Hoe biodiversiteit de aarde levend houdt

Het verlies van soorten in een perceel heeft een negatieve invloed op de totale hoeveelheid biomassa. Hiermee ontstaat de suggestie dat de mate van biodiversiteit een directe impact bezit op de hoeveelheid leven die de planeet kan onderhouden.

In 1994 zaaiden onderzoekers stukjes grasland in Cedar Creeik (Minnesota) in. Sommige percelen werden beplant met wel 16 verschillende soorten, grassen en planten, andere maar met eentje. In de eerste jaren deden de percelen met 8 of minder planten het net zo goed als de stukken land waarop de vele soorten stonden.

De indruk ontstond dat biodiversiteit geen invloed had op de hoeveelheid blad, stam en wortel. Dit wordt door wetenschappers biomassa genoemd. Maar over een langere periode (> 10 jaar) bezaten de percelen met de meeste planten de grootste rijkdom en hoeveelheid van leven. De resultaten van het onderzoek werden onlangs gepubliceerd in Science.

Hoofdonderzoeker Peter Reich (University of Minnesota) legt uit: de soorten verschillen bijvoorbeeld in hun behoefte van de opname van water, voedingsstoffen en koolstof. Wanneer er dus meerdere soorten op een perceel groeien hebben ze samen een grotere kans dat aan hun minimale overlevingseisen wordt voldaan.

De conclusie van de studie luidt dan ook dat biodiversiteit noodzakelijk is om biomassa te kunnen garanderen. Dit is in tegenstelling met de resultaten van eerdere studies en kan alleen verklaard worden doordat deze onderzoeken slechts de korte termijn effecten bekeken.

Sommige wetenschappers verklaren dat moeder aarde zich op de vooravond van de 6de massale uitstervingsgolf bevindt: planten en dieren worden van de planeet weggevaagd dankzij menselijk handelen.

De wereldwijde impact van het massale verlies aan biodiversiteit wordt beschreven door de bioloog David Hooper (Western Washington University). Zijn team onderzocht 192 studies over de rijkdom van soorten en het effect van deze op ecosystemen. Hooper: het vervlies van de biodiversiteit in de 21ste eeuw zouden kunnen bijdragen aan de veranderende ecosystemen.

Hooper: indien er 21% van de biodiversiteit verloren gaat dan kan dit een verlies opleveren van 10% in de biomassa, en waarschijnlijk is dit een conservatieve benadering. En indien er een afname van 40% van de soorten, onafhankelijk of het planten, dieren, insecten, schimmel of microben zijn, in een ecosysteem plaatsvindt dan zijn de gevolgen vergelijkbaar met die van een grote droogte.

De analyses van Hooper houden geen rekening met het verlies van soorten door bijvoorbeeld klimaatverandering en stikstofvervuiling. In de werkelijke wereld vinden deze synergetische effecten plaats maar er bestaat nauwelijks kennis. Meer onderzoek is noodzakelijk.

De menselijke drijfveer die de meeste invloed heeft op de rest van de planeet, bijvoorbeeld het ontbossen of het dumpen van te veel (kunst)mest op de velden, is zijn zoektocht naar voedsel. Door het handhaven van de oogsten welke jaar op jaar een grote biomassa moeten opleveren, veelal via monoculturen, staat in conflict met de biodiversiteit. Hooper: er bestaan al soorten die alleen in deze monoculturen voorkomen. Maar duurzaamheid zal toch het toverwoord moeten worden indien we binnen 50 jaar 9 miljard monden willen voeden.

Reich: op de lange termijn kan het, om de bodem vruchtbaar te houden, noodzakelijk worden om de biodiversiteit op de landbouwvelden te verhogen. Biodiversiteit is in staat om de elementaire cycli, koolstof, stikstof en water, zelfstandig te onderhouden. Bijvoorbeeld meerdere graslandsoorten kunnen een gesloten en gezond stikstofsysteem in de bodem en planten onderhouden. En als de vruchtbaarheid van de bodem groter wordt dan ziet men dit direct terug in een boost van biomassa.

Volgens Reich hebben we deze zelfonderhoudende ecosystemen uit het oog verloren toen we onze landbouw, plantages maar ook onze parken in gingen richten als monoculturen.

Volgens Hooper studie is tenminste één van de pijlers van decomposite nog onaangetast: bacteriën en schimmels. Na de 6de massale uitstervingsgolf kunnen zij tenminste de planten afbreken die het overleefd hebben.

Ondertussen zijn er reeds duizenden soorten, waarvan de meeste niet bij de wetenschap bekend zijn, verloren gegaan.

E.O. Wilson (Harvard University): met deze snelheid is de helft van alle soorten in 2100 weggevaagd. Het verlies van soorten zal, en het gaat hier niet om één of nadere grassoort of worm, invloed hebben op het (over)leven.

By David Biello

The Man Who Planted Trees ( L'homme qui plantait des arbres )

www.scientificamerican.com