2002 (inmiddels lees ik de krant niet meer), ter gelegenheid van de oudejaarsconferance van Freek de Jonge. Het sluit aan bij Yelamdenu's serie over Jezus. Overigens zou ik het nu misschien niet zo fel meer verwoorden; liefde — in de zin van empathie en barmhartigheid — is een belangrijke deugd. Ook beschouw ik Freek de Jonge als één van de stevigere fundamenten die onze cultuur nog over heeft. Nochtans is het nog steeds waar dat het westerse liefdesgepredik volkomen hol is; … als een luchtspiegeling op een vlakte. De dorstige denkt dat het water is, maar wanneer hij dichterbij komt, ontdekt hij dat het niets is. (Koran 24:40)

‘Liefde’

Freek de Jonge sluit zich in zijn recente uitspraken aan bij de theologie zoals die ook in New-Age kringen te vinden is. De moreel-theologische problemen van onze cultuur komen in zijn oudejaarsconferance tot een climax in de uitroep ‘ik hou van je’. Ook zegt hij veel over God na te denken.

Bij veel mensen houdt tegenwoordig het religieuze engagement op met het woord ‘liefde’. Het wordt als grote tegenhanger gezien van de cultureel bepaalde invloeden in de religies, die alleen maar tot geweld en intolerantie zouden leiden, en waarvan de verlichte mens zich juist zou moeten verlossen.

Wie met dit woord schermen zijn zich echter zelden bewust van de culturele bepaaldheid van ‘liefde’ als laatste woord in de theologie. Het was een typische ontwikkeling voor het christendom dat Paulus de werken van gerechtigheid van de Mozaïsche wet tot vloek verklaarde en beweerde dat de naastenliefde alles zou oplossen. Echter geen jood, moslim, hindoe of boeddhist zou de werken van gerechtigheid zomaar overboord gooien. Zelfs Jezus heeft dat niet gedaan; De Jonge praat een typische christelijke culturele traditie naar de mond.

Het is ook de vraag wat precies de inhoud of het beoogde resultaat is van liefdepreken zoals die van De Jonge. Liefde voor wat? Voor Osama bin Laden? Het koningshuis? Voor mensen die het graag over liefde hebben? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde? (Matth. 5:46). En liefde hoe? Hair Peace, Bed Peace? Blut und Boden? Wat heeft de wereld hier aan?

Het liefdesdogma gaat ervan uit dat de mens reeds verlost is en als zodanig bevoegd is tot elk oordeel en elke handeling. Hierdoor ontstaat vaak de situatie dat men het eigen oordeel en de eigen toestand niet kritisch genoeg meer onderzoekt. Dit moge blijken uit de verwoestende oorlogen en gruwelen begaan door de vertegenwoordigers van het liefdesdogma per se: de christenen.

Het uitgangspunt is in feite tegengesteld aan het beginsel van de meeste religies, dat de mens zich juist in een onparadijselijke en onvolmaakte toestand bevindt, en door het volgen van een verlicht voorbeeld nader tot God moet komen. Alleen een theologie als de offertheologie van Paulus kon het zich permitteren te stellen dat een aanname over liefde (in zijn woorden nog ‘geloof’ in Jezus) de werken van gerechtigheid kon vervangen. In zijn polemiek met Paulus zegt Jacobus dan ook:

Wat baat het, mijn broeders, of iemand al beweert geloof te hebben, als hij geen werken heeft? (…) Stel, dat een broeder of zuster gebrek heeft aan kleding en aan dagelijks voedsel, en iemand uwer zegt tot hen: Gaat heen in vrede, houdt u warm en eet goed, zonder hen echter van het nodige voor het lichaam te voorzien, wat baat dit? Zo is het ook met geloof: indien het niet met werken gepaard gaat, is het, op zichzelf genomen, dood. (…) Toon mij dan uw geloof zonder de werken, en ik zal u mijn geloof tonen uit mijn werken. (Jacobus 2:14-19)

Laat dat ook gelden voor Freek de Jonge en zijn schare. Hoe liefdevol was zijn behandeling van de moslims, door zijn oudejaarsconference te vullen met stigmatiserende moppen over hen? Smelt zulke liefde de kille oorlog van Pim Fortuyn? Kan dit de ontslagen moslims weer aan het werk helpen? Kan het de wachtende asielzoekers voor een zenuwinzinking behoeden? Helpt dit de loyaliteit van Marokkaanse imams aan onze samenleving?

spiritualchange.blogsome.com