1. #accountant
  2. #administratie
  3. #consumenten
  4. #consumptie
  5. #dierenbescherming
  6. #jo
  7. #klokkenluider
  8. #supermarkt
  9. #zembla
  10. Artikelen

<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Reactie Zembla op rapport Hans Alders

Oud-minister Hans Alders is door de Dierenbescherming gevraagd om te onderzoeken of VION fraudeert met het Beter Leven kenmerk voor duurzaam varkensvlees. In de Zembla-uitzending van 5 september jl. stellen twee medewerkers van het vleesbedrijf die fraude aan de kaak. De Dierenbescherming is woest, ziet het eigen keurmerk al ter ziele gaan. Maar VION ontkent. ‘Er is een overschot aan Beter Leven vlees, dus waarom zouden we sjoemelen?’, aldus VION.

Alders vraagt ook de Zembla-redactie om medewerking aan het onderzoek. Uiteraard zijn we daartoe bereid. We horen als journalisten waar mogelijk verantwoording af te leggen van onze werkmethodes, zeker als we een verhaal brengen dat zo sterk leunt op bronnen van wie de identiteit geheim moet blijven.

We leggen Alders uit hoe de fraude volgens onze bronnen in elkaar steekt. Alles draait om de zogenaamde ‘vierkantsverwaardering’. Een typische slachterijterm waarmee wordt aangeduid in hoeverre alle delen van het karkas kunnen worden verkocht als consumptieproduct. Met andere woorden: de kunst om aan het hele dier te verdienen. De vierkantsverwaardering van Beter Leven varkens is slechter dan die van gangbare dieren. Lang niet alle delen van een Beter Leven varken kunnen als (duurder) Beter Leven vlees worden verkocht. Er is dus een overschot. Dat is bij Zembla al ver voor de uitzending bekend. Beter Leven varkens waarvoor geen afzet is worden direct na de slacht ‘afgestempeld’ en verwerkt als gangbaar vlees. Een probleem voor de VION directie, maar ook een prikkel om te sjoemelen. Want als je het verlies op de duurzame varkens enigszins kunt compenseren door verderop in de keten af en toe wat gangbaar vlees te verpakken als Beter Leven vlees scheelt dat weer een paar euro. En die euro’s kan het bedrijf goed gebruiken gezien de penibele situatie waarin VION momenteel verkeert. Dat geldt ook voor lokale managers die elke dag moeten zorgen dat er wordt geleverd aan de supermarkten no matter what.

En dat is precies wat er volgens onze bronnen gebeurt. Leidinggevenden sommeren hen om gangbaar vlees uit blauwe kratten te verwerken en vervolgens te verpakken in oranje zakken, die bedoeld zijn voor Beter Leven Vlees. Dagelijks. Honderden tot duizenden kilo’s per dag. Inderdaad, voor de totale hoeveelheid Beter Leven Vlees maakt dat niet uit. Voor het varken is het om het even door wie hij wordt opgegeten. Maar fraude ondermijnt het consumentenvertrouwen en dus het keurmerk.

In zijn rapport “Een akelig misverstand?” stelt Alders dat de verklaringen van de klokkenluiders onaannemelijk zijn. Hij heeft geen aanwijzingen kunnen vinden voor fraude. Dat is ook niet zo gek. In de eerste plaats is de fraude direct na de uitzending van Zembla gestopt. 'VION is zich rot geschrokken,' zeggen de klokkenluiders als we ze het rapport voorleggen. Maar daarnaast is er ook helemaal geen administratie waaruit je waterdicht kunt afleiden dat er niet wordt gefraudeerd. Het vleesbedrijf registreert alleen geslachte en verkochte kilo’s. Die totale hoeveelheid Beter Leven vlees klopt waarschijnlijk wel, maar wat zegt dat? Niet zoveel zeggen onze bronnen. Omdat er Beter Leven varkens worden verwerkt als gewoon vlees is er ruimte om ook de andere kant op te werken: om te frauderen dus. Fraude die je alleen kunt vinden door er met je neus boven op te staan of door je te laten informeren door werknemers die zelf frauderen. Jammer genoeg neemt Alders niet de moeite om naast een locatiebezoek aan Boxtel zelf te zoeken naar bronnen op de werkvloer. Als hij dat wel had gedaan dan had hij misschien kunnen horen dat VION een buitengewoon inefficiënt bedrijf is omdat er tussen locaties gesleept wordt met varkensdelen. Als er op totaalniveau een overschot is, wil dat helemaal niet zeggen dat er op locatie X op moment Y ook een overschot is, zeggen de klokkenluiders. Onze bronnen verklaren dat er vaak zo slecht wordt gepland dat er lokaal wel degelijk tekorten waren. En die moesten worden aangevuld met gangbaar vlees. Fraude dus.

Hoewel we niet konden zeggen waar onze bronnen precies werken, hebben we Alders aangeraden onderzoek te doen op alle VION-locaties waar Beter Leven vlees wordt verwerkt . En om niet aan het handje van de directie te lopen, maar zelf naar bronnen op de werkvloer te zoeken, niet alleen binnen de slachterijen maar ook op de verwerkingsafdelingen. Alders laat echter direct weten dat daar geen sprake van kan zijn. Het onderzoek moet snel af zijn, liefst al voor 20 oktober 2013. “Bovendien vind ik dat meer iets voor het Openbaar Ministerie,” aldus Alders.

In zijn rapport schrijft Alders dat hij zich op de VION vestiging in Boxtel heeft geconcentreerd. Maar er zijn vier locaties waar Beter Leven vlees wordt verwerkt, vijf als je ook de Encebe vleeswarenfabriek meetelt. Waarom is Alders daar niet ingedoken? Ook de audits van afnemers waar het onderzoek zich op baseert, zijn alleen gericht op Boxtel. Waarom zulke vergaande conclusies als maar een beperkt deel van het bedrijf is onderzocht?
Blijkbaar vindt Alders zelf de basis voor zijn conclusies ook wat mager. Hij had eigenlijk het liefst forensisch onderzoek willen doen, schrijft hij. Maar dat was te duur omdat de beschuldigingen niet specifiek genoeg waren. Het is echter onwaarschijnlijk dat accountants wel iets hadden gevonden, omdat VION na de uitzending per direct is gestopt met de fraude en omdat een waterdicht paper trail ontbreekt.

Om toch een aura van degelijkheid aan zijn onderzoek mee te geven roept Alders de hulp in van Paul Damsteeg, een “onafhankelijke deskundige” zo lezen we in het rapport. Damsteeg is behalve consultant echter ook interimmanager. Op dit moment werkt hij bij Unox, een grote afnemer van Beter Leven vlees. Een van de opgevoerde audits blijkt te zijn uitgevoerd door CBD, een onderdeel van Comore. Dat is een organisatie die wordt bestuurd door de slachterijen zelf, onder meer door VION. De slager keurt zijn eigen vlees dus.

Uit het onderzoek blijkt dat Alders afgezien van een telefoontje naar de vakbond, niet zelf op zoek is gegaan naar werknemers. Hij heeft wel gevraagd of hij met de bronnen van Zembla zou kunnen spreken. We hebben dat voorgelegd aan onze contacten. Dat zijn bronnen waar we veel tijd in hebben gestoken, medewerkers die ons vertrouwen. Ze durfden het niet aan. Bang dat hun anonimiteit niet afdoende gewaarborgd zou zijn. Alders schurkt wat hun betreft te dicht aan tegen de directie van VION en de Dierenbescherming die, zo vinden ze, een evident belang hebben om het keurmerk in de lucht te houden. Ze worden daar in bevestigd door de aanwezigheid van VION directeur Urlings bij de presentatie van het onderzoekrapport.

Het is ook de reden waarom we geen onderliggende documenten openbaar maken, de emails die we van onze bronnen hebben gekregen. Het zou hun identiteit kunnen onthullen. En de bescherming van onze bronnen gaat boven alles. Ook als dat betekent dat we niet specifieker kunnen worden dan we gedaan hebben. Goede bronnen die weten waar ze het over hebben, zijn voor Zembla van levensbelang. Zembla zou bewijs moeten leveren, schrijft Alders. Maar daarbij gaat hij volledig voorbij aan een goed journalistiek principe. Zonder betrouwbare cijfers zijn alleen meerdere goed ingevoerde getuigen een rechtvaardiging om te publiceren.
Alders doet een poging om de bronnen van Zembla in diskrediet te brengen. Ze zouden niet weten waar ze het over hebben, “de gang van zaken verkeerd beoordeeld hebben”. Tegenover zoveel suggestie kunnen we alleen stellen dat onze bronnen goed zijn ingevoerd en consistent zijn in hun verklaringen. Zembla publiceert niet zonder bronnen uitvoerig te checken op geloofwaardigheid, belangen en consistentie.

zembla.incontxt.nl

No Rights Apply
2
  1. hakkietakkie@hakkietakkie
    #147937
    NRC:
    ‘Vleesverwerker sjoemelde niet met Beter Leven-vlees’



    Vleesverwerker VION heeft niet gefraudeerd met vlees met het Beter Leven-kenmerk van de Dierenbescherming. De commissie-Alders heeft geen bewijs gevonden dat met het vlees wordt gesjoemeld. Dat heeft de Dierenbescherming vandaag bekendgemaakt.

    De Dierenbescherming had de commissie onder leiding van voormalig milieuminister Hans Alders gevraagd onderzoek te doen naar de vleesverwerker. Aanleiding was de uitzending van Zembla Sjoemelen met Vlees, waarin twee anonieme medewerkers van het vleesbedrijf zeiden dat dagelijks honderden tot duizenden kilo’s regulier varkensvlees werd toegevoegd aan Beter Leven-vlees. (...)
  2. steep-unit-1976@steep-unit-1976
    #147977
    Uit het weerwoord van Zembla maak ik op dat die medewerkers er beter aan hadden gedaan om zo'n goedkoop en heel plat HD-videocameraatje van 110 euro bij de Lidl te kopen om er daarmee op hun werk aan het filmen zouden zijn gegaan: dan was er sterk bewijs geweest dat gezien de HD-videokwaliteit wel zó de zender op kon - nu niet, niënte, helemaal niks, alleen gebakken lucht. En de kosten om 1 ministersvraag te beantwoorden bedraagt gemiddeld zo'n 1800 euro, administratief dan en dit bedrijvenonderzoek zal in de orde rond 10.000,- wel liggen.
    En dan nog wat: varkensvlees wordt verdacht van een aanzienlijk grotere kans op adervervetting in de hartkransslagaders - maar paardenvlees is héél wat gezonder, sterker om een smakelijke gehaktbal te verkrijgen moet er minstens 2% paardvlees inzitten.
    Samenvattend: gelóóf doet rare dingen met mensen en je herkent dit aan het verschijnsel dat elke vorm van nog wat intelligentie direkt maar overboord wordt gekieperd.