In Beit Sjemesj regeren orthodoxe joden de straat

Het was gisteren in het Israëlische stadje Beit Sjemesj niet de politie die de achtervolging inzette, maar het waren honderden ultra-orthodoxe joden die de politie achtervolgden en ze met stenen verjaagden uit 'hun' straten, terwijl ze onderweg nog wat vuilnisbakken in de fik staken.

De politie in het stadje nabij Jeruzalem had opdracht gekregen om de pamfletten te verwijderen waarin vrouwen wordt opgedragen zich naar de andere kant van de straat te spoeden opdat ze geen aanstoot zouden geven aan de mannen.

Die pamfletten zijn verre van nieuw. Ze zijn ook te vinden in de ultra-orthodoxe wijken in Jeruzalem en nabij Tel Aviv. Tot nu toe prefereert de overheid een oogje dicht te knijpen om de ultra-orthodoxe joden niet tegen zich in het harnas te jagen.

Maar met het toenemende extremisme en de expansiedrift van de ultra-orthoxie groeit het onbehagen, niet alleen onder de seculiere joden, maar ook onder de gematigder gelovigen. Al blijft tot nu toe hun verzet bij incidenten.

Zo haalde tien dagen geleden een jonge vrouw het nieuws omdat ze weigerde gehoor te geven aan ultra-orthodoxe mannen die eisten dat ze achter in de bus - op weg naar een religieuze wijk in Jeruzalem - zou plaatsnemen. Uiteindelijk zette de chauffeur de bus aan de kant om de hulp van de politie in te roepen. Na een half uur werd de reis voortgezet, met de vrouw voorin. In de media kreeg ze meteen de bijnaam Rosa Parks, naar de zwarte Amerikaanse die weigerde toe te geven aan de segregatie tussen blank en zwart.

Sinds afgelopen vrijdag is ook Beit Sjemesj in de ban van de confrontatie. In het weekjournaal verscheen het achtjarige meisje Naama, dat vertelde dat ze bang was om naar school te gaan. Onderweg was ze meerdere malen bedreigd door ultra-orthodoxe joden, voor hoer en bastaard uitgescholden en bespuugd. Ze zou zich niet gepast kleden. Op de televisie was te zien hoe het - kuis geklede - blonde meisje in huilen uitbarst als haar moeder, een immigrante uit de VS met hoofddoek(!), haar aan de hand meeneemt. Ze weigert verder te lopen. Vervolgens vertelt een ultra-orthodoxe inwoner dat hij het heel logisch vindt dat zelfs een achtjarig meisje wordt bespuwd als ze zich niet gepast kleedt. "Ik ben een gezonde man", voegt hij daar veelbetekenend aan toe.

Toen vervolgens dit weekeinde cameraploegen zich voor reportages naar Beit Sjemesj begaven, werden ze verjaagd. Premier Netanjahoe reageerde dat er in Israël geen plaats is voor extremisten die hun geloof aan anderen willen opleggen. Hij voegde eraan toe dat met de politie is afgesproken dat ze kordaat zal optreden tegen "zij die spuwen, geweld gebruiken of anderszins bedreigend zijn voor anderen" en dat "straatborden waarin mannen en vrouwen worden opgeroepen om aan verschillende kanten van de straat te lopen zullen worden weggenomen".

Met als gevolg confrontaties tussen de politie en ultra-orthodoxe inwoners. De laatsten vormen een groeiende gemeenschap in het stadje door hun hogere geboortecijfers, maar ook omdat vele ultra-orthodoxe jonge paren hier naartoe verhuizen, door gebrek aan woningen in Jeruzalem. Tegelijkertijd trekken niet-religieuze bewoners steeds vaker weg, liever dan, zoals zij het noemen, de kansloze strijd aan te gaan.

Op Facebook is inmiddels wel een actiegroep opgericht, die de naam van het meisje draagt, Naama. De groep heeft voor vandaag opgeroepen tot een betoging in Beit Sjemesj en de seculiere Israëliërs uit het hele land opgeroepen om deel te nemen.

Orthodoxen invloedrijk
Ultra-orthodoxen maken nu nog zo'n 10 procent uit van de 7,7 miljoen Israëliërs. Hun geboortecijfers zijn hoog - in de kleuterklassen zijn de orthodoxen al in de meerderheid. Ook hun politieke invloed is door de coalitievorming buitenproportioneel groot.