Wie zijn die patiënten op de IC? Wetenschappers vragen om data en #transparantie

Of de nieuwe door het kabinet genomen coronamaatregelen, gericht op druk zetten op ongevaccineerden, helpen bij het beheersen van de druk op ziekenhuizen, kan niet worden vastgesteld. De Nederlandse overheid en het RIVM geven de data over o.a. ziekenhuisopnamen, IC bezetting en vaccinatiegraad niet vrij, wat een wetenschappelijke toets van OMT adviezen en kabinetsbeleid blokkeert.

De vaccinatiestrategie heeft initieel ziekenhuisopnames verminderd en zonder vaccinatie van risicogroepen zouden IC's nu veel voller liggen. Juist daarom is het belangrijk om de effectiviteit van de vaccins door de tijd te kunnen volgen. Als het percentage gevaccineerden in de bevolking gelijk is aan het percentage gevaccineerden in ziekenhuis, dan heeft het vaccin geen effect meer. In Limburg lijkt dit al het geval waar volgens de bestuursvoorzitter van Maastricht UMC 8 op de 10 coronapatiënten in dat ziekenhuis gevaccineerd is.

Uit rapporten van het RIVM uit augustus en oktober blijkt dat 75% van de ziekenhuisopnames en 80% van IC-opnamen ongevaccineerde patiënten betrof. Deze percentages kunnen niet geverifieerd worden. Wel observeren we dat deze eerder gepubliceerde RIVM cijfers niet dezelfde trend laten zien als in de door ons omringende landen en recente publicaties van individuele Nederlandse ziekenhuizen, zoals het UMC+, Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis en CWZ.

De cijfers in Zweden en het VK laten zien dat er sprake is van een dalende bescherming van vaccinatie tegen ziekenhuisopnames. Recent werd dat ook duidelijk voor België: bijna 71% van de ziekenhuisopnames in Vlaanderen was volledig gevaccineerd en 40% in Wallonië. De IC-opnames in Vlaanderen waren voor 60% volledige gevaccineerd en zo’n 43% in Wallonië. Ook wetenschappelijke tijdschriften publiceren vaker over de dalende effectiviteit van de vaccinaties.

De vaccinatiestatus van aan GGD’en gemelde personen met een positieve testuitslag geeft aan dat er een snelle stijging plaatsvindt van zogenaamde doorbraakinfecties. Betrof in augustus 2021 nog maar 25% van de positieve testen volledig gevaccineerden, dat steeg naar 31% in september en 44% in oktober.

Maar wie zijn die patiënten dan die met Corona op de IC liggen, als velen van hen gevaccineerd zijn? Behalve te kijken naar de in de tijd dalende effectiviteit van het vaccins is het evenzeer belangrijk om meer zicht te krijgen op het effect van onderliggende aandoeningen. Uit een recent rapport van Stichting NICE bleek dat op de IC's voornamelijk patiënten met een hoog BMI liggen. Cijfers van het CBS laten zien dat 30% van de Covid-patiënten in ziekenhuizen een BMI heeft van tussen de 25 en 30, terwijl ook 30% van de totale bevolking een BMI 25-30 heeft. Van de Covid-patiënten in ziekenhuizen heeft echter 50% een BMI van boven de 30, maar slechts 12% van de bevolking heeft een BMI boven de 30. Dit suggereert dat er proportioneel meer mensen met een hoge BMI in het ziekenhuis worden opgenomen met corona. Preventie en beleid met een focus op kwetsbare groepen, waar onderliggende aandoeningen als obesitas vaker voorkomen, prioriteiten zouden moeten zijn. Deze conclusie strookt met die in de wetenschappelijke literatuur.

Als wetenschappers rekenen wij graag mee om de oorzaken van ziekenhuis- en IC-opnames te doorgronden. Alleen als de oorzaken duidelijk zijn kunnen we alternatief beleid formuleren gericht op thema’s als preventie, het uitbreiden van de IC-capaciteit en zorgverlening op basis van risicoprofielen. Met een derde prik winnen we hooguit wat extra tijd maar is er geen structurele oplossing. Om onnodige nevenschade te voorkomen en ziekenhuisopnames te voorkomen is een plan B nodig. We zijn graag bereid mee te denken, maar hebben dan wel de onderliggende data nodig.

Noot van de auteurs: met #transparantewetenschap nodigen wij collega-wetenschappers, -medici, ziekenhuizen en andere zorginstellingen uit tot het voeren van een open, eerlijk en transparant wetenschappelijk debat inzake het huidige gezondheidsnarratief.

Eline van den Broek-Altenburg

Sascha Kersten

Ronald Meester

Aart Nederveen

nl.linkedin.com