Energie akkoord is de olie vergeten

Na maanden onderhandelen ligt er nu een Energie Akkoord. Een mooi rapport dat bol staat van hoopgevende termen als “verbetering van de energie-efficiëntie”. Betrokken lijken allemaal tevreden over de resultaten. Wij zijn dus zeer nieuwsgierig naar de duurzame visie op fossiele brandstoffen, met name het verbruik van olie. En dat valt dus wat tegen – en dan zeg ik het vriendelijk. Het woord “olie” komt in het hele Akkoord welgeteld 0 (Nul) keer voor. Tijd voor een nadere blik, want misschien vergissen we ons?

Waar is de olie gebleven?

We lezen een Akkoord waarin duurzame doelstelling worden gecombineerd met creatie van banen en – jawel – groene groei. Misschien moeten we ons afvragen of olie nog zo belangrijk is als het gaat over energie? Wij denken namelijk van wel, al is het maar omdat aardolie momenteel de brandstof is voor 92% van het wereldwijde transport. Daar mag je dus kritisch naar kijken voor een land als Nederland waar distributie en export belangrijke bedrijvigheid zijn. Maar er is meer te zeggen over olie. Dat schreven wij al in 2008(!) en dat rapport is grotendeels nog steeds actueel. Kijk naar het aandeel aardolie en aardolieproducten in de totale energiemix (grafiek 1), dit is een langzaam stijgende lijn sinds 1985. Op dit moment is zo’n 39% van alle gebruikte energie in Nederland gewonnen uit olie(-producten).
Door toenemende vraag zullen, als gevolg van Peakoil problematiek, prijzen stijgen. Dat zal ons ook in toenemende mate raken. De olie-importen vormen immers een steeds groter deel van ons BNP. Bij benadering:
1993: olieprijs $ 17 /vat Brent; NL verbruik : 0,77 miljoen vaten per dag, dit kostte ons globaal $ 4,8 miljard per jaar
2003: olieprijs: $ 29 / vat Brent; NL verbruik : 0,94 miljoen vaten per dag, dit kostte ons globaal $ 10 miljard per jaar
2013: olieprijs: $ 110 / vat Brent; NL verbruik : 0,99 miljoen vaten per dag, dit kost ons globaal $ 40 miljard per jaar

Teleurstellend …

In het hoofdstuk mobiliteit en transport schrijft het Akkoord dat men “richting efficiënter verkeer en vervoer en een meer duurzame invulling van mobiliteit” wil. Maar hoe? Daar werd men het kennelijk nog niet over eens, immers: “Op korte termijn komen partijen onder meer tot een gezamenlijke visie op de toekomstige brandstoffenmix, publiek – private samenwerking op het gebied van marktvoorbereiding, bronbeleid en Nederlands koploperschap en afspraken over de publieke laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer.” Niets concreets dus.
De ambitie lijkt redelijk als we kijken naar de getallen: voor de Transportsector een CO2 reductie van 60% in 2050 en min 25 Mton (=17% tov 1990) in 2030. Voor aardolie denkt men in 2020 aan een energiebesparing van 15 à 20 PJ. En de totale ambitie is een besparing van 100 PJ in 2020. Maar kijk eens hoe deze besparing zich verhoudt tot ons groeiende energiegebruik van de afgelopen jaren. Een blik op het totale gebruik, en de variatie daarin, leert dat de recente crisis al een veel grotere impact heeft dan dit “ambitieuze” Energie Akkoord (zie daling van 247 PJ tussen 2010 en 2011; grafiek 2). 20 Pj is v.w.b. aardolie op basis van 2012 gegevens een kleine 2% besparing.

En voor de CO2 uitstoot is in paragraaf 9.3.2 een opvallende uitzondering gemaakt: “Hierin zijn niet begrepen de emissies van de luchtvaart en de zeescheepvaart. Deze vragen vanwege de extraterritoriale aspecten een afzonderlijke benadering.” Tsja, dan ben je snel koploper… Hoewel, snel? Via een ingroeimodel met tussendoelen wil men vanaf 2035 alle nieuw verkochte personenauto’s emissievrij laten rijden (men schrijft: “in staat om”, wat dat dan ook moge betekenen); in 2050 geldt dit voor alle personenauto’s. Partijen beogen bovendien in 2014 een Green Deal te sluiten over zero emissie stadsdistributie die regionale pilots faciliteert en richting geeft. Kom op! 20 Pj bespaar je heel snel met elektrische auto’s, zelfs al je uitgaat van een 60% rendement van een gascentrale om de elektriciteit op te wekken (gelukkig kijkt men naar duurzamere opwekking). Dan is het rendement van een elektrische auto nog altijd 55%, 2,5 x beter dan de zuinigste verbrandingsmotor. En als je de auto’s dan ook gaat delen met meer huishoudens, de meeste auto’s staan immers 23 uur per dag stil, gaat het allemaal nog veel sneller. Nog even los van de vraag waarom we die auto eigenlijk gebruiken.

… of hoopgevend?

Is er dan ook iets positiefs te melden? Als we breder kijken dan olie, zien we natuurlijk ook wel “Partijen komen overeen dat de capaciteit van de jaren tachtig kolencentrales wordt afgebouwd als onderdeel van de transitie naar een duurzame energievoorziening.” Bovendien is er een “verhoging van de energiebelasting vanaf 2016, 50% bij burgers en voor 50% bij bedrijven”. Hopelijk wordt dit wel elders gecompenseerd, maar het zal zeker helpen in het terugdringen van verspilling.

Concluderend

Een lange reis begint uiteraard altijd met de eerste stap. En het is goed dat veel partijen bij elkaar zitten om tot een akkoord te komen. Als we kijken naar afspraken in het Akkoord met betrekking tot olie, dan is het resultaat mager. Het is een Akkoord waarin afspraken staan om binnenkort afspraken te maken. Daar zullen partijen het ook moeilijk mee oneens kunnen zijn. Het verbaast ons dat het ambitieniveau voor energiebesparing zo laag ligt. Dat men de Peakoil problematiek niet in beschouwing neemt en de economische risico’s daarvan lijkt te onderschatten. Nederland wil koploper zijn, maar het daarvoor benodigde inspanningsniveau ontbreekt. Dit is niet de eerste stap van een mooie reis, maar van een klein ommetje; de reis gaat niet ver genoeg.

Akkoord in het kort

wordcount
Aantal x “olie” – 0 (nul)
Aantal x “brandstof” – 10, waarvan 2x biobrandstof
Aantal x luchtvaart – 1 (wordt NIET behandeld)

Besparingsdoel voor Aardolie van 20 PJ in 2020 is kleiner dan de jaarlijkse variatie zonder specifiek beleid in de vorm van een Energie Akkoord.

www.peakoil.nl

No Rights Apply