22 jaar na de Val van de Muur is het marxisme terug

Twintig jaar nadat Fukuyama de definitieve overwinning van het liberaal-democratisch systeem verkondigde en 164 jaar na het Communistisch Manifest, is marxisme terug helemaal in. The Guardian verklaart waarom extreem-links opnieuw in opmars is bij jongeren.

In academische kringen is marxisme nooit helemaal verdwenen, maar bij de mainstream was de ideologie na de val van de Sovjet-Unie op sterven na dood. Sinds de financiële crisis uitbrak in 2008 schoten de verkoopscijfers van Marx' levenswerk Das Kapital opnieuw de hoogte in.

De voorbije jaren werden tal van marxistisch geïnspireerde werken gepubliceerd en verscheen er een Chinese Das Kapital musical. Het hoofd van Marx zal binnenkort een Duitse MasterCard sieren en duizenden mensen zullen van 5 tot 9 juli het ‘Marxism 2012’-festival bijwonen in Londen.

De crisis wordt door tal van media-outlets en politici beschreven als een ‘crisis van het kapitalisme’, waardoor steeds meer mensen op zoek gaan naar radicale alternatieven. Het status quo wordt immers, ondanks de enorme groei van de staat en de alomtegenwoordigheid van socialisme, nog steeds gezien als kapitalistisch.

Nog drijfveren voor de steeds luider klinkende roep om een ‘eerlijkere’ wereld zijn de zogenaamde ‘exploitatie’ van goedkope Chinese arbeidskrachten door Westerse bedrijven, het succes van de Arabische Lente om dictators ten val te brengen en het (foute) idee dat bailouts, banken en grote bedrijven typische producten van de vrije markt zijn.

Ten slotte is er ook het feit dat marxisme en communisme voor veel jongeren iets nieuws is. Zij maken niet langer de associatie met de goelags, de artificiële hongersnoden en de totalitaire experimenten van de 20ste eeuw en zien in radicaal socialisme en klassenstrijd een nieuwe vorm van toegepaste, directe democratie.

De nieuwe marxisten denken dan ook hun revolutie niet via bloed, maar via georganiseerde protesten en politieke infiltratie teweeg te brengen. Wat er daarna in de plaats moet komen is vrij vaag: een systeem dat ‘eerlijker’ is en de belangen van de werkende klasse – de ‘99%’ – verdedigt.

Sommigen zien de heropbloei van het marxisme met lede ogen aan. Professor Alan Johnson wijst op het gevaar van “een nieuwe vorm van links totalitarisme dat intellectueel in de mode is maar naar politieke macht snakt.” The Guardian zelf is minder pessimistisch: “Er is geen rechte lijn die van het Communistisch Manifest naar de goelags loopt.”

www.express.be