Zal de koolstof-zeepbel klappen of leeglopen?

Een bubbel ontstaat als een bepaalde sector van de economie met hooggespannen verwachtingen overdreven veel investeringen aantrekt.
Tussen 1997 en 2000 was er sprake van een wereldwijde internet-zeepbel. Overal ter wereld dachten bedrijfjes veel geld te kunnen verdienen aan de exponentiële groei van het dataverkeer via internet. Banken leenden veel geld uit. Ondernemers beloofden investeerders gouden bergen en bergen goud. In het voorjaar van 2000 liep de internetbubbel heel snel leeg.

Momenteel beloven olie- en gasmaatschappijen dat door nieuwe technologie enorme reserves aan moeilijk winbare olie en onconventionele gasreserves geëxploiteerd kunnen worden. Voor de kust van Brazilië liggen enorme aardolievoorraden (op 5 tot 10 km dipte) te wachten op investeerders. In Canada liggen nog miljarden vaten olie in de vorm van teerzand. En bijna overal ter wereld kan door hydraulic fracturing schaliegas gewonnen worden.
De resterende (moeilijk winbare) fossiele brandstoffen lijken bij de huidige olie- en gasprijs een buitenkansje voor investeerders.
Over schaliegas en teerzandolie klinken dezelfde enthousiaste verhalen, die we in 1999 hoorden over internetbedrijven als World Online en Netscape.

Koolstof-zeepbel
Sommige economen waarschuwen nu dat de verwachtingen over investeringen in olie- en gaswinning te hoog gespannen zijn. Deze economen spreken van een carbon-bubble ofwel een koolstof-zeepbel.

Tegenvallers
In de VS blijkt de produktie van schaliegas een verliesgevende activiteit, zolang de gasprijs zo laag blijft als nu. Royal Dutch Shell verlaagde de waarde van haar Amerikaanse schaliegasreserves met $2 miljard. En Chesapeake Energy moest een jaar geleden het volume van haar 'bewezen' schaliegasreserves met 24% naar beneden bijstellen.
De winning van olie en gas in diepzee en rond de Noordpool blijkt moeilijker dan gedacht. Bij de exploitatie van een diepzee-oliebron in de Golf van Mexico, ging het hightech-boorplatform Deepwater Horizon verloren en moest BP miljarden schadevergoeding betalen. Gazprom is voorlopig gestopt met ontwikkeling van het Shtokman-gasveld. De Noorse oliemaatschappij Statoil presenteert mooie plannen op haar website, maar moest het Johan Castberg-project in de Barentszee voorlopig uitstellen. Bovendien blijkt daar geen waardevolle olie, maar moeilijk transporteerbaar aardgas in de zeebodem te zitten.

Zo zijn er veel voorbeelden te vinden van tegenvallende resultaten en opbrengsten.

Stijgt de olieprijs of gaat-ie dalen?
Of de enorme investeringen in olie- en gaswinning terugverdiend kunnen worden hangt af van de prijs van aardolie en aardgas. Als de olieprijs verder stijgt, dan wordt het rendement op investering hoger. Hoewel bij een hoge olieprijs de vraag naar olie zal dalen en de mondiale economische groei zal afnemen.
Het immer optimistische International Energy Agency (IEA) voorziet dat de olieprijs de komende jaren zal gaan dalen, omdat er steeds meer olie op de markt zal komen.

Bij een lagere olieprijs zal de koolstofbubbel gaan leeglopen. Olie- en gasmaatschappijen zien hun winsten dalen en stellen investeringen uit. Investeerders van buiten de sector trekken zich terug en zoeken een andere manier om een hoog rendement te halen (vastgoed, obligaties, voedsel of valuta).
De komende jaren zal blijken of oliemaatschappijen genoeg winst blijven maken om te kunnen blijven investeren in riskante projecten.

wp.me