<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Ons eigen ecosysteem bedreigd, het microbioom, deel 1/2

Er speelt zich een oorlog onder onze neus af en op dit moment zijn wij verblind.

Oké, niet helemaal blind. Al deze kleine strijders, het zijn er miljarden, zijn zichtbaar onder een microscoop. En daarnaast bevinden ze zich niet altijd onder onze maar ook in onze neus. En in onze mond en darmen, zelfs in moedermelk en het geboortekanaal.

Het zijn de micro-organismen, ze leven op en in het menselijk lichaam. Daarnaast moet men zich bedenken dat de aantallen micro-organismen veel groter zijn dan de menselijke cellen, vertelt Lita Proctor (National Instituts of Health, NIH), en wel met een verhouding van 10:1. Zij vertegenwoordigt NIH in het Human Microbiome Project (HMP). Het HMP openbaarde een maand geleden een eerste kaart van de menselijke micorbiologische make-up.

Men komt erachter dat de mens geen eiland is maar volgens de wetenschappers meer op een koraalrif lijkt. Op dit moment schat men dat 10.000 soorten bacteriën, schimmels, gisten en andere microben deel uitmaken van ons interne ecosysteem.

En het klopt dat enkele van deze microben ons (dood)ziek kunnen maken maar 99% van deze organismen dragen juist bij aan onze gezondheid en beschermen ons zelfs. De bacteriën bijvoorbeeld hebben zich in en met de mensen ontwikkeld, vertelt Proctor, ze helpen ons bij de vertering van voedsel, synthetiseren vitaminen, reguleren mede ons immuunsysteem en nog veel meer.

Maar de micro-organismen worden bedreigd en wel door ons.

Martin Blaser (New York University School of Medicine): het moderne leven van de westerse mens verandert de samenstelling van de wezentjes die in ons leven en deze veranderingen zijn zeker niet altijd positief. De combinatie van een hygiënisch leven en industrialisatie kan onze moderne levenswijze vele van de oude micro-organismen uitmoorden. Dit voordat we ook maar er iets van snappen.

Mensen denken dat deze bacteriën ons te grazen willen nemen, legt Proctor uit, maar de oorzaak zijn wijzelf, wij zijn degene die onze interne ecosystemen veranderen.

En hoewel er geen direct wetenschappelijk bewijs bestaat voor het oorzaak-gevolg effect, hebben onderzoekers verbanden gevonden tussen onze microbiologische bewoners met de stijgende obesitas epidemie, allergieën, auto-immuunziektes en andere chronische gezondheidsproblemen.

Blaser: In de ontwikkelde landen is het milieu in de afgelopen eeuw drastisch veranderd, ons drinkwater is schoner en ons voedsel is bewerkt. Onze darmen hebben dan ook niet de behoefte meer aan zoveel bacteriën om planten en granen te verteren. Daarnaast gebruiken we meer anti-biotica om de groei in de veestapel te versnellen en zelfs zeep en schoonmaakmiddelen bevatten anti-bacteriële middelen.

De wetenschappers zijn dan ook allerminst verbaasd dat de soortenrijkdom van de darmflora in de westerse wereld compleet anders is als die in de ontwikkelende wereld. Blaser heeft maanden onderzoek verricht in de Amazone, niet om planten maar mensen te bestuderen. Hij hoopt een vergelijking tussen het microbioom in mensen die leven in tradionele gemeenschappen en mensen die leven in de moderne westerse wereld te maken.

Blaser gaat door: onderzoekers hebben al een grote achteruitgang van één van de belangrijkste bacteriën waargenomen: Helicobacter pylori oftewel H. pylori.

Helicobacter pylori oftewel H. Pylori

Over de afgelopen eeuw zijn de aantallen kinderen in de westerse wereld die de bacterie H. pylori in de maag bij zich dragen gedaald van 90% naar minder dan 10%. Blaser: deze afname bezit zowel positieve als negatieve effecten. H. pylori kan namelijk naast maagzweren ook maagkanker veroorzaken, voorheen één van de meest doelijke kankers in de VS. Maar Blaser waarschuwt, het is te vroeg om te juigen.

Recentelijk onderzoek toont aan dat H. pylori dat naast de bacterie een bedreiging is ook een bijdrage aan de gezondheid levert, bijvoorbeeld aan het voorkomen van de welvaartsziekten slokdarmkanker en astma bij kinderen.

Men bezit ondertussen de hypothese dat de bacterie zelfs helpt bij het voorkomen van obesitas, dit door het reguleren van hormonen die de het hongergevoel bepalen. Blaser gaat verder: het blijkt dat de afname van H. pylori in het lichaam de gehaltes van hormonen, die het lichaam vertellen om te gaan eten, verhogen. Daarnaast worden hormonen onderdrukt die het lichaam waarschuwen dat het genoeg voedsel heeft opgenomen.

Julie Segre (National Institutes of Health, NIH): wetenschappers bestuderen de veranderingen in ons eigen ecosysteempje en nemen grote veranderingen waar. Een voorbeeld is eczeem, in de westerse wereld is deze aandoening verdubbeld ten opzichte van 20 tot 30 jaren geleden. In de VS bezitten tegenwoordig ruim 15% van de kinderen dit gezondheidsprobleem. Trouwens de helft van dekinderen die last hebben van eczeem ontwikkelen astma en hebben last van koortsaanvallen. Het lijkt erop dat de aantallen toenemen.

De kinderen in de ontwikkelende of derde wereld hebben overigens minder last van deze afwijkingen, vertelt James Versalovic (Baylor College of Medicine).

Collega Kjersti Aagaard (Baylor College of Medicine) gaat verder: we beginnen net iets te snappen van het microbioom, het is een nieuw gebied. Hoewel we net iets beginnen te begrijpen van kanker, astma, allergiën en obesitas blijkt het microbioom in ons lichaam mede bepalend te zijn.

Blaser gaat ervan uit dat deze nieuwe inzichten een bijdrage kunnen leveren aan een complete nieuwe inzichten in de medische wetenschap. Volgens zijn visie worden in de toekomst kinderen juist blootgesteld aan de maagbacterie H. pylori. Hierbij wordt het risico op astma juist gereduceerd, dit voorkomt de behandeling met antibiotica als volwassenen. Deze antibiotica worden op dit moment ingezet om de bacteriën te doden, dit voorkomt kanker.

www.usatoday.com