VS, hormoonverstoorder BPA is definitief een gevaar voor de voortplanting

Afgelopen vrijdag kwam de milieuwaakhond uit Californië met het bericht dat in de staat de man-made chemical bisfenol A schadelijk voor de voortplanting wordt verklaard.

Onder de chemicalienwetgeving van de staat, beter bekend als Prop 65, dienen er in de toekomst waarschuwingstekens op consumentenartikelen met een te hoge bisfenol A concentratie te worden geplaatst. Bisfenol A oftewel BPA is de grondstof voor bepaalde kunststoffen, bijvoorbeeld polycarbonaat en epoxyharsen, de coating aan de binnenkant van conserven- en frisdrankblikjes en thermisch papier.

Onafhankelijke wetenschappers waarschuwen al jaren voor de chemicalië, deze bezit namelijk oestrogene eigenschappen en kan hierom de hormoonhuishouding in de war schoppen. De overheidsinstantie Office of Environmental Health Hazard Assessment (OEHHA) verklaart dat de beslissing om BPA op de Prop 65 lijst te plaatsen gebaseerd is op een rapport uit 2008 van het National Toxicology Program.

OEHHA vertrouwt op de resultaten van het rapport en het blijkt dat laboratoriumdieren, bij blootstelling aan hogere concentraties BPA, ontwikkelingsproblemen bezitten. Deze ontwikkelingsproblemen vertalen zich bij ratten en muizen in veranderingen van het lichaamsgewicht, aantal nakomelingen en sexuele ontwikkeling.

De grenswaarde die de overheidsinstantie heeft vastgesteld bedraagt 290 microgram per dag. Sarah Janssen (Natural Resources Defense Council) vertelt dat deze hoge grenswaarde waarschijnlijk niet leidt tot waarschuwingstekens op conserven- en frisdrankblikjes. Ook de gehaltes die via de huid, afkomstig van thermisch papier, worden opgenomen zijn in de praktijk lager. Echter de opname in de lijst van giftige chemicaliën is een start.

De chemische industrie blijft intussen hard aan het roepen dat de gehaltes waaraan mensen worden blootgesteld veilig zijn. Steve Hentgens (American Chemistry Council ) reageerde afgelopen vrijdag als gestoken door een (bijna uitgestorven) bij: het bewijs dat OEHHA aandraagt is gewoonweg onvoldoende om BPA überhaupt op de zwarte lijst te plaatsen. De resultaten uit 2008 komen helemaal niet overeen met de resultaten van het onderzoek uit 2009. Dit onderzoek werd trouwens door eigen overheidswetenschappers uitgevoerd.

Hij voegt toe dat bij de producenten de veiligheid van consumenten en hun kinderen op de eerste plaats staat en dat de huidige grenswaarde deze ook garandeert.

Echter meer en meer onderzoek uit de afgelopen jaren toont aan dat de hormoonverstorende effecten van BPA al bij heel lage concentraties plaatsvinden. Aan zulke lage concentraties staan ook mensen uit de westerse wereld bloot. Uit de studie uit 2008, welke aan de basis staat van de voorgenomen maatregelen, worden deze lage dosis effecten niet meegenomen. Indien men deze mee zou nemen in de beslissing dan dient de grenswaarde drastisch verlaagd te worden. Op bijvoorbeeld soepblikken, thermisch papier en CD’s zou een waarschuwingssymbool verschijnen.

Internationaal waarschuwingssymbool voor hormoonverstorende chemicaliën

Het oorspronkelijke doel van Prop. 65 (afkomstig uit 1986) is het verplichten van producenten om de consument te waarschuwen voor giftige chemicaliën in hun producten. Zeker wanneer het goedje kankerverwekkend of problemen met de voortplanting veroorzaakt. De producenten begrijpen ook heel goed dat de waarschuwingstekens op de verpakking de verkoop niet zal doen stijgen. De hoop bestond dan ook dat de producenten op zoek gingen naar veiligere alternatieven.

Ondertussen is BPA bijna wereldwijd verboden in babyflesjes en waterflessen. In thermisch papier, bijvoorbeeld kassabonnetjes, heeft men ondertussen een vervanger gevonden: BPS. Echter deze blijkt een nog groter hormoonverstorend effect te bezitten dan BPA.

De komende maand zal Californië eventuele bezwaren behandelen voordat het definitief besluit wordt geveld om BPA definitief op de zwarte lijst te plaatsen.

Bron: Environmental Health News

De situatie in Europa

Ook in de EU staat BPA al tijden in het verdachtenbankje. Zo dient Duitsland dit jaar zijn oordeel uit te spreken over de veiligheid van BPA. Deze uitspraak maakt deel uit van de nieuwe chemicaliënwetgeving REACh. Belangrijk om zich te beseffen is dat REACh, in tegenstelling tot de oude wetgevingen, gebaseerd is op het voorzorgsprincipe.

REACh verplicht producenten en importeurs om de veiligheid van chemicaliën voor mens en milieu te garanderen. Echter het witboek van de regelgeving is in 2001 ontwikkeld en sindsdien is de kennis over toxiciteit van chemicaliën sterk gegroeid. Hormoonverstorende stofjes stoffen bezitten bijvoorbeeld epigenetische eigenschappen (de omgeving bestuurt onze genen).

Ook de wetegever raakt hiervan doordrongen en gaat hormoonverstoorders steeds serieuzer nemen. De industrie gedraagt zich ondertussen als de onschuld zelf en is zich van geen kwaad bewust. Vermoed dat de uitspraak: Wir haben es nicht gewußt, standaard zal worden voor bijvoorbeeld Bayer AG en consorten.

Ondertussen blijven de bewijzen zich opstapelen. Een uiterst geringe blootstelling aan bisfenol A in de eerste maanden van de zwangerschap heeft al een meetbaar effect op de testikels van een menselijke foetus. Franse onderzoekers hebben dat voor het eerst keihard experimenteel bewezen.

In ondertaand lezing (57 min) leggen 2 grootheden op het gebied van hormoonverstoorders, Ana Soto en Carlos Sonnenschein (beide Tufts University), helder uit welke invloed chemicaliën in moderne westerse samenleving bezitten op ons welzijn.