Opgepast, giftig plastic

Van de 280 miljoen ton plastic die jaarlijks geproduceerd wordt, belandt zo’n 50% op de vuilinisbelt. Van de resterende helft belandt een aanzienlijk deel in het milieu en via beekjes en rivieren uiteindelijk in de zeeën en oceanen.

Aan de westkust van bijvoorbeeld de VS spendeert men jaarlijks 520 miljoen dollar om de stranden en kustlijn plasticvrij te houden. Om de plastic soep in de oceanen aan te pakken zal een veelvoud van de 520 miljoen dollar gaan kosten. Op dit moment is de politieke strategie er op gericht om de troep in rivieren, beekjes en andere waterwegen op te vangen. Zo probeert men te voorkomen dat al het plastic überhaupt in de zeeën en oceanen terechtkomt.

Echter dit is onbegonnen werk, ook in Nederland. Zelfs de moderne rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) zijn niet in staat om bijvoorbeeld microplastics uit cosmetica of tandpasta te filteren. Een gedeelte (> 10%) komt te terecht waterwegen welke in de Noordzee uitmonden. Het resterende silb, wat het overgrootte deel van microplastics bevat, wordt verbrand.

Men denkt dus dat een aanzienlijk deel wordt opgevangen door de RWZI’s en inderdaad ten opzichte van Duitsland doen we het helemaal niet slecht. Maar wat blijkt, de Duitsers zijn een stuk groener en vinden dat het vaste organiscche slib, met microplastics uit cosmetica, niet verbrand moet worden maar een uitstekende grondstof is voor de akkers en tuintjes. Er wordt een grondstof van gemaakt: compost!

Maar deze grondstof bevat voor het blote oog onzichtbare micro- en nanoplastics Wat er op het veld met deze plasticsresten gebeurt is een raadsel. Men weet het niet precies maar duidelijk moge zijn dat deze microplastics, hier vallen ook de nanoplastics onder, in het grondwater zullen belanden en mogelijk in het drinkwater. Een ander gedeelte zal via de waterwegen onze zeeën bereiken waar mosselen en andere zeedieren het verwarren met voedsel.

Helemaal onduidelijk is of deze hele kleine deeltjes door planten kunnen worden opgenomen. Voor andere nanodeeltjes is het bewijs allang geleverd. Van polystyreen nanodeeltjes van 240 nm weet men ondertussen dat deze de placenta kunnen passeren. Nanodeeltjes worden door planten opgenomen, over nanoplastics in de natuur weet men niets tot weinig!

Daarnaast bestaan er hele vele soorten plastics. De creativiteit van de synthese jongens en meisjes uit de chemische industrie is vergelijkbaar met die uit de farma. Er bestaan honderden soorten plastics, ieder met zijn eigen speciale eigenschappen. Met allerlei soorten additieven, bijvoorbeeld weekmakers, vlamdovers, UV-stabilisatoren (allen man-made chemicals) kan men de grondstoffen tailor-made maken.

Vele onderzoekers en journaslisten komen met de visie dat plastic erfenis van onze moderne samenleving vele eeuwen blijven ronddobberen in de oceanen. Plastics zijn namelijk inert!

Nou van deze hypothese klopt geen KUT. Een hele tijd geleden dachten (organisch) chemici namelijk dat de grootte van man-made chemicals een grenswaarde van 5000 (uitgedrukt in molmassa) bezat. Maar de chemici uit de industrie zijn creatief en waren in staat om uit de bouwdoos van chemische moleculen, vergelijk het maar met Lego, de grenzen te overschrijden. Dankzij aardolie was men in staat om op grote schaal eenvoudige chemische verbindingen met een lage molmassa op grote schaal te produceren. Chemici hadden de recepten om uit deze lage molmassa moleculen te synthetiseren tot enkele miljoenen.

Belangrijk om zich te bedenken is het dat deze chemische stoffen niet of nauwelijks in de natuur voorkomen. Binnenhuis voldoet het plastic aan de huidig gestelde eisen, deze zijn zonder uitzondering op een korte termijn visie gebaseerd. Maar in de natuur, welke toch de basis van onze samenleving vormt, worden andere effecten waargenomen. Een voorbeeld en wie herkent het niet : laat een plastic tasje (plasticsoort LDPE) een zomer buiten liggen en het goedje wordt bros en gaat verkruimelen.

Dit praktijkvoorbeeld laat al op eenvoudige wijze zien dat plastics absoluut niet inert zijn. Het bouwsel van chemische moleculen met een hoge molmassa blijkt een luchtkasteel te zijn. De visie van de beloofde inertheid van kunststoffen (die de industrie zo graag hanteert) stort als een zandkasteel bij een opkomende vloed inelkaar.

De restproducten van kunststof kunnen mogelijk als gevaarlijk bestempeld worden. In de VS hebben 10 wetenschappers eens geprobeerd om de meest giftige plastics in een artikel in Nature te beschrijven. Doel is het om politiek, industrieel onderzoek en wetenschap bewust te maken van een snelle omschakeling in milieuvriendelijke restproducten, Huidige waarnemingen tonen aan dat er is dringend behoefte aan verandering.

Co-auteur Mark Anthony Browne: zowel in de VS, EU, Japan en vele andere landen wordt plastic gezien als vast afval, het wordt geclassificeerd als organsisch voedsel- en tuinafval. Dit is een visie die gepromoot wordt door de politiek maar ook door de industrriële toegepaste wetenschap. Het is, volgens co-auteur Chelsea M. Rochman, allang duidelijk dat sommige soorten plastic afval defintiief als giftig geclassificeerd dient te worden.

Uit het onderzoek van Rochman blijkt dat microscopisch zichtbare vezelresten en microplastics opgenomen kan worden door het zeeleven. Dit zeeleven maakt onderdeel uit van de voedselketen van de mens. Ondertussen heeft een studie aangetoond dat zulke microvezels teruggevonden werden in longkankercellen. Zeevogels verwarren vaak plastic met voedsel en het blijkt dat zeevogels meer dan 300% PCB’s in hun weefsel bevatten in vergelijking tot vogels die voedsel van het land verkrijgen.

Ondanks in 1988 134 naties besloten hebben om het plastic afval aan te pakken is er tot vandaag de dag er nog weinig van terecht gekomen. De auteurs hopen dat deze nieuwe inzichten een net zo grote invloed hebben als de destijds de acceptatie over de bijwerkingen van CFK’s en de ozonlaag. Dankzij het Montreal Protocol uit 1989 waren bijna 200 landen wereldwijd in staat om 30 giftige chemische verbindingen op relatief korte termijn te vervangen.

Rochman is ervan overtuigd dat de westerse wereld een noodsignaal kan uitzenden door 4 soorten plastics primair te gaan verbieden. Ondanks dat de industrie roept dat deze veilig zijn zijn deze plastics niet of moeilijk te recyclen. Trouwens recycling binnen de kunststofindustrie bestaat niet, alleeen downcycling is waarneembaar.

De giftigste kunststoffen:

• PVC, ook wel de toxic plastic genoemd, wordt gebruikt in grijze water- en regenpijpen en gele electronicabuizen. Aan soft-PVC, er worden hormoonverstorende weekmakers toegevoegd. Deze vindt men terug in badeendjes, douchegordijnen en zeil op de vloer.
• Piepschuim, ofrtewel opgeblazen polystyreen, dit zijn de plastic verpakkingen waar bijvoorbeeld MacDonalds hun hamburgers verpakten. In de VS wordt de bouwsteen piepschuim styreen inmiddels verdacht van kankerverwekkende eigenschappen. Wereldwijd hebben fastfood multinationals piepschuim vervangen, het wachten is op de frietkramen.
• PUR-schuim behoort al een tijdje tot de verdachten. PUR-schuim behoort tot plastics die standaard deel uitmaken van onze moderne samenleving. Als racekuip in de auto, luie stoel voor de open haard of bank voor de TV. Maar bij brand kan het zeer giftige cyanide ontstaan, vlamvertragers blijken dit dodelijke effect nog eens te katalyseren.

• En niet geheel onverwacht polycarbonaar oftewel PC, de bouwsteen van polycarbonaat is Zaplogs favoriete man-made chemical bisfenol A oftewel BPA, veelvuldig gebruikt bij blikvoedsel en drank maar ook in electronica en doorzichtige dakplaten in de serre.

  Men moet zich bedenken dat de kunststofindustrie zich heel goed bewust is van de beperkingen van plastics. De schadelijke bijwerkingen zijn bekend maar worden economisch weggevaagd. Vertrouwen en geloof in een wereldwijde groei van economie zijn bebaseerd op aannames. De werkelijkheid drukt ons op de feiten. Het wordt tijd om actie te onderrnemen.........

  Plastic soup is everywhere