Oceanen zijn Afvalbergen

Oceanografen hebben in de Stille Oceaan twee drijvende 'vuilnisbelten' gelokaliseerd, elk ter grootte van de Verenigde Staten. Werner Rommers
De drijvende troep bestaat volgens de wetenschappers voor het grootste deel uit plastic, gaande van voetballen tot kapotte kajaks, legoblokjes en allerhande verpakkingsmateriaal. Zeestromingen houden het afval bij elkaar. Het bestaan van deze afvalbelten kwam niet eerder aan het licht omdat ze op radarbeelden haast niet zichtbaar zijn. Het afval drijft immers voor het grootste deel onder het wateroppervlak.

De drijvende vuilnisbelten werden in 1997 voor het eerst opgemerkt door een Amerikaanse zeiler die na een zeilwedstrijd een eerder ongewone route van Hawaï naar zijn thuishaven Los Angeles nam. 'Op een gegeven moment zag ik dat de zee vol rommel lag, en dat dagen aan een stuk. Elke keer ik bovendeks kwam, zag ik zover ik kon zien hopen rommel', vertelt Charles Moore. 'Dat had ik op al mijn omzwervingen als zeiler nog nooit meegemaakt.'

Charles Moore besteedt sindsdien een ruim deel van zijn familiekapitaal aan onderzoek naar deze drijvende vuilnisbelten. 'We gaan er van uit dat ze zo'n 100 miljoen ton afval bevatten', schat Moore. 'Beide vuilnisbelten zijn volgens onze gegevens ondertussen zo groot is als de Verenigde Staten. En ze worden elke dag nog groter, simpelweg omdat er nog elke dag rommel in de oceanen wordt gekieperd dat zich op de een of andere manier op die twee plekken lijkt op te hopen.'

Wetenschappers van de Universiteit van Hawaï hebben zich nu ook op de drijvende vuilnisbelten gestort. 'Gezien hun huidige locatie is het niet uitgesloten dat deze massa ooit onze contreien en dus onze stranden bereikt', zegt professor Oceanografie David Karl. 'Daarom willen we weten wat de mogelijke gevolgen daarvan kunnen zijn voor ons ecosysteem en of er iets tegen te beginnen valt.' Later dit jaar gaan David Karl en zijn collega's op expeditie naar de drijvende vuilnisbelten.

Wetenschappers zijn uitermate bevreesd voor de gevolgen van deze ronddrijvende rommel op het ecosysteem van de oceanen. 'We vermoedden uiteraard wel dat er in onze oceanen behoorlijk wat afval ronddreef, maar niet in deze mate', zegt Marcus Eriksen, onderzoeksdirecteur van de Algalita Research Foundation. Hij merkt ook op dat sommige plastic onderdelen die ze bovenhaalden tot 50 jaar oud zijn. 'Plastic vergaat immers niet.' Hij waarschuwt ook voor de mogelijke gezondheidsrisico's: 'Want wat in de oceaan belandt, komt ook in de dieren terecht die in de oceaan leven en dus uiteindelijk op ons bord.' Hij vreest vooral de tonnen korreltjes, waarvan plastic voorwerpen worden gemaakt, en die door scheepsongelukken in de oceaan belanden.

Dat het maritieme leven zware gevolgen ondervindt van het afval in de oceanen is al langer duidelijk. Rapporten van de Verenigde Naties schatten dat er jaarlijks zo'n 100.000 zeevogels sterven door het verorberen van afval dat in de oceanen drijft.