Brussel moet op reis naar Reykjavik

Hoe kan Brussel iets zinnigs opsteken uit de eurocrisis? Om te beginnen met het boeken van een reis naar IJsland met in de koffer Japanse geschiedenisliteratuur, zo adviseert Jan Dwarshuis.

Ontkennen heeft geen zin meer, de financiële crisis is een feit. Iedereen is inmiddels op de hoogte, zelfs Badr Hari erkent dat we in economisch zwaar weer zitten. Beleggers gedragen zich als mak vee. Eigenlijk vreemd omdat er nu de nodige kansen zich voordoen.

De perceptie van risico is onjuist. Wanneer u uw huiswerk doet werkt een lagere koers van een aandeel juist risico verlagend binnen uw portfolio. Maar goed, daar heb ik het nog wel eens over.

Ik neem u mee naar twee landen, te weten Japan en IJsland. IJsland bent u wellicht al bijna weer vergeten tenzij u destijds dacht semi slim te zijn door blind te gaan voor een hogere rente bij Icesave.

Langs de rand van de afgrond
Vier jaar geleden gleed IJsland langs de rand van de afgrond toen de vier grootste banken van het land in ernstige problemen verkeerden. Sindsdien is IJsland een pionier gebleken. Het is het eerste land dat de grootste banken opgeknipt heeft. ‘Investment Banking’ maakt nog maar slechts 5 procent uit van de reguliere business van de grootbanken, terwijl dat voor de oerknal nog 33 procent bedroeg.
“Giving banks too much of a free ride with deposits - money they don’t need to repay if something goes wrong - isn’t such a great idea,” aldus de Chief Executive Officer Petur Einarsson van de Straumur Investment Bank.

Volgens Einarsson staat Europa nu waar IJsland in 2008 stond. Daar heeft hij een goed punt. De balans van bijvoorbeeld de Kaupting Bank steeg explosief met een factor 85 in de periode van 2000 tot 2007. Daarmee stond deze niet meer in verhouding tot de economie van IJsland zelf.

IJsland op de weg terug
Toen de bom barstte steeg de werkloosheid in IJsland explosief. De kroon flikkerde in elkaar en de rente spoot door het dak. Een scenario dat we wel vaker zien bij dit soort geintjes. Maar IJsland is inmiddels op de weg terug. Het land laat de bankensector nooit meer te groot worden, die les hebben ze wel geleerd. En daarmee is IJsland een pionier voor Europa.

Het tweede land dat ik graag onder de loep wil nemen is het Japan van rond 1850 - 1870. Destijds vertoonde Japan grote trekken van het Europa van vandaag de dag. Verschillende lokale helden zwaaiden de scepter over hun eigen provincie.

Ze regeerden over hun belastingsysteem, hun munteenheid en hun leger. Ze deden precies waar ze zelf zin in hadden, ook al vielen ze wel onder de zogenaamde shogun. Maar daar hadden ze maling aan. In de stad Kyoto bivakkeerde ook wel de keizer maar dat was een pratende pop, vandaag de dag binnen de EU de rol van Herman van Rompuy.

Transformatie
Toch transformeerde Japan zich in een aantal jaren tot een van de meest gecentraliseerde machten ter wereld. U hoeft de geschiedenisboeken er maar op na te slaan hoe krachtig en succesvol dit Japan destijds was. Maar dit ging niet zonder slag of stoot. Sterker nog, er ging een zeer ernstige crisis met een hoop gedonder aan vooraf.

Europa zit min of meer in hetzelfde schuitje. Hoe de vlag er bij hangt hoef ik u niet meer te vertellen. Een mogelijke oplossing is om de macht daadwerkelijk over te dragen aan Brussel en te gaan voor een fiscale unie. De kans dat we daarmee een schijndemocratie creëren is aanwezig omdat allerlei idioten aan de achterkant toch nog aan de touwtjes willen trekken.

Rutte Zuignap
Zoals u weet is Nederland een van de initiatiefnemers van de Europese Unie. Het doel van de unie is in de kern vrede op het Europese continent. Althans, zo wordt het u verkocht. Maar uitgerekend Nederland stelt zich steeds lastiger op in Brussel. Rutte - al dan niet gestuurd door Wilders - wordt gezien als een ware zuignap bij de laatste onderhandelingen. En daarmee loopt Nederland wederom voorop. Een gevaarlijke ontwikkeling die we in de geschiedenis vaker hebben gezien. Monti repte daar eerder ook al van.

In Japan was er uiteindelijk nog veel meer ellende voor nodig - met als laatste knal Hiroshima - om er een geheel van te maken. Een echt verenigd Europa is er eigenlijk nooit geweest. Misschien dat in de tijd van de Romeinen op dat punt nog het meeste - al dan niet gedwongen - de Europese Unie is uitgedragen.

Contraproductief
Hoe dan ook; als we de geschiedenisboekjes er op na slaan is de kans dat een echte Europese Unie uiteindelijk zal overleven niet echt groot. Met name lokale acties - zoals vandaag de dag van Nederland en Finland - verstoren het proces van een daadwerkelijk uiteindelijke eenwording in al haar facetten.

Dit alles werkt contraproductief. De huidige duurzame vrede wordt daar eigenlijk juist meer mee in gevaar gebracht, zonder dat te beseffen. Al met al geen prettig vooruitzicht.

Misschien moet Brussel eerst maar eens op excursie naar Reykjavik met in de koffer wat Japanse geschiedenis als leesvoer. We moeten terug naar de toekomst. De tijd begint te dringen.

www.ftm.nl