<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

De perverse prikkels van Dion Graus

Door: Marcel Hulspas

'Zou het niet verstandiger zijn geweest om ABN Amro te nationaliseren?' De vraag kwam van PVV'er Dion Graus. Oud-ABN-topman Jan Peter Schmittmann keek hem strak aan en leek een lachje te onderdrukken. ABN Amro ís ook genationaliseerd, zei hij.

'Commissie spreekt waarheid niet'

Op dat moment moet er iets geknapt zijn in Graus. Op dat moment realiseerde hij zich dat hij volkomen voor aap zat. Dat hij beter in de grond kon zinken. Maar dat gebeurde niet. In plaats daarvan moest hij de bijeenkomst van de Commissie-De Wit gewoon uitzitten. Samen met commissielid Roos Vermeij van de PvdA had hij vragen voorbereid over de bonus die Schmittmann bij zijn vertrek had opgestreken. Keurig voorbereide vragen, iedereen wist dat ze gesteld zouden worden en Schmittmann had er ook geen moeite mee om ze beantwoorden want hij had bewust afgezien van de helft van de door de bank geboden bonus. Iedereen kende de bedragen allang. Het was vragen naar de bekende weg. Maar wel zo aardig van de Commissie om het onderwerp 'bonussen' te starten met, zowaar, een niet inhalige bankier.

Onzekerder

Maar ook toen ging het mis. Vermeij wilde hem helpen tijdens zijn vragen, schoof een laptop dichterbij, maar Graus voelde zich daardoor alleen maar nóg onzekerder worden.

Het spektakel kwam daarna. Graus wilde niet meer. Dag 1 van de enquête was geweest – en hij stapte gelijk al op. 'Als ik niet vrijuit mensen kan bevragen over het belangrijke thema van de perverse prikkels zoals bonussen,' vertelde hij, 'dan houdt het voor mij op.' Hij had geen zin te praten 'met meel in de mond'. Maar wat had hij dan wél in zijn mond? Hij had zélf de vragen voorbereid. Hij had ze zélf gesteld, en had ter plekke gerust nog even over het onderwerp door kunnen gaan. Het onderwerp bonussen is voor de Commissie allesbehalve taboe – de voorzitter Jan de Wit is nota bene een SP'er, lid van de partij die als geen ander fulmineert tegen de bonuscultuur. Niemand reageerde verbaasd of negatief op de bonusvragen. Iedereen vroeg en vraagt zich af wat Graus bezielde.

Dag en nacht

De reden voor zijn opstappen was héél serieus, vond Graus zelf. Tegen de NOS verklaarde hij plechtig: 'Als Dion Graus van de PVV na twee jaar dag en nacht werken, alle vakanties heb ik opgegeven, ten koste van mijn gezin en mijn eigen portefeuilles in de Tweede Kamer… als ik 3 meter voor de finish stop heeft dat hele grondige redenen. Geloof me nu maar.'

Geloven doe je in de kerk, Dion.

Maar iedereen moet erkennen dat het natuurlijk wél heel gênant is dat hij twee jaar van zijn leven aan voorstudie heeft opgeofferd – zelfs het gezinnetje Graus moest eronder lijden – en dat uiteindelijk blijkt dat hij nog niet wist dat ABN Amro genationaliseerd is. Zoiets doet pijn. Veel pijn.

Naast deze persoonlijke is er inderdaad ook een hele grondige reden voor Dions aftocht. De PVV heeft daar niks te zoeken, want er valt niks te scoren. Graus zit daar compleet voor joker: braaf aanschuivend achter zijn tafeltje, braaf meedraaiend in de onvermijdelijke voorbereidingen, braaf zwijgend omdat het meeste dat gezegd wordt hem volstrekt boven de pet gaat.

Andere werkelijkheid

En dus koos hij voor de confrontatie. Dus schiep hij een andere werkelijkheid. Een werkelijkheid waarin de enige echte dappere bonusbestrijder, de onverschrokken Dion Graus, vals gedwarsboomd werd door de andere Commissieleden. Een hele vertrouwde werkelijkheid, waarin de PVV weer gewoon dwars tegenover 'Den Haag' staat.

Graus, in het AD van vandaag: 'Ik was de terriër'.

God, wat zielig.

Hallucinerend

De PVV is natuurlijk niet de enige partij die haar eigen werkelijkheid verzint. Afgelopen week werd staatssecretaris Fred Teeven ook al betrapt op hallucinerende uitspraken. Hij had een persbericht de deur uit gedaan waarin glashard werd gesteld dat 'onder de Nederlandse bevolking breed draagvlak [bestaat] voor het kabinetsbeleid over de invoering van minimumstraffen en strenger straffen bij geweld tegen politie, ambulancepersoneel en andere gezagsdragers. Ook is er brede steun voor de werkstraf naast de (on)voorwaardelijke gevangenisstraf.'

De Nederlander vindt, zo verkondigde Teeven, 'bij vrijwel alle voorgelegde delicten passend om hogere gevangenisstraffen, langere werkstraffen en hogere geldboetes op te leggen als daders opnieuw in de fout gaan. Dit sluit aan bij het wetsvoorstel van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven om recidivisten bij herhaalde criminaliteit minimaal de helft van de maximumstraf op te leggen.'

Verbazing

Deze conclusies, aldus het persbericht waren ontleend aan een door zijn Teevens ministerie betaald onderzoek, uitgevoerd de Radboud Universiteit. Maar daar aan de Waal vielen ze van verbazing van hun stoeltjes. Dat hadden de onderzoekers helemaal niet vastgesteld. Wat ze hadden ontdekt, was dat Nederlanders, als het om straffen gaat, een diep verdeeld volkje zijn. Niks grote voorkeur voor strenger straffen. Maar ja, Teeven gelóóft in die stoere mantra. Wat Teeven ons hier flikt, is niet eens selectief citeren, het is gewoon liegen. Of zoals Folkert Jensma in de NRC schrijft: 'jokkebrokken voor eigen parochie'. Teevens reactie: 'het onderzoek is een bevestiging van iets wat ik van mensen hoor als ik in de tram zit.' Maar Teeven heeft dat onderzoek natuurlijk never nooit gelezen. En dat hij geregeld een tram van binnen ziet, en dan zo gezellig met 'mensen' babbelt – wie de man bezig ziet, weet hoe goed hij kan luisteren. Teeven hoeft nergens naar te luisteren. Hij behoort tot die mensen die allang weten hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Want het is hun eigen werkelijkheid.

Gelukkig rijdt er in Teevens werkelijkheid een trammetje.

Kan hij daar de volgende keer gewoon in blijven zitten?

www.depers.nl