Brekend: Europese Commissie onderzoekt eigen illegale staatssteun aan Russische witwasbank

We hebben er bij 925 lang op gehamerd, maar nu gaat er toch echt wat gebeuren. De Europese Commissie (EC) zal een steunoperatie aan een dubieuze bank onderzoeken, die het zelf heeft gefinancierd.

Zwartspaarders
Een lang verhaal kort. Er was eens een bank in de Letse hoofdstad Riga genaamd Parex, waar Russische zwartspaarders met open armen werden onthaald. De directie, bestaande uit twee oligarchen, bleek te hebberig en ruïneerde de bank eigenhandig. Dat waren Valerijs Kargins en Viktors Krasovickis (K&K). Ze deden verkeerde investeringen en verrijkten zichzelf ook nog eens ten koste van de spaarders. Die vonden dat in het begin niet erg, ze waren allang blij dat ze hun geld veilig elders konden stallen, buiten bereik van de Russische fiscus.

In 2008 ging het mis. De bank verloor geld in de kredietcrisis en was niet langer meer in staat om de tegoeden van de zwartspaarders te garanderen. Nu mochten K&K de tienduizenden Russen met groene vingers uitleggen dat ze hun centjes verkwanseld hadden. Dat zou geen prettige boodschap zijn geweest, om te brengen. Gelukkig hoefde dat ook niet.

Tot grote opluchting van het duo besloot de Europese Commissie (EC) dat Letland geld moest krijgen om banken te redden, hoewel dat land nog niet in de eurozone zat. Letland mocht €7,5 miljard Europese noodhulp gebruiken om banken te steunen, zolang het maar om die van K&K ging. Eigenlijk is hier Europees belastinggeld gebruikt om te voorkomen dat Russische zwartspaarders een deel van hun tegoeden zouden verliezen: een omgekeerde bail-in.

Zo gingen er meerdere andere Letse banken failliet, maar het was enkel deze dubieuze bank Parex die gered werd. Klokkenluiders binnen de bank, die erop wezen dat er bij Parex een vuil spel werd gespeeld, werden ontslagen en moesten de wijk nemen naar het buitenland. Het schandaal leidde tot gewelddadige rellen in de Letse hoofdstad.

Illegale staatsteun
De EBRD (European Bank For Reconstruction and Development) nam vervolgens het stokje van het IMF en de EC over. Er werd een geheime deal gemaakt, waarbij Letland een lening kreeg, die het na 1 januari 2014 terug moest betalen. Die werd echter buiten de officiële cijfers gehouden. Zo leek Letland, bij de toetreding tot de eurozone eerder dit jaar, kunstmatig gezonder dan het leek.

Het bewijs van deze constructie (voor liefhebbers: het niet noteren van de stortingsplicht horende bij een geschreven put-optie) komt uit 2010. Het heeft even op een Letse klokkenluiderssite gestaan, maar die moest onder druk van de overheid op zwart. Jarenlang bleven de documenten verborgen, tot 925 ze kort geleden weer publiceerde.

Het resultaat mag er zijn: de EC ontkomt er niet aan de dubieuze rol die ze samen met het IMF en de Letse overheid speelde, grondig te onderzoeken. Dat blijkt uit een persbericht van vanmiddag. Riga was veel te ruimhartig in de hulp aan Parex. De EC schuift de schuld nu in de schoenen van de Letse overheid. Daarbij negeert ze fijntjes, dat het juist de EC zelf was die de middelen verschafte om die illegale staatsteun mogelijk te maken.

De Belgische kandidaat voor het voorzitterschap van de EC heeft trouwens herhaaldelijk gepleit voor Europese belastingen. De EC int dan zelf geld, dat het naar eigen inzicht kan besteden. Nu is dit precies de reden waarom dat een slecht idee is.

De EC was nog niet bereikbaar voor commentaar, maar zal dat naar alle waarschijnlijkheid morgen wel zijn.

925.nl

No Rights Apply