<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

Hij is geen rat, hij is mijn broer

Iemand een rat noemen zou niet langer beschouwd moeten worden als een belediging. De vaak verguisde knaagdieren zoeken een manier om een opgesloten vriend te bevrijden, een sociaal vertoon dat gedreven wordt door empathie, concluderen onderzoekers in het 09 december nummer van Science.

"Als mensen hebben we soms de neiging om het gevoel te hebben dat er iets speciaals is aan onze moraal", zegt neurowetenschapper Christian Keysers aan het Nederland Instituut voor Neurowetenschappen in Amsterdam, die niet betrokken was bij het onderzoek. "Het lijkt erop dat zelfs ratten deze drang hebben om te helpen".

Zoals veel rattenbezitters weten zijn ratten zeer sociale dieren, aldus coauteur van het onderzoek, Inbal Ben-Ami Bartal, een psycholoog aan de Universiteit van Chicago. Bartal en zijn collega's wilden zien of ratten actie zouden nemen om het leed van een kooigenoot te verlichten. Het team zette een rat in een doorzichtige kooi die kon worden geopend van de buitenkant en lieten een andere rat vrij buiten de kooi zwerven voor een uur per keer.

Aanvankelijk omcirkelde de vrije rat de kooi, groef eronder en beet erin. Na ongeveer zeven dagen geconfronteerd te zijn met zijn gevangen vriend had de vrije rat geleerd hoe de kooi te openen en de gevangen rat te bevrijden. "Het is heel duidelijk dat het opzettelijk is", zei Bartal. "Ze lopen rechtstreeks naar deur en openen de deur". De bevrijding wordt gevolgd door een vlaag van opgewonden rennen.

De ratten namen selectief actie als een andere rat in nood was. Lege kooien inspireerde de ratten de niet om te leren hoe de deur te openen dat gold ook voor degenen die gemotiveerd waren om een gevangen rat te redden. Op het einde van het experiment hadden slechts vijf van de 40 ratten geleerd om een lege kooi te openen, terwijl 23 van de 30 ratten geleerd hadden om de kooi te openen om een inzittende te bevrijden. (En gevangen opgezette dieren verging het niet beter dan lege kooien.)

"Als ik de deur open verdwijnt de angst van de rat en verdwijnt mijn verdriet”, zei psycholoog Matthew Campbell van het Yerkes National Primate Research Center at Emory University in Atlanta die empathie onderzoekt bij chimpansees. "Ze worden beïnvloed door wat de ander ervaart en alleen dat al is opmerkelijk".

Om druk op de grenzen van de goedwillendheid van de ratten op te voeren plaatste Bartal en haar team een opgesloten rat tegen opgesloten chocolade, waardoor een rat gedwongen was om te kiezen welke te bevrijden. "Deze ratten zijn dol op hun chocolade", zegt ze. Het resultaat verbaasde Bartal: de ratten bevrijden op dezelfde wijze een rat in nood als ze hun lekkernijen bevrijden. Voor een rat was de vrijheid van een medeknaagdier net zo fijn als vijf stukjes chocolade.

En daar stopte de vriendelijkheid niet: "Het meest frappante was dat ze een deel van de chocolade achterlieten voor de andere rat", zei Bartal. De vooraanstaande rat liet in meer dan de helft van de proeven twee stukjes chocolade achter voor zijn pas bevrijde partner. Expres. "Het is niet waarschijnlijk dat ze chocoladestukje over het hoofd zagen", zei Bartal. "Feitelijk droegen ze het soms uit opbergplaats maar aten het niet”.

Door, Laura Sanders.

www.sciencenews.org