Het onvermijdelijke einde van onze technologische beschaving

Peter Turchin en Sergey Nefedof bestudeerden acht beschavingen, die opkwamen en ondergingen in de afgelopen 2000 jaar. Ze ontdekten dat elke beschaving een aantal stadia doormaakte:

• expansie of groei
• stagflatie

• crisis (afbraak)
  Op basis van hun bevindingen formuleerden Turchin en Nefedof de theorie van de Secular Cycles (Seculiere Cycli).
  In 2009 (!!) publiceerden zij hun theorie in het boek Secular Cycles. Het eerste en het laatste hoofdstuk zijn op internet terug te vinden.

  Kort samengevat stelt de theorie dat een beschaving kan groeien door nieuwe energiebronnen te vinden. In een agrarische beschaving was dat nieuwe landbouwgrond verkregen door bijv. ontbossing of veroveringen.
  Door het netto-overschot aan energie (voedsel) kan de bevolking groeien en een beschaving worden opgebouwd. De groei van de bevolking is de bepalende intrinsieke eigenschap van een opkomende beschaving. Joseph Tainter ontdekte al dat elke beschaving de neiging heeft om complexer te worden en steeds onafhankelijker te worden van natuurlijke factoren en beperkingen. Een steeds kleiner deel van de bevolking werkt in de landbouw en voedselvoorziening.

  Maar na verloop van tijd (meestal ca. 100 jaar) blijft het verkrijgen van extra energie achter bij de vraag naar extra energie uit de complexe samenleving en de sterk gegroeide bevolking. Het energie-overschot wordt een energietekort. Dan treedt het verschijnsel stagflatie op: de groei stagneert.
  De stagflatie-fase duurt meestal 50 tot 60 jaar. De overheid legt steeds zwaardere belastingen op en de bevolking wordt pessimistisch over de toekomst en komt in opstand tegen de belastingen en de overheid.

  De stagflatie-fase gaat over in een crisis waarin de beschaving in elkaar stort in een vrij korte periode van 20 tot 50 jaar. Na de ineenstorting volgt een interfase waarin langzamerhand een nieuwe beschaving kan opkomen.

  Zal onze steenkool-olie-gas-beschaving dezelfde weg volgen?
  Gail Tverberg schrijft op haar weblog 'Our Finite World' dat onze huidige technologische beschaving hetzelfde lot zal ondergaan als de agrarische beschavingen, die Turchin en Nefedof onderzochten.
  In de 20-ste eeuw lukte het veel landen om veel extra energie te verkrijgen uit steenkool, aardolie en aardgas. In die landen groeide de bevolking sterk en werd een complexe samenleving opgebouwd waarin natuurlijke beperkingen omzeild werden. In Nederland konden we bijvoorbeeld het hele jaar door tomaten kweken dankzij ons aardgas. Het aantal mensen dat werkt in landbouw en voedselvoorziening werd steeds kleiner.

  Maar in de 21-ste eeuw blijkt het steeds moeilijker om aan de gestegen vraag naar energie te voldoen. Het zoeken en winnen van fossiele brandstoffen kost steeds meer tijd en energie. De netto-energie-opbrengst EROI (Energy Return on Investment) is aan het afnemen. En deze trend naar een lagere netto-energie-opbrengst is onomkeerbaar.

  In de 20-ste eeuw was de EROI 1:30 of hoger. Investeren van één ton aardolie leverde een opbrengst van 30 ton olie of soms nog meer. Tegenwoordig levert de investering van één ton aardolie in de winning van teerzand of schalie-olie of in de bouw van een diepzee-olieplatform veel minder op, misschien maar 2 of 3 ton moeilijk winbare aardolie.
  Prof. Charles Hall heeft de winning van fossiele brandstoffen uitgebreid onderzocht en denkt dat onze huidige industriële samenleving alleen kan voortbestaan als de gemiddelde netto-energie-opbrengst (EROI) 1:7 of meer bedraagt. Als we sociale voorzieningen, gezondheidszorg en onderwijs op het huidige novo willen houden is een netto-energie-opbrengst van 1:10 vereist. Energiewinning met een lager rendement trekt het gemiddelde omlaag en zal ertoe leiden dat het energie-aanbod, de vraag niet meer kan bijhouden. Net als de agrarische beschavingen uit het werk van Turchin en Nefedof verandert het energie-overschot in een energietekort. En dan belandt onze technologische beschaving in de stagflatie-fase uit het werk van Turchin en Nefedof.

  Is onze beschaving al in de stagflatie-fase beland?
  Ja, naar mijn bescheiden mening verkeert de wereldeconomie in stagflatie. Sinds de eeuwwisseling zijn de olieprijzen sterk gestegen en de gemiddelde lonen in de VS niet meer gestegen. Een duidelijk teken dat de wereldeconomie in de stagflatie-fase is beland.
  Gail Tverberg suggereert dat de periode van stagflatie eigenlijk al is begonnen toen de Amerikaanse olieproduktie in de jaren 70 begon af te nemen. Tijdens de eerste oliecrisis (tussen 1970 en 1980) steeg het gemiddelde salaris in de VS niet langer. Als je 1970 als begintpunt kiest, dan zijn er al 40 jaar van stagflatie verstreken en begint de crisis-fase te naderen.

  De geschiedenis leert ons dat elke beschaving, die ooit opgebloeid is, dezelfde fases doorloopt: groei - stagflatie - crisis/afbraak.
  Ook onze huidige geglobaliseerde technologische beschaving krijgt te kampen met een afnemend netto-energie-rendement. En daardoor treedt stagflatie op. De stagflatie-fase duurt maar kort, misschien 60 jaar en zal uitmonden in een korte hevige crisis van 20 tot 50 jaar waarin de beschaving grotendeels verloren gaat.
  Lees vooral ook de uitleg van Gail Tverberg op haar weblog 'Our Finite World'

cassandraclub.wordpress.com