Wij wonen op een Paaseiland

De geschiedenis van Paaseiland is even mysterieus als omstreden. Het is het verhaal van een afgelegen eiland ter grootte van Texel, gelegen op meer dan 2000 kilometer van het dichtstbijzijnde eiland, gekoloniseerd door een Polynesische samenleving. De inheemse naam van het eiland is Rapa Nui.

Volgens archeologisch onderzoek was het eiland bebost. Een nu uitgestorven palm was de belangrijkste boomsoort. Verder waren er veel zeevogels, die het eiland gebruikten om te broeden. Een aantal inheemse vogelsoorten bewoonde het bos. Er ontwikkelde zich een cultuur, die op de hedendaagse mens vooral indruk maakt door de beelden. Met alle bomen en vogels verdween die imponerende cultuur die mensen beelden van 70 ton van de steengroeve naar de stranden liet slepen. De beelden werden omgegooid. Een kil en kaal eiland dat ons intrigeert, bleef over.

Geen lange termijn, zonder de korte
Wat de juiste verklaring of mix van verklarende elementen ook mag zijn, één van de onderzoekers stelt de centrale vraag: wat gaat er door de mensen heen als ze bezig zijn de laatste bossen of, wat dramatischer, de laatste boom, om te hakken?

Ze weten dat ze niet zonder kunnen. Zonder bomen konden de bewoners van Rapu Nui geen beelden meer transporteren (er is een groeve vol onafgemaakte beelden), was er geen brandstof meer (ze schakelden over op het verbranden van gras) en waren er geen boten om te gaan vissen of te migreren (de eerste ontdekkingsreizigers zagen vooral nog boten van wrakhout). De geringe omvang van het eiland moet de bewoners zich hebben doen realiseren dat ze hun laatste oortjes versnoepten.

Toch gaat blijkbaar het eigen directe belang boven dat van de komende generaties en zelfs boven dat van de eigen toekomst. Er is geen lange termijn, zonder de korte. Soms duwt die de lange weg.

In de val
Wij zitten met zijn allen ook op een eiland. Het is wat groter, maar ook onze wereld is een eiland in een oceaan, met even beperkte hulpbronnen als Paaseiland. De wetten van eindige hulpbronnen gelden ook voor fossiele brandstoffen, fosfaat en grondwater. De Paaseilanders hadden geen wetenschappers die aan de bel trokken en waarschuwden voor overexploitatie, maar hadden daar door de geringe afmetingen van het eiland ook geen behoefte aan. Ze zagen domweg wat er om hen heen gebeurde.

Lees verder op Foodlog

www.foodlog.nl