<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

De geschiedenis van Mesopotamië

Een van de meest tragische slachtoffers van de strijd om de oliebronnen, is Irak. De Eufraat en de Tigris, vormen de slagaders van dit gebied. Deze rivieren, waaraan Mesopotamië zijn naam dankt, ontspringen in het gebergte van Oost Turkije. De Eufraat stroomt dan eerst door noord Syrië, een zeer vruchtbaar gebied waar voldoende regen valt voor akkerbouw. De Tigris komt ten noorden van Mosoel Irak binnen en beide rivieren stomen traag door het laagland van Irak, om uit te monden in de Perzische Golf. De landbouw ontstond rond het stroomgebied van de Eufraat in noord Syrië, waar tarwe en gerst van nature groeien. De ontwikkeling van de landbouw begon daar 10 tot 12 duizend jaar geleden.

In de delta regent het zelden, er heerst een woestijnklimaat. Akkerbouw werd daar pas mogelijk nadat omstreeks 5000 v.Chr. de irrigatie was ontdekt. De Sumeriërs die in de delta woonden, ontwikkelden als eersten het schrift. Hun oudste kleitabletten stammen van ruim voor 3000 v.Chr. Ook bouwden de Sumeriërs de eerste steden, zoals Ur, Uruk, Nippur, Girsu en Kish, en zij gebruikten als eersten een wagen met wielen. Omstreeks 2250 v.Chr. werd het Sumerische schrift overgenomen door een Semitisch volk, de Akkadiërs, die het aanpasten aan hun eigen taal. Zij heersten tot 2200 v.Chr. over vrijwel het gehele stroomgebied van Eufraat en Tigris. Hun beschaving ging echter ten onder aan stofstormen, zoals blijkt uit de opgraving door Harvey Weiss van Tell Leilan in de vlakte van de Chabur. Tijdens deze wereldwijde catastrofale klimaatsverandering, die ongeveer drie eeuwen aanhield, lag het zwaartepunt van cultuur weer in de delta, rond de Sumerische stad Ur.

Vanaf 1900 v.Chr. begonnen er mensen terug te keren naar het vruchtbare gebied in noord Syrië. Mesopotamië bestond toen uit onafhankelijke stadstaten. Deze werden verenigd door Hammurabi van Babylon (1792-1750 v.Chr.), de stad Babylon lag 80 km ten zuiden van het huidige Bagdad. Ook deze beschaving werd verwoest, naar men zegt door invallen van de Hethieten, een volk uit Noord Anatolië (Turkije). Omstreeks 1600 tot 1550 v.Chr. stortten echter overal beschavingen in, zodat men ook hier een rampzalige klimaatsverandering mag vermoeden.

Daarna heersten de Kassieten over Babylon, maar hun geschiedenis is vaag, deze eeuwen zijn verward en duister. Aan de bovenloop van de Tigris, in het gebied van de zijrivieren Grote Zab en Kleine Zab, lagen de steden Assur en Ninive. Daar lag het Assyrische Rijk, dat vanaf ongeveer 800 v.Chr. de wereld begon te beheersen. De Assyriërs veroverden de Bijbelse staat Israël en voerden de bevolking weg. Van deze 10 stammen van Israël is sindsdien niets meer vernomen. Ook plunderden ze Egypte, maar dat gedeelte van de Egyptische geschiedenis is nogal verward. Omstreeks 600 v.Chr. was Babylon weer aan de macht. Zij veroverden Jeruzalem en ze voerde de bewoners in ballingschap weg, maar de stam van Juda keerde later terug naar Jeruzalem.

Vervolgens kwamen de Meden uit het noorden van Iran, het gebied rond Teheran. Daarna kwamen de Perzen uit het zuiden van Iran, met als hoofdstad Susa, en zij stichtten een groot rijk. In 525 v. Chr. veroverden zij Egypte. Later kwamen de Grieken uit Macedonië, onder leiding van Alexander de Grote, die rond 330 v.Chr. het hele Perzische Rijk veroverde. Na zijn dood viel dit gebied weer uiteen, Irak en Iran vormden samen het koninkrijk der Seleuciden, dat rond 150 v.Chr. werd veroverd door de Parthen. In 224 AD werden de Parthen verslagen door de Sassaniden, die over Mesopotamië heersten tot zij in 651 werden verslagen door de tot de Islam bekeerde Arabieren.

Rond Bagdad, de hoofdstad van het kalifaat der Abassiden, bloeide rond 800 een hoge beschaving. In 1055 werd Bagdad veroverd door Turkse nomaden en 1258 werd het volledig verwoest door de Mongolen. Iran en Irak vielen daarna uiteen in emiraten. In 1501 werd in Iran weer een Perzisch rijk gesticht, maar Irak werd in de loop van de eeuw veroverd door de Turkse Ottomanen. Nadat het Ottomaanse Rijk in de Eerste Wereldoorlog was verslagen, werd Irak een mandaatgebied van de Volkenbond, maar in feite heersten er de Engelsen. Zij bezaten het grootste aandeel in de Turkish Petroleum Compagny, die aan BP en de Shell was verkocht door "mister 5%" Calouste Gulbenkian. De rest is moderne geschiedenis. Het gaat dan nog slechts over aardolie, maar de cultuur van Mesopotamië is zoveel ouder en rijker! Daar ligt de bakermat van onze beschaving.

De volgende documentaire in zes fragmenten gaat over de Sumerische cultuur, die tot ongeveer 2000 v.Chr. bloeide in de delta en die in de 20e eeuw door archeologen werd blootgelegd. De uitleg is gedeeltelijk in het Frans en is niet ondertiteld, de rest van de documentaire is in het Engels.

Civilisation – Mesopotamia duurt 50 minuten.

Na de Sumerische cultuur volgden de Akkadische, de Babylonische, de Assyrische, de Perzische, de Griekse en de Islamitische cultuur. Talloze kunstschatten uit de oudheid, uit iedere periode van deze beschaving, vulden de musea van Irak, maar ook musea in West Europa en Amerika bezitten kostbare collecties uit Mesopotamië. De volgende filmpjes bestaan uit foto's van deze voorwerpen. Beide duren 5 minuten, maar zet het beeld af en toe gerust even stil.

In maart 2003 werd Irak "bevrijd" door de VS. Begin april werd Bagdad veroverd, maar de Amerikaanse troepen bewaakten slechts het Ministerie van Olie en van Binnenlandse Zaken. De rest van de stad werd overgelaten aan de plunderaars. Het Nationale Museum van Bagdad werd tussen 8 en 12 april volledig geplunderd. Dat wat niet werd gestolen, werd stukgeslagen. Een filmpje met foto's van de chaos duurt 5 minuten.

Ook de Nationale Bibliotheek en het Archief van Bagdad werden geplunderd en in brand gestoken. Unieke handschriften gingen verloren, alles van waarde werd gestolen, archieven werden in wanorde op de grond gesmeten. Opvallend is wel, dat de dieven kenners van oude boeken waren, want ze namen alleen de meest kostbare boeken mee. Eind juni 2003 kwam een internationaal team van specialisten de schade in ogenschouw nemen.

The Destruction of Baghdad's Cultural Heritage duurt 2 maal 10 minuten.

Noch de Amerikaanse legerleiding, noch de politici die deze "bevrijding" initieerden, hebben ook maar enige schuld erkend voor de schade. Nadat de verwoesting bekend werd, zetten ze een wacht bij het geplunderde museum. Op 17 april organiseerde UNESCO een internationale bijeenkomst om de schade te bepalen. Archeologen kwamen naar Bagdad om te helpen. Dank zij een amnestieprogramma werden sommige stukken teruggebracht naar het museum, maar het Amerikaanse leger bleef onverschillig. Een reportage hierover, die zich niet laat embedden, duurt 18 minuten.

De Amerikaanse soldaten en particuliere strijdkrachten hebben echt geen enkel besef van de waarde. Private contractors, in dienst van Halliburton, vernielen hier even een antieke vaas!

De directeur van het Nationale Museum, dr. Donny George Youkhanna, beseft maar al te goed dat de schade nooit meer ongedaan kan worden gemaakt. Hij roept op om ieder jaar tussen 10 en 13 april kaarsen te branden ter herdenking van deze misdaad tegen het culturele erfgoed der mensheid.

Die kaarsen zijn inderdaad op talloze plaatsen ontstoken, maar de meeste gestolen voorwerpen zijn nog altijd niet terecht. Op 13 april van dit jaar stond daarover een lang artikel in The UK Times. Ook in andere steden van Irak zijn musea geplunderd. Men vermoedt daarom dat de illegale handel in kunstvoorwerpen de plunderingen heeft geregisseerd. Antiek uit Mesopotamië is nu te koop op de zwarte markt. De schade aan het culturele erfgoed is onherstelbaar!

info.nl