Giftige pesticiden en de vlucht van de hommel

Heb je het gezoem gehoord de laatste tijd? Miljarden hommels zijn aan het uitsterven, en als gevolg daarvan is mogelijk de gehele mondiale voedselketen in gevaar. Samen met andere insecten zoals motten en zweefvliegen bestuiven bijen wereldwijd ongeveer een derde van de geteelde gewassen.

De hommel is een erg ondergewaardeerd schepsel. In feite het hangt leven zoals wij dat kennen ervan af. Bijen bestuiven wilde planten en landbouwgewassen inclusief 90 procent van de wereldwijde commerciële planten. Het meeste fruit, groenten en noten, inclusief okra, tomaten, zonnebloemen, komkommers, cashewnoten, ui, kool, koolzaad, amandelen, citrusvruchten en kersen worden allemaal bestoven door bijen, en koffie, sojabonen en katoen zijn afhankelijk van hen om de opbrengsten te verhogen. Bijen zijn in de voorhoede van een voedselketen die ook wilde vogels en dieren steunt.

Net als bij andere cruciale bestuivers is er over de hele wereld bij bijen de afgelopen decennia een ernstige daling. Sydney Cameron, een entomoloog aan de Universiteit van Illinois, leidde een team tijdens een drie jaar durend onderzoek over acht soorten hommels in de VS. De uitkomsten toonden aan dat de relatieve overvloed van vier van de in de onderzochte soorten was gedaald met tot 96 procent en dat hun geografische grenzen waren gekrompen met 23 tot 87 procent in de afgelopen twee decennia. In de VS zijn 50 tot 90 procent van de commerciële bijenkolonies aangetast door "Colony Collapse Disorder". De daling is echter niet beperkt tot de VS. Het is een groot wereldwijd probleem.

In het Verenigd Koninkrijk, bijvoorbeeld, zijn al drie van de 25 Britse hommel soorten uitgestorven, en de helft van de rest heeft sinds rond de jaren 1970 serieuze dalingen laten zien, vaak tot 70 procent. Bijenvolken zijn ook beïnvloed op het vasteland van Europa, China en India.

Redenen voor de daling van de bijen kunnen er vele zijn inclusief parasieten, virale en bacteriële infecties, veranderingen in habitat, vervuiling, slechte voeding als gevolg van intensieve landbouwmethoden en zelfs mobiele telefoon frequenties. Echter, één van de oorzaken wijst op het gebruik van neonicotinoiden, een op nicotine gebaseerde pesticide die verboden is in Frankrijk, Duitsland, Portugal, Griekenland, Italië en Slovenië.

In 2010 schreef schrijver en activist Tom Philpott dat het Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA) het wijdverbreide gebruik van clothianidin, een neonicotinoïde vervaardigd door het chemische en farmaceutische bedrijf Bayer, had toegestaan ondanks waarschuwingen van eigen wetenschappers van de EPA.

Het bewijs van Philpott was gebaseerd op een uitgelekte interne memo van de EPA waaruit bleek dat clothianidine ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid van bijen die mogelijk direct gerelateerd kunnen zijn aan het verdwijnen. De memo meldde dat onderzoeken tonen dat clothianidin zeer giftig is en dat informatie uit standaardtests en veldonderzoek, naast meldingen van incidenten met soortgelijke insecticiden, het potentieel voor de lange termijn toxische risico voor honingbijen en andere nuttige insecten suggereert. In december vroegen imkers en milieuactivisten in de VS de EPA hun goedkeuring voor het pesticide in te trekken.

Niettemin heeft de EPA het wijdverbreide gebruik van het pesticide op maïs, tarwe en andere basisvoedsel producten toegestaan. Ondertussen verdiende Bayer in 2009 262 miljoen dollar met de verkoop van neonicotinoiden aan landbouwers.

Bayer blijft doorgaan zijn pesticiden over de hele wereld te exporteren of produceren, ook in India. In feite is imidacloprid, een neonicotinoïde, een van de best verkopende pesticiden in India.

Dr. Parthiba Basu, van de Universiteit van Calcutta, stelt dat India ook een daling ervaart. De uitkomsten van zijn onderzoeksteam tonen aan dat de oogsten van de bestuiver onafhankelijke gewassen blijven stijgen, terwijl bestuiver afhankelijke gewassen zijn afgevlakt. In een poging om een onderliggende oorzaak voor de daling van bestuivers vast te stellen vergeleek het team conventionele landbouw met ecologische landbouw. Basu merkt op dat er een duidelijke indicatie is dat binnen de ecologische landbouw (waar schadelijke pesticiden niet worden gebruikt) er bestuivers in overvloed zijn.

Hij voegde toe dat als de uitkomsten van het team geëxtrapoleerd waren, dit een duidelijke indicatie is dat India geconfronteerd werd een afname van natuurlijke bestuivers, omdat ecologische landbouw alleen beoefend werd op ongeveer 10-20 procent van de landbouwgrond van het land. Er zijn ernstige implicaties. In tegenstelling tot degenen die toegang hebben tot gevarieerde voeding, zegt Basu dat er bepaalde plantaardige gewassen zijn waarvan veel mensen afhankelijk zijn die op de drempel van armoede leven. Als er een bestuiving crisis is, stelt Basu, kan de voedselzekerheid worden beïnvloed.

In India daalde de wilde honing verzameling in de Kutch regio Gujarat tot 50 ton van de gebruikelijke 300 ton in voorgaande jaren als gevolg van de daling van het aantal bijen. De opbrengst van bepaalde inheemse gewassen zoals dadelpalmen, citroen, papaja en mango's is ook afgenomen. In Malda, West-Bengalen, was mangohoning ooit een goede handel maar boeren zeggen dat bijen nu mangobomen vermijden.

Er is nog veel dat we niet weten over het massale uitsterven van bijen. Maar één ding dat we wel weten is dat bijen in de problemen zitten, en als gevolg daarvan, zijn wij dat ook.
Gelet op de onthullingen betreffende de EPA in de VS met betrekking tot de neonicotinoiden, is een ander ding dat we weten, dat we onze voedselketen of ecologie niet langer in handen moeten geven van de grote chemische en farmaceutische bedrijven, en evenmin moeten we vertrouwen op de regulerende en beleidvoerende instanties die ze maar al te vaak in hun macht hebben.

Door, Colin Todhunter.

www.globalresearch.ca