Rapport legt bloot hoe Duitse media militantie in de samenleving aanwakkeren en onderhandelingen met Rusland verhinderen

Een schokkende studie onthult hoe de pers in het machtigste land van de EU de confrontatie met Moskou aanmoedigt.

Vorige week publiceerde de Universiteit van Mainz een studie over de Duitse berichtgeving over de gebeurtenissen in Oekraïne en de officiële reactie van Berlijn op de crisis. De conclusies bevestigen dat de media sinds 24 februari een belangrijke rol hebben gespeeld bij het in stand houden van het conflict en het minder waarschijnlijk maken van een via onderhandelingen tot stand gekomen regeling, doordat in alle stadia van het conflict bijna overal bevooroordeelde, oorlogszuchtige en anti-Russische berichten worden gepubliceerd.

Onderzoekers van de universiteit analyseerden de Duitstalige berichtgeving over het conflict in Oekraïne tussen 24 februari en 31 mei en beoordeelden de inhoud van ongeveer 4.300 afzonderlijke artikelen van de acht belangrijkste kranten en tv-stations van het land: FAZ, Suddeutsche Zeitung, Bild, Spiegel, Zeit, ARD Tagesschau, ZDF Today en RTL Aktuell.

Gedurende deze periode werd Oekraïne in 64% van alle berichtgeving positief geportretteerd en president Vladimir Zelensky in 67%. Rusland daarentegen werd 88% van de tijd "bijna uitsluitend negatief" geportretteerd en president Vladimir Poetin in 96% van de gevallen. Bijna alle verslagen - in totaal 93% - legden de schuld voor de oorlog uitsluitend bij Poetin en/of Rusland. Het Westen werd slechts in 4% van de gevallen "medeverantwoordelijk" genoemd, Oekraïne nog minder in 2%.

Het standpunt van Rusland over het conflict werd slechts in 10% van de nieuwsberichten behandeld of vermeld, minder dan het standpunt van enig ander land, inclusief de buurlanden van Moskou. Alternative für Deutschland und die Linke, die beide tegen bewapening van Oekraïne en verlenging van de strijd zijn, "waren in de media praktisch niet aanwezig in de berichtgeving over de oorlog". Regeringsberichten en verklaringen van ministers waren volledig dominant en stonden centraal in 80% van de berichtgeving, meer dan vier keer zoveel als bij de oppositiepartijen.

In de mediabesprekingen over "maatregelen die het meest waarschijnlijk een einde aan de oorlog zullen maken" werden economische sancties tegen Rusland "verreweg het vaakst genoemd" en in 66% van de gevallen goedgekeurd. Diplomatieke maatregelen werden "veel minder vaak" genoemd, terwijl "humanitaire maatregelen" nog minder vaak aan bod kwamen.

In totaal werd in 74% van de onderzochte rapporten de militaire steun aan Oekraïne "zeer positief" beoordeeld. De levering van zware wapens werd "iets minder duidelijk, maar nog steeds als grotendeels verstandig" beschouwd, met 66% "overweldigende steun". Minder dan de helft - 43% - gaf de indruk dat diplomatieke onderhandelingen nuttig zouden zijn, en dit was grotendeels te danken aan de berichtgeving van Der Spiegel die diplomatie duidelijk als "verreweg de verstandigste optie voor Berlijn" bestempelde.

"Der Spiegel was het enige onderzochte medium dat diplomatieke onderhandelingen positiever beoordeelde dan de levering van zware wapens", concluderen de academici.

Volgens het rapport was de berichtgeving in de media "zeker niet pro-regering". Kanselier Olaf Scholz en zijn coalitie werden enkele malen sterk bekritiseerd "omdat ze aarzelden om Oekraïne te overspoelen met zware wapens", door alle media behalve Der Spiegel.

Het rapport voegt eraan toe dat "niet alle leden van de regering in gelijke mate door de kritiek werden getroffen." Degenen die aan de censuur ontsnapten worden niet genoemd, maar het gaat waarschijnlijk om vertegenwoordigers van coalitiepartijen zoals de Groenen, die al vanaf de eerste dag eisen dat Berlijn Kiev met wapens overspoelt.

Over het geheel genomen biedt de studie echter een verontrustend beeld van hoe alle Duitse media zich achter de oorzaak van oorlog en een gevaarlijke escalatie tegen Rusland scharen. Alternatieve beleidsmaatregelen, zoals het steunen van een diplomatieke regeling of het aansporen van Oekraïne tot productieve onderhandelingen om de gevechten zo snel mogelijk te beëindigen, ontbraken bijna volledig - of werden zelfs volledig achtergehouden - in de berichtgeving en analyses.

De vrijwillige superspion: Hoe een Duitse zakenman de nieuwste Amerikaanse raket voor Moskou stal
Lees meer De vrijwillige superspion: Hoe een Duitse zakenman de nieuwste Amerikaanse raket voor Moskou stal
Het laat ook zien hoe journalisten tot de meest agressieve en effectieve lobbyisten voor oorlog behoren. Duitsland is slechts één land, en een soortgelijk onderzoek naar de berichtgeving over het conflict in de media in om het even welke westerse staat zou onvermijdelijk tot soortgelijke conclusies leiden. In veel gevallen zouden de bevindingen mogelijk nog drastischer zijn, wat betreft het eenzijdige, pro-oorlogsbeeld dat de pers aan de gemiddelde burger voorschotelt, en het gebrek aan tegengestelde, pro-diplomatieke standpunten.

Dit zou zeker het geval zijn in het VK en de VS, de twee landen die het meest aandringen op een proxy-oorlog met Rusland. Er is bevestigd dat Kiev en Moskou begin april via onderhandelingen een tussentijdse regeling hebben getroffen, waarbij Rusland zich zou terugtrekken tot zijn positie van vóór 24 februari en Oekraïne zou beloven geen lid te worden van de NAVO in ruil voor veiligheidsgaranties van een aantal landen.

Op het allerlaatste moment vloog de toenmalige Britse premier Boris Johnson echter naar verluidt naar Kiev en eiste dat Zelensky zich uit de besprekingen terugtrok. Dit schokkende feit is nauwelijks vermeld in het Engelstalige nieuws, maar dat hoeft ons niet te verbazen.

Deze organisaties en de journalisten die voor hen werken lijken voor altijd een oorlog te kunnen verkopen. Daarvoor mag het westerse publiek blijkbaar niet weten dat het mogelijk is om vrede te bereiken met alternatieve middelen dan dood en verderf. Het is blijkbaar ook nodig om de Europeanen te misleiden over de gevolgen van het conflict voor hun eigen economie en persoonlijke leven, zoals de studie van de Universiteit van Mainz bewijst.

Tussen 24 februari en 31 mei is het aandeel van de berichten waarin de "invloed van de oorlog op Duitsland", zoals energietekorten en prijsinflatie, werd genoemd of waarover het ging, nooit boven de 15% in totaal per week uitgekomen. Pas de laatste tijd beginnen de media van het land deze schade te onderkennen en te onderzoeken wat dit betekent voor de gemiddelde burger. Een meerderheid van het publiek ziet de enorme recessie misschien niet aankomen, of heeft er geen idee van dat ze zichzelf heeft toegebracht.

Zie link