<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

In het oog van de orkaan

Onze samenleving kantelt. Van centraal naar decentraal, van top-down naar bottom-up en van verticaal naar horizontaal. De energiesector is het meest tastbare en zichtbare voorbeeld van de kantelende samenleving.

De energiewereld is van oudsher centraal en van bovenaf georganiseerd, waarbij fossiele energie (kolen, energie en gas) in grote centrales wordt opgewekt en centraal wordt geleverd aan klanten.

Technisch en economisch is het nu mogelijk om energie schoon op te wekken op lokale schaal. Dat betekent niets minder dan een aardverschuiving binnen de energiewereld. Een transitie van centraal naar decentraal, van fossiel naar schoon, van product naar dienst, van consument naar prosument en van individu naar gemeenschap.

De gebundelde consumentenkracht als verandermacht maakt de grote energiebedrijven behoorlijk nerveus. Bovendien nemen de geopolitieke spanningen rondom energie wereldwijd toe en fluctueren de olie- en gasprijzen zeer sterk en dalen de prijzen van duurzame energie continu. Dit alles zorgt voor onrust, chaos en instabiliteit.

De komende jaren zullen de grote energiebedrijven het lastig krijgen op het slagveld van de energietransitie. Niet de grootste energiebedrijven overleven, maar de slimste, nl. degenen die zich het snelste aanpassen aan de snel veranderende omstandigheden.

Bouw

De spanning tussen de oude, centraal geleide wereld van bovenaf en de decentrale wereld van onderop zien we ook op andere terreinen, zoals de bouw, voeding, ruimtelijke ontwikkeling, maar ook binnen de zorg, welzijn en sociale zekerheid. Achter deze oplopende spanningen schuilt een waardenstrijd, een strijd tussen de oude en nieuwe waarden.

Korte termijn economisch rendement versus lange termijn maatschappelijk rendement; efficiency versus kwaliteit; doelmatigheid versus vertrouwen; uitputting van natuurlijke hulpbronnen versus sluiten van kringlopen.

Cruciale periode

De komende 10 jaar wordt een cruciale periode in de omslag naar een ander type samenleving. Krachten en tegenkrachten gaan zich op grote schaal mobiliseren. Maar daarna begint het pas echt. De huidige instabiele kantelperiode is een voorbode voor decennia van crises.

Na de financieel-economische crisis beginnen de echte ecologische systeemcrises rondom grondstoffen, energie en klimaat. Deze stapeling van crises is een zegen. Crises zijn de ideale voedingsbodem voor transities. Zij zullen ons laten inzien dat een orkaan door onze samenleving raast, die ons kan vernietigen.

Veel mensen ervaren deze storm nog niet, omdat ze in het oog van de orkaan staan en daar is het windstil en vaak onbewolkt. Pas als veel mensen uit het oog van de orkaan stappen kan de machtswisseling van overheid naar burgers een feit worden.

Paradoxaal genoeg vormen de systeemcrises onze hoop op een duurzamere toekomst.

www.nuzakelijk.nl