<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)
Geloofwaardigheid Syrië-expert ter discussie
De veelgehoorde Syrië-expert Elizabeth O'Bagy kwam onlangs in een kwaad daglicht te staan door onthullingen over haar banden met Syrische rebellen en een vermeende leugen op haar cv. Het is niet voor het eerst dat een expert van zijn sokkel valt.
De onrust ontstond na een opiniestuk van O'Bagy in de Wall Street Journal, waarin ze pleit voor het steunen van de Syrische rebellen. Pas nadat het artikel werd gepubliceerd kwam haar functie als politiek directeur voor Syria Emergency Task Force aan het licht. Dat is een non-profit organisatie die lobbyt voor steun aan de rebellen in Syrië.
Nog voordat die link bekend was werden delen uit haar verhaal door zowel John Kerry als John McCain geciteerd in het Amerikaanse Congres. Ze gebruikten haar analyse om het beeld te nuanceren dat de Syrische rebellen voornamelijk fundamentalisten zijn. "In tegenstelling tot eerdere berichten in de media wordt de oorlog in Syrië niet geheel, zelfs niet grotendeels, gevoerd door gevaarlijke Islamieten of Al-Kaida die-hards", schreef O'Bagy. Die informatie komt nu op losse schroeven te staan.
Om het nog erger te maken ontstond er onduidelijkheid over O'Bagy's doctorsgraad aan Georgetown University. Haar andere werkgever, de denktank Institute for the Study of War, besloot haar daarop te ontslaan. Volgens O'Bagy zelf heeft ze haar dissertatie ingeleverd en verdedigd, maar wacht ze nog op haar titel. En over haar vermeende dubbele agenda: 'mijn werk als journalist staat los van mijn connecties in de regio'.
'Curveball'
Het is niet voor het eerst dat een vermeende expert wordt ontmanteld. De Irakees Rafid Ahmed Alwan al-Janabi, codenaam 'Curveball', droeg in zijn eentje bij aan het ontstaan van de Irak-oorlog. In 2000 werd hij als asielzoeker benaderd door de Duitse spionagedienst BND of hij informatie had over de wapenprogramma's van Saddam Hoessein. Hij claimde mobiele biologische wapenlabs in Irak gezien te hebben.
"We hebben beschrijvingen uit de eerste hand van mobiele biologische wapenlabs", zei Colin Powell later tijdens zijn beroemde speech in de VN. "De bron was een ooggetuige, een Iraakse chemicus die toezicht had op een van deze labs. Hij was aanwezig toen werd geëxperimenteerd met de productie van bestanddelen voor biologische wapens." In 2011 gaf 'Curveball' toe alles gelogen te hebben met als doel bij te dragen aan omverwerping van Saddams regime.
Mediamanipulatie
Van iets onschuldiger aard is 'nepexpert' Ryan Holiday. Via Help a Reporter Out, een webdienst die bronnen en journalisten samenbrengt, slaagde hij erin diverse malen als 'expert' te worden aangehaald in reportages. Een voorbeeld: de New York Times portretteerde hem in een verhaal over verzamelaars van langspeelplaten. Echter, Holiday verzamelt helemaal geen platen.
Holiday had net als 'Curveball' een duidelijk motief, de onzorgvuldigheid van internetjournalistiek aan de kaak stellen. Hij wilde zijn stelling bewijzen dat 'bloggers echt alles zouden publiceren'. Over de 'kunst en gevaren' van mediamanipulatie schreef hij het boek 'Trust Me, I'm Lying: Confessions of a Media Manipulator'.
'Most Quoted Man in News'
De kampioen op het gebied van mediamanipulatie is waarschijnlijk Greg Packer, een simpele Amerikaan zonder noemenswaardige expertise. Packer voelde zo goed aan wanneer verslaggevers wat wilden horen dat hij zich opwerkte tot de 'Most Quoted Man in News'. Totdat persbureau Associated Press een memo aan haar werknemers stuurde om Packer voortaan maar niet meer te interviewen.
Dat gaat voor derivaten net zoveel op als voor nieuwsberichten. Het is informatie die je voor waar aan kan nemen of niet.
Een bron die op het ene moment betrouwbaar is, hoeft dat het volgende moment niet te zijn.
Soms waren bronnen nooit betrouwbaar maar leek dat wel zo.
Een journalist kan beter werken volgens het credo van 'The X-Files': "Trust No One" en om toch risico's nemen de moeite waard te laten zijn "The Truth Is Out There".
(x-files-tune voor in je achterhoofd)