<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

DE SINGULARITEIT IS NABIJ ( Ray Kurzweil)

In zijn laatste boek De Singulariteit is nabij heeft de befaamde uitvinder en futuroloog Ray Kurzweil zijn kennis en ideeën over de toekomst van de mens kunnen botvieren. In dit lijvig werk kondigt hij een periode in de toekomst aan waarin het menselijke bestaan onomkeerbaar getransformeerd wordt. Deze transformatie krijgt de naam ‘Singulariteit’ en wordt mogelijk gemaakt door het steeds groeiende tempo aan technologische ontwikkelingen. Volgens de auteur zal de Singulariteit ergens in de eerste helft van de 21e eeuw plaatsvinden op het moment dat de technologische en menselijke intelligentie samensmelten. Deze fusie van mens en machine zal volgens Kurzweil onze biologische beperkingen opheffen, superintelligentie creëren en zelfs het eeuwig leven mogelijk maken.

Kurzweil geeft toe dat het niet eenvoudig is om deze diepgaande en ontwrichtende transformatie te begrijpen. Het vergt tijd en inspanning om betekenisvolle inzichten te krijgen over de implicaties ervan, maar de auteur meent dat de mens aan het begin van de 21e eeuw, met zijn ‘beperkte’ hersenen in vergelijking met de mens van de toekomst, hier enigszins toe in staat is. In het begin van zijn boek schetst de auteur onomwonden het ‘singularitiaans’ universum. Het is beangstigend om te lezen hoe Kurzweil de toekomstige aanwezigheid van machines in het leven van de mens beschrijft. Zo zal de gecreëerde technologische intelligentie kennis en vaardigheden van mensen kunnen downloaden om ze daarna zelf te gebruiken. Of nog meer: machines zullen onze emotionele intelligentie en bewustzijn beheersen. Als Kurzweil gelijk heeft, hebben we nog niet het minste idee van hoe onze toekomst eruit zal zien. Toch, merkt de auteur op, zullen de machines van de toekomst menselijk zijn, ook al zijn ze niet-biologisch.

Om de aard en betekenis van de nakende Singulariteit te kunnen begrijpen is het belangrijk om stil te staan bij de ‘wet van de toenemende opbrengsten’. Deze wet verklaart de exponentiële groei van technologie en evolutionaire processen. De auteur onderbouwt deze wet met argumenten en illustreert ze met voorbeelden en grafieken. Net zoals de technologie zich in een hoger tempo ontwikkelt, zo neemt ook de acceptatiesnelheid van nieuwe ontwikkelingen toe. Het duurde bijvoorbeeld ongeveer een halve eeuw voordat de telefoon, een 19e eeuwse uitvinding, veelvuldig gebruikt werd. De massale ingebruikname van de mobiele telefoon nam daarentegen slechts 10 jaar in beslag.

Binnen deze exponentiële technologische groei staat de toenemende rekenkracht van computers centraal. Volgens Kurzweil zullen rond 2015 supercomputers de rekenkracht behalen die nodig is om het menselijk brein na te bootsen. De auteur wijst erop dat de inhoud van het brein nog niet gepatenteerd is zodat we onbeperkt informatie uit menselijke hersenen kunnen overdragen op een ander medium. Als een machine er eenmaal in slaagt het menselijke niveau van intelligentie te bereiken, zal hij er snel aan voorbij gaan en superintelligente systemen creëren. De voordelen van niet-biologische intelligentie zijn volgens Kurzweil talrijk. Een dergelijk systeem functioneert altijd op topniveau, laat toe om op een snelle manier kennis over te dragen en bevat onderdelen die gemakkelijk hersteld of vervangen kunnen worden.

Kurzweil wijdt een volledig hoofdstuk aan de mogelijkheden en toepassingen van de reconstructie van het brein. In dit vierde hoofdstuk maar ook elders in het boek kunnen we lezen dat “er al een behoorlijke vooruitgang is geboekt” of dat er “reeds goede testresultaten van simulaties zijn”, maar van echt opzienbarende resultaten die ons dichter bij de Singulariteit brengen is nog geen sprake. Volgens de auteur zal echter veel afhangen van de komst van de nanotechnologie in de jaren 2020. Door minuscule nanobots in de bloedvaten te injecteren, zullen wetenschappers in staat zijn om de werking van het hele brein direct te kunnen observeren. Met deze informatie zou men snel en efficiënt het brein kunnen reconstrueren. Samen met de genetica en robotica zal deze nieuwe vorm van technologie gebaseerd op nanodeeltjes het begin van de Singulariteit inluiden. De genetica, nanotechnologie en robotica maken de komende jaren elk een revolutie door: de zogenaamde GNR-revoluties.

Met het creëren van kunstmatige intelligentie brengt de robotica de meest vergaande implicaties met zich mee. Nanotechnologie zal krachtig zijn, maar niet noodzakelijk intelligent waardoor we manieren kunnen ontwikkelen om deze krachten te beheersen.

Kurzweil heeft ook grondig nagedacht over de gevolgen van de Singulariteit. Hij behandelt verschillende aspecten van het menselijk leven die fundamenteel zullen veranderen zoals de menselijke levensduur, het menselijk brein, werk, oorlogsvoering,… Zeer bijzonder is de visie van de auteur op ons lichaam. Kurzweil’s ‘versie 2.0’ van het menselijk lichaam heeft een spijsverteringssysteem gebaseerd op nanobots en programmeerbaar bloed. In deze versie worden het hart en verschillende andere organen weggelaten omwille van hun elementaire gebreken. Het complexe en kwetsbare proces van ademen wil Kurzweil ook achterwege laten en vervangen door een volmaakter technologisch systeem. Wat nog overblijft van het ‘klassieke lichaam’ is niet veel meer dan het skelet, de huid, de geslachtsorganen en de zintuigen. Dit nieuwe lichaam zou rond 2030 gerealiseerd kunnen worden.

Als lezer merk je al gauw dat Kurzweil vooral mogelijkheden en vaak geen obstakels ziet. Hij is van mening dat alle problemen, of ze nu wetenschappelijk, sociaal of economisch van aard zijn, kunnen opgelost worden met behulp van het juiste idee. De juiste ideeën zijn gebaseerd op intelligentie en hebben de kracht om alle problemen het hoofd te bieden. Hierin zit het hogere plan van de Singulariteit vervat: dankzij nieuwe intelligente technologieën zal de mens niet alleen in staat zijn om ziekten en verouderingsprocessen tegen te gaan, maar ook oplossingen aan te reiken voor de huidige armoede- en milieuproblematiek. Toch maakt de auteur hier en daar gewag van een beperking in de mogelijkheden van de technologische vooruitgang. Jammer genoeg gaat hij op deze moeilijkheden en beperkingen meestal niet verder in.

Kurzweil waarschuwt ondanks zijn optimisme ook voor nieuwe gevaren die technologieën creëren zoals agressieve ziekteverwekkers en ongecontroleerde vermenigvuldigingen van nanobots. Het eerste gevaar zal dankzij nanotechnologie snel geweken zijn, maar de aanvallen van nanobots kunnen maar teruggehouden worden door sterke kunstmatige intelligentie die op haar beurt in een onvriendelijke vorm een nog sterker existentieel gevaar zou kunnen worden. Daarom pleit Kurzweil voor de ontwikkeling van verdedigingstechnologieën en een beleid dat ethische standaarden en een wetgeving omtrent deze nieuwe technologieën omvat. Uiteraard presenteert de auteur ook een reeks aanbevelingen in zijn boek om de voordelen van nieuwe technologieën te beveiligen en de gevaren te verkleinen. In het laatste hoofdstuk van het boek bundelt en beantwoordt hij enkele kritieken die hij op zijn ideeën heeft gekregen. Dit is een erg interessant hoofdstuk omdat deze kritieken uit zowel filosofische, religieuze als wetenschappelijke hoek komen.

Heel wat ideeën van Kurzweil lijken op het eerste zicht aannemelijk dankzij mooi opgebouwde redeneringen en diepgravende argumenten die hij aanwendt om zijn standpunten te ondersteunen. Toch is dit niet voldoende om de lezer van zijn voorspellingen te overtuigen. Dit is enerzijds te wijten aan het onvermoeibaar optimisme van de auteur, maar ook aan zijn uitgebreide speculaties over toekomstige ontwikkelingen en technologieën waarvan we de mogelijkheden en beperkingen nog niet kennen. Kurzweil is geen onbekende aangaande het voorspellen van technologische trends. In het verleden heeft hij al meerdere juiste voorspellingen gedaan zoals de internetrevolutie en de overwinning van de schaakcomputer Deep Blue II op de mens. Maar hij heeft zich ook al meermaals vergist bijvoorbeeld bij het voorspellen van het massale gebruik van spraakherkenning vanaf het jaar 2009. Een oordeel over de juistheid van zijn beweringen laten we dan ook beter aan specialisten over.

De Singulariteit is nabij is een zeer informatief en over het algemeen vlot leesbaar boek. Toch gebruikt de auteur hier en daar gespecialiseerde termen die niet altijd of pas later in het boek worden uitgelegd. Kurzweil heeft het ook voortdurend over menselijke en niet-biologische intelligentie zonder een omschrijving of afbakening van deze begrippen te geven. Voorts gaat hij niet dieper in op bepaalde onderwerpen die onlosmakelijk verbonden zijn met de simulatie van het menselijk brein zoals de rijkdom en diepte van de menselijke geest, emotionele intelligentie en menselijke taal. Ook over ethische vraagstukken walst de auteur te gemakkelijk heen. Zo resulteert dit boek in een technisch georiënteerd werk dat vooral focust op wetenschappelijke en medische disciplines zoals de fysica, moleculaire technologie, genetica en neurologie. Desalniettemin is dit boek een opmerkelijk en indringend werk van een scherpzinnige en creatieve geest.

www.liberales.be