<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

Sluitend bewijs voor genocide op Armenen doet Turken zwijgen

Volgens een in januari gepubliceerd officieel document van het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken van het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, blijken er tussen het jaar 1915 en 1916 maar liefst 972.000 Armeniërs 'verdwenen' uit de bevolkingsregisters. De Turkse media hullen zich echter in vrijwel kompleet stilzwijgen over dit verpletterende bewijs voor de altijd furieus ontkende genocide op de Armenen.

Zelfs het vragen naar wat er destijds met de Ottomaanse Armenen is gebeurd, doet het publiek in Turkije onmiddellijk in woede ontsteken. Maar sinds de publicatie van het officiële document in een boek, afgelopen januari, hebben kranten er slechts sporadisch melding van gemaakt, en wordt het onderwerp op de Turkse TV totaal genegeerd. 'Ze zeggen er helemaal niets over,' aldus Murat Bardakci, de Turkse auteur van het boek, die tevens columnist is.

Volgens Bardakci kan dit zwijgen maar één ding betekenen: 'De getallen zijn te hoog voor de gewone mensen. Misschien zijn de mensen nog niet klaar om er over te praten.'

Generaties lang hebben de Turken niets geweten van de gebeurtenissen rondom de Armeense genocide van 1915 tot 1918, toen door een politiek van 'etnische zuivering' meer dan één miljoen Armeniërs werden vermoord door de toenmalige Turks-Ottomaanse regering.

Turkije heeft, a la de Sovjet Unie, dit soort schaantevolle episodes uit haar geschiedenis zorgvuldig gecensureerd, en weggehouden uit bijvoorbeeld schoolboeken. Als de genocide tóch ter sprake komt, wordt deze op een agressieve manier ontkend.

In de afgelopen 10 jaar zijn er echter voor het eerst vragen gekomen vanuit de Turkse maatschappij over de officiële versie van de Turkse regering. In december 2008 liet een groep intellectuelen een petitie rondgaan, waarin excuus werd aangeboden voor het ontkennen van de slachtingen. Ongeveer 29.000 mensen tekenden deze petitite.

Met zijn boek 'De overgebleven documenten van Talat Pasha' is Bardakci, zonder dit echt te willen, onderdeel van dit proces geworden. Het boek bevat een verzameling documenten en verslagen die ooit in het bezit waren van Mehmed Talat, beter bekend als Talat Pasha, de hoofdarchitect van de Armeense deportaties.

De documenten werden door de weduwe van Talat, Hayriye, aan Bardakci gegeven, voordat ze stierf in 1983. Uit deze documenten blijkt dat er vóór 1915, 1.256.000 Armeniërs in het Ottomaanse Rijk leefden. Twee jaar later waren dit er nog maar 284.157.

Turkije heeft een specifieke cfijers over het aantal doden of gedeporteerden nooit erkend. Afgelopen zondag waarschuwde de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Ali Babacan, president Obama nog dat Amerikaanse erkenning van de genocide op de Armeniërs, de relaties met Turkije zouden kunnen doen verslechteren. Obama is van plan om volgende maand een bezoek te brengen aan Turkije.

Bardacki onderschrijft het regeringsstandpunt dat het instorten van het Ottomaanse Rijk nu eenmaal een bloedige zaak was, en dat er geen sprake was van een 'holocaust' op de Armeniërs. Volgens hem heeft de Turkse regering gelijk door te stellen dat de Armeniërs zich destijds aansloten bij de Russen, die op dat moment oorlog voerden tegen het Ottomaanse Rijk.

'Het was geen nazi-politiek of een 'holocaust',' verklaart hij. 'Het waren duistere tijden. Het was een hele moeilijke beslissing, maar deportatie was het gevolg van een aantal zeer bloedige gebeurtenissen. Het was noodzakelijk voor de regering om de Armeniërs te deporteren.'

Deze versie wordt echter door de meeste wetenschappers en historici van de hand gewezen. Zij geloven niet dat slechts een klein aantal Armeense rebellen daadwerkelijk een bedreiging vormden voor het Ottomaanse Rijk, maar wel dat de politiek tegen de Armeniërs vooral voortvloeide uit het feit dat zij geen moslims waren, maar christenen.

Volgens Hilmar Kaiser, een historicus en expert op het gebied van de Armeense genocide, vormt het gepubliceerde documenten sluitend bewijs dat de toenmalige Ottomaanse regering doelbewust de uitroeiing van de Armeniërs nastreefde. 'Plotseling staat er op één pagina de bevestiging van de aantallen,' gaf hij als commentaar. 'Alsof er iemand met een stok op je hoofd slaat. Je kunt dit document op geen enkele andere manier interpreteren. Eén miljoen mensen verdwijnen niet 'zomaar'.'

Andere historici zeggen dat het document slechts een nuttige toevoeging is aan wat zij altijd al als de waarheid beschouwden. 'Dit bekrachtigt wat we al wisten,' aldus Donald Bloxham, auteur van 'Het grote genocide-spel: Imperialisme, Nationalisme en de vernietiging van de Ottomaanse Armeniërs.'

Volgens sommige analisten van de Turkse maatschappij is de stilte rondom het gepubliceerde bewijs een teken hoe groot het taboe rondom het onderwerp in Turkije nog steeds is. 'Het belang van dit boek is duidelijk, omdat geen enkele krant -behalve Milliyet- er ook maar één regel over geschreven heeft,' schreef Murat Belge, een Turkse academicus, in een column in de liberale krant Taraf.

Volgens Bardakci is de mentaliteit in Turkije inmiddels veranderd. 'Ik had dit boek 10 jaar geleden nooit kunnen publiceren. Dan zou ik een verrader genoemd zijn.' Hij voegt er aan toe dat hij doelbewust heeft gewacht tot het moment dat hij voelde dat de Turkse maatschappij er klaar voor zou zijn. Volgens hem is het feit dát het boek gepubliceerd is, bewijs dat de democratie in Turkije langzaam volwassen begint te worden.

Oorspronkelijke tekst

xandernieuws.punt.nl