1. #demonstranten
  2. #extreem-rechts
  3. #geopolitiek
  4. #oekraine
  5. #onafhankelijkheid
  6. #oorlog
  7. #provocateurs
  8. #werkloosheid
  9. Artikelen

Oekraïne: "de realiteit is veel complexer"

Studente journalistiek Naomi Skoutariotis trekt door Oekraïne. Ze reisde deze week van Kiev naar Donetsk. Dewereldmorgen.be had een gesprek met haar over de situatie in Kiev, de bezettingen in Donetsk en de soms onkritische mediaberichtgeving over de evoluties in Oekraïne.

Na de verdrijving van Janoekovitsj verschoof de aandacht van de wereld naar de Krim en naar Oost-Oekraïne. Oekraïne werd de speelbal van geopolitiek spierballengerol en de revolte in Kiev leek voortaan een voetnoot bij dat gebeuren. Nochtans zijn de sporen en de naschokken van Maidan nog duidelijk aanwezig, verzekert Skoutariotis:

“Om en rond Maidan lijkt Kiev op een gebombardeerde stad. De straten zijn er nog steeds allemaal opengebroken en de barricaden staan er nog. De legertenten in de hoofdstraat, Kreshchatik Street, en op het Onafhankelijkheidsplein worden nog steeds bemand. Voor die volhouders is de revolutie nog lang niet gedaan en blijft de strijd onverminderd doorgaan.”

Zelfverdedigingsgroepen

“Janoekovitsj mag dan wel verdreven zijn, hij was slechts één van de redenen waarom de mensen op straat kwamen. Het regime zelf zit echter nog steeds in het zadel. De strijd tegen corruptie is nog niet gestreden. Echte verandering is uitgebleven. De huidige interim-regering geniet dan ook geen steun onder de mensen op Maidan. Ook niet bij de rest van de bevolking trouwens. De interim-regering beschikt nauwelijks over legitimiteit. Vandaar dat mensen in Kiev de revolutie als verre van voltooid beschouwen. De betogers zullen op post blijven tot aan de verkiezingen. Mogelijks ook langer.”

Wie zijn de mensen die barricades op Maidan op dit moment bemannen?

“Het gaat sowieso om een vrij diffuse groep. Wat in ieder geval opvalt is dat de jongeren verdwenen zijn die de oorspronkelijk de drijvende kracht waren achter Maidan. Ik zag vooral oudere mensen. Vaak armere mensen ook: daklozen, zwervers en mensen zonder thuis."

“Daarnaast heb je de zogenaamde zelfverdedigingsgroepen. Het gaat om groepen die in legeruniform gehuld zijn en doorgaans voorzien zijn van helmen en schilden. Of het hier om extreem-rechts gaat, is voor mij een moeilijk te beantwoorden vraag. Het kan. Maar ik heb zelf niet de kans gehad om met leden van die zelfverdedigingsgroepen te praten. Dat is niet zo eenvoudig.”

“Vermeldenswaardig is dat zich onder de overblijvende betogers ook Oost-Oekraïners bevinden die niet meer naar huis terug durven. Zij vrezen represailles omwille van hun deelname aan Maidan.”

Is de situatie in Kiev nog steeds gespannen?

“Ondanks het feit dat er nog steeds barricades zijn, is de situatie in Kiev bijzonder relaxed. Er hangt absoluut geen dreiging in de lucht. Het is zelfs een beetje absurd. De omgeving rond Maidan heeft soms iets van een attractiepark. Toeristen komen langs om zichzelf te trekken in de nabijheid van barricades, er zijn kraampjes die voedsel verkopen en er hangt een erg uitgelaten sfeer.”

Donetsk

“In Kiev waarschuwden mensen me dat Donetsk erg onveilig was. Ik mocht er geenszins alleen op uittrekken, zo werd me verzekerd. Maar dat bleek reuze mee te vallen. Toen ik bijvoorbeeld het plein met het standbeeld van Lenin bezocht, stonden daar hooguit een tiental tentjes. Enkele dagen voordien werd het plein nog bezet door duizenden demonstranten. Die zijn ondertussen blijkbaar huiswaarts getrokken. Eigenlijk merk je enkel iets van de protesten in het administratieve centrum van de stad. Daar worden enkele overheidsgebouwen bezet.”

De Verenigde Staten stellen dat die bezetters door Rusland gestuurde provocateurs zijn. Heb jij er een zicht op wie die bezetters precies zijn?

“Uit contacten met mensen die betrokken zijn bij de bezetting kan ik met grote zekerheid zeggen dat er Russen betrokken zijn bij de bezettingen. Dat hoor je aan het accent van sommige van de bezetters. Maar dat wil helemaal niet zeggen dat dit louter Russische acties zouden zijn. De plaatselijke bevolking doet ook duchtig mee aan de bezettingen. En over het algemeen genieten de bezettingen ook veel steun onder de inwoners van Donetsk.”

“Dit beeld staat in schril contrast met wat de VRT nog laatst beweerde. Daar werd verkondigd dat slechts 5% van de inwoners zich achter de bezettingen van de overheidsgebouwen schaarde. Ik denk dat 40 à 50% een veel accurater cijfer is.”

“Wel valt het op dat jonge, veelal hoogopgeleide mensen zich distantiëren van de actie. Het betreft geen actieve distantie, maar eerder onverschilligheid en desinteresse. Men wil zich gewoon ver houden van de politieke troebelen.”

Belgische media hebben dus geen goed zicht op de zaak?

“Ik denk dat vooral de complexiteit van het conflict onderbelicht blijft. In de Belgische berichtgeving wordt vaak gesuggereerd dat het om twee massieve kampen gaat: een pro-Russisch kamp en een pro-Europees kamp. Maar veel van de Oekraïners zijn noch pro-Russisch, noch pro-Europees. Of sommigen willen bijvoorbeeld enkel een vorm van economische samenwerking met Rusland of de Europese Unie, zonder daarom een politieke samenwerking aan te gaan. Daarnaast bestaat er een niet te onderschatten groep die zich anti-politiek opstelt en geen hoop koestert ten aanzien van Rusland, Europa of Oekraïne.”

“Boven op de complexe politieke verdeeldheid komt er een sociale dimensie. Er is ontzettend veel werkloosheid in Oekraïne en bijgevolg ook veel armoede. Het land blijft ook gekenmerkt door erg corrupte structuren. Dat vormt nog steeds een belangrijke motor achter de protesten.”

Katalysator

“Ik denk dat de media kritischer moeten zijn. Er circuleren bijvoorbeeld satellietbeelden van de NAVO over Russische troepenbewegingen. De vraag is natuurlijk of die satellietbeelden effectief een bewijs zijn. De NAVO is immers belanghebbende partij in het conflict. Het kan geen kwaad om dat soort berichtgeving kritisch te evalueren.”

Zijn er zaken waarvan je denkt: hier hebben we in België echt een verkeerd beeld over?

“Zeker. Er bestaat bijvoorbeeld een erg groot contrast tussen de dramatische toon van de berichtgeving over de crisis in Oekraïne en de manier waarop de bevolking die crisis ervaart. In Oekraïne zelf is helemaal geen sprake van oorlogsdreiging. Mensen zijn er rotsvast van overtuigd dat het niet tot een oorlog zal komen. Ook geloven ze niet dat Rusland het Oosten van Oekraïne wil annexeren. Het is misschien raar, maar vrijwel iedereen is hier redelijk relaxed.”

De Krim werd toch wel de facto geannexeerd?

“Ja, maar de meeste Oekraïners, of althans de mensen die ik tot nu toe sprak, kijken daar niet bepaald van op. Het lag in de lijn van de verwachting. Men beschouwt het als normaal dat de Krim onder Russische controle staat.”

“Vergeet ook niet dat één van de belangrijke katalysatoren voor de crisis op de Krim: de interim-regering was van plan om het Russisch als officiële taal af te schaffen. Terwijl een meerderheid van de Krim-bewoners Russisch spreekt. Dat heeft veel kwaad bloed gezet. En het legitimeerde de Russische actie op de Krim in de ogen van vele Oekraïners. Ook die dimensie blijft vaak onderbelicht in onze berichtgeving.”

Thomas Decreus

www.dewereldmorgen.be

No Rights Reserved (CC0 1.0)
3
  1. young-mode-7099@young-mode-7099
    #152455
    Eindelijk een eerlijke berichtgeving
  2. shy-credit-9135@shy-credit-9135
    #152476
    Russische commando's nemen een politiepost in Donetsk, Oekraïne in.

    Het zijn commando's maar ze dragen niet hun tekens, ze zijn incognito...