Planten vechten terug

Planten ondergaan niet puur passief de aanvallen van insecten op hun welzijn.

Planten kunnen niet gaan lopen voor aanvallers. Ze moeten er dus voor zorgen dat ze zich kunnen weren tegen de insecten die hen vinden. Veel planten produceren toxische stoffen die insecten op afstand houden. Toch moeten ze daarbij de klassieke balans in rekening brengen die altijd en overal in de natuur een rol speelt in het sturen van individuen: als ze te veel investeren in afweer, en er zijn te weinig aanvallers, verliezen ze middelen die ze beter elders hadden geïnvesteerd, zoals in het maken van meer voortplantingscellen.

Maar planten hebben systemen ontwikkeld waarmee ze flexibel kunnen zijn, en zich kunnen aanpassen aan lokale omstandigheden. Dat bleek uit in het topvakblad Science beschreven experimenten met teunisbloemen. Bloemen in omstandigheden waarin op grote schaal pesticiden werden gebruikt, zodat er veel minder insecten waren, produceerden na vijf jaar veel minder toxische stoffen, maar wel bloemen die langer bloeiden. De bloemen kregen ook een competitief voordeel ten opzichte van paardenbloemen in hun buurt.

Andere onderzoekers stelden vast dat de activiteit van een gen dat in de zandraket voor de productie van toxische stoffen zorgt, afhankelijk is van de aanwezigheid van de bladluizen waartegen de stoffen functioneel zijn. Hoe meer luizen, hoe hoger de activiteit van het gen in kwestie.

www.knack.be