Indiaan al 33 jaar op Deathrow in de VS 1

De doodstraf (capital punishment), zo luidt het gezegde, betekent dat mensen zonder ‘capital’ (kapitaal) de ‘punishment’ (straf) krijgen, en tijdens meer dan 35 jaar werken in het strafrecht, ben ik nog geen zaak tegengekomen, die dit gezegde weerlegt. Doodstraf zaken worden meestal verdedigd door advocaten, die de rechtbank heeft aangesteld. Dit, omdat officieren van justitie er niet vaak voor kiezen om de doodstraf te eisen tegen verdachten, die zich de stratosferisch hoge juridische kosten van een doodstraf advocaat kunnen permitteren. De enige verdediging in een doodstrafzaak, die ik met mijn prive-praktijk voerde, was een van de weinige die ik heb gezien, waar de advocaten werden ingehuurd in plaats van benoemd. En we wonnen. Overwinning wordt in zo’n geval gedefinieerd, dat het de overheid niet is toegestaan om onze client te doden.

‘Death Row’, evenals de meeste arme buurten, heeft een onevenredig groot aantal leden van minderheidsgroepen als inwoners. Degenen onder ons, die afkomstig zijn uit arme buurten, weten dat daar slechte mensen wonen, maar dat er ook genoeg condities heersen, die zelfs van goede mensen slechte mensen kunnen maken. Wij weten ook dat de overgrote meerderheid van de armen die condities overleven zonder slecht te worden.

Goed of slecht, de beperkte overlevingskansen van arme mensen rechtvaardigt in de hoofden van sommige wat zij noemen: “'het neerschieten van dolle honden”, ondanks het feit, dat het veel duurder is om psychopaten te doden dan het is om ze te sluiten zonder de mogelijkheid van voorwaardelijke vrijlating. Dat zijn de twee keuzes voor het omgaan met mensen, die te gevaarlijk zijn geworden om onder ons te kunnen leven. En zulke mensen bestaan. In al mijn werkzame jaren in mijn juridische praktijk, heb ik contact gehad met drie van hen. Drie van de duizenden criminele verdachten, waarmee ik te maken kreeg.

Op basis van mijn vele jaren in het rechtssysteem, heb ik er geen vertrouwen in, dat ik die drie sociopaten kan aanwijzen in een menigte. Sociopaten, ziet u, niet altijd arme mensen, sommige van hen zijn zelfs wit. Vroeger, toen we de doodstraf voor verkrachting nog hadden, waren degenen, die werden geëxecuteerd, meestal mannen met een donkere huid, die werden beschuldigd van het verkrachten van blanke vrouwen. Dankzij DNA onderzoek weten we nu, dat cross-raciale identificatie zeer onbetrouwbaar is. Zelfs volkomen overtuigde ooggetuigen maken fouten en bekentenissen zijn zo notoir onbetrouwbaar, dat iedereen begrijpt, waarom de politie sommige details van iedere misdaad, die de krant haalt, achterhoudt . Hoe meer publiciteit een misdaad krijgt, hoe meer gestoorde mensen in de rij staan, om te bekennen. Wat de zaken nog verwarrender maakt, is dat de bekentenissen van verdachten vaak worden gegeven om de schuld af te schuiven. Dit leidt tot perverse uitkomsten in sommige doodstrafzaken, dat de meer ervaren crimineel in staat is om een deal te maken om de doodstraf te ontsnappen door te getuigen tegen een minder snuggere co-verdachte, zonder dat er rekening mee wordt gehouden, wie van de verdachten eigenlijk de meeste schuld treft.

Omdat identificaties door ooggetuige en bekentenissen onbetrouwbaar kunnen zijn, is het logisch, dat er maar zeer weinig rechtszaken zijn, waarin iedereen het eens is, over wat er is gebeurd. Wat kristalhelder in de kranten kan lijken, wordt echter in de rechtszaal gezien als door een glas. Wazig.

De eerste taak van een advocaat in een doodstafzaak is om het het beste verhaal te vertellen, dat verteld kan worden, met de feiten zoals ze staan. Als u een jurylid bent in een dergelijke rechtszaak, worden u emmers vol met rommelige gebrachte feiten aangedragen en moet u luisteren naar advocaten, die op basis van feiten verhalen assembleren, vaak zonder er dat duidelijk is of ze zelf geloven of dat de waarheid is.

De tweede taak van een advocaat in een doodstrafzaak, als die verhalen niet overtuigend genoeg zijn, is om er volledig zeker van te zijn, dat de jury het leven begrijpt, waarvan ze wordt gevraagd het tot een einde te brengen. Maar de juryleden leren een man kennen door middel van het ergste, dat hij heeft gedaan in zijn leven. Dat alleen al maakt het tot wat een machtige uitdaging voor een ieder van ons zou zijn, zelfs al was het niet zo vitaal om 12 vreemden te bevrienden, die niets met elkaar gemeen hebben, anders dan hun gezworen bereidheid om je te doden als de overheid hen maar reden genoeg geeft.

Dit alles brengt me bij een indiaan, die ik je beter wil leren kennen, dan zijn jury deed. Douglas Ray Stankewitz, de langste zittende gevangene op ‘death row’ in Californië. Net als de meeste indianen onder een groep niet-indianen, is hij op dit moment bekend als Chief, maar in tegenstelling tot veel indianen is hij trots op de bijnaam.

De overheid wil Chief doden, omdat Theresa Greybeal werd doodgeschoten tijdens een overval door een groep mensen, high van de heroïne, en er is geen twijfel, dat Chief een van hen was. Het blijft echter de vraag, wie de trekker overhaalde en jury's zijn in de regel terughoudend om personen, die niet de trekker overhaalden te doden. Maar al wat zijn jury wist, is dat Douglas Stankewitz de trekker overhaalde. En dat zou hij gedaan kunnen hebben, maar we zullen het nooit weten, op basis van zijn proces.

Net zomin als je federaal beleid m.b.t. indianenzaken niet kunt bespreken, zonder een beroep te doen op de geschiedenis, is het moeilijk om Stankewitz en zijn misdaden te begrijpen buiten zijn historische context, die een spectaculaire ondergang van de indianen in Californië omvat.

Douglas Ray "Chief" Stankewitz is een burger van de Big Sandy Rancheria, zoals ze de reservaten in Californië noemen. Hij werd geboren op 31 mei 1958 en hij was de zesde van 11 kinderen van zijn moeder Marion Sample Stankewitz. Zijzelf was de vijfde van zeven kinderen en haar vader, Sam Jack Sample, was Mono en Chukchansi haar moeder was Mono. Zij ontmoette de vader van Douglas, een vrachtwagenchauffeur van Poolse afkomst, toen ze druiven plukte en hij haar opzichter was.. Ze waren allebei praktiserende dronkaards.

Douglas werd geboren in het jaar dat de Big Sandy Rancheria werd beëindigd. Dit als onderdeel van het nationale beleid om de indianen te dwingen om te assimileren. Met andere woorden, voor het merendeel van de tijd dat de jonge Douglas in de steek werd gelaten door de volwassenen om hem heen, heeft de Big Sandy Rancheria niet bestaan in de ogen van de federale overheid. Zijn moeder was ook groot geworden op de Big Sandy Rancheria, een plaats die tot voor kort werd geteisterd door armoede, alcoholmisbruik en hopeloosheid. Marion dronk kratten tijdens de zwangerschap en toen Douglas werd geboren, zat zijn vader in de gevangenis voor het slaan van zijn moeder. Zijn moeder had geen prenatale zorg en zag pas een arts, tijdens het bevallen.

Doug Stankewitz, zoals hij ooit was.
Douglas werd regelmatig geslagen door zijn beide ouders en werd drie keer naar de spoedafdeling gebracht nog voor zijn eerste verjaardag. Op de leeftijd van 6 werd hij gewond en zwervend op straat aangetroffen. De politie nam hem mee naar huis, waar zijn moeder toegaf dat ze hem had geslagen. De politie heeft hem niet uit huis verwijderd, blijkbaar omdat ze besloten dat de procedure te ingewikkeld zou zijn geweest. Er waren negen kinderen in het huis op dat moment en Douglas's vader zat in de gevangenis.

Minder dan drie maanden later werd Douglas naar het politiebureau gebracht door een buurman, die de jongen op zijn stoep had aangetroffen, opnieuw gewond. Deze keer werden alle kinderen uit huis geplaatst en Marion werd gevangen gezet.

Na twee mislukte plaatsingen, de pleegouders waren niet in staat om om te gaan met de gewelddadige emotionele uitbarstingen, werd de 7-jarige Douglas voor 90 dagen opgenomen in het Napa State Psychiatric Hospital. Ondanks dat hij er geen behandeling kreeg (behalve de diagnose van een ernstige emotionele stoornis) werd deze plaatsing tweemaal verlengd, voor een totaal van negen maanden. Dit kind, opgesloten in een volwassen instelling, werd een gemakkelijke prooi voor seksueel geweld, dat een ongelukkige onderdeel werd van zijn 'opvoeding'.

Hij werd vervolgens geplaatst in een pleeggezin, waar hij bijna vier jaar verbleef. Het is het op een na langste verblijf, dat hij in zijn leven heeft gekend. Zijn langste verblijf is zijn huidige adres: San Quentin's death row. Hij heeft nooit bezoek ontvangen van zijn natuurlijke familie tijdens die plaatsing bij het pleeggezin. Zijn pleegmoeder deed een persoonlijke beroep om Douglas in het derde leerjaar geplaatst te krijgen:

"De dag dat ik hem ging oppikken, zal ik nooit vergeten. Hij ging op handen en voeten in een hoek zitten, grommend en snuivend naar mij. Op weg naar huis sprong hij op de achterbank en trok alle vulling uit de bekleding. Toen we in de keuken van mijn huis aankwamen, schuifelde hij naar het afdruiprek, vol met opgedroogde vaat, en gooide de hele zaak door de kamer. Mij was verteld om hem niet fysiek te beperken of om hem te straffen, omdat hij zou doorslaan van een aanraking. Maar ik dacht, dat hij al doorgeslagen was, dus zo groot als ik ben, pakte ik hem van achteren, sloeg mijn hele lijf om hem heen en we vielen op de grond. Ik hield vast bij alles wat me lief was, totdat hij was gekalmeerd. Het heeft me al die tijd gekost om hem te temmen. Ik heb hem geleerd hem om te praten in plaats van te grommen, om het toilet te gebruiken, om zich te kleden, om bestek te gebruiken, om de verzorging van dieren op zich te nemen zonder ze pijn te doen, om in plaats van te grijpen te vragen. ... Hij smeekt me om hem te leren lezen en schrijven en rekenen net als de andere pleegkinderen, dus ik denk dat hij klaar is voor school. ... Wil je hem in jouw klas? Als hij voor problemen zorgt, gewoon bellen en ik kom hem ophalen"

Het is onduidelijk hoe het in dit pleeggezin eindigde en Chief is niet in een positie om het te weten vanwege zijn leeftijd op dat moment. Wat wel duidelijk is, dat van 1970 tot zijn eerste gevangenschap in de California Youth Autoriteit in 1972, Douglas ten minste 13 pleeggezinnen heeft gehad. De langste was voor vijf maanden. De eerste was terug met zijn moeder, waar hij leerde om lijm te snuiven. Voor een korte periode, werd hij ondergebracht bij een tante terug op het reservaat, waar hij woonde tot haar kinderen werden weggehaald vanwege haar dronkenschap.

Doug Stankewitz, vandaag.
De tante zei, dat voordat Douglas bij haar was komen wonen er "een heleboel keer geen eten in huis was. Soms moesten we onze havermout sparen voor de kinderen, omdat ze niets hadden”. Terwijl Douglas bij zijn tante woonde, belandde zijn moeder in de gevangenis wegens doodslag.

Op de leeftijd van 13 kreeg Douglas zijn eerste criminele aantekening via de jeugdrechtbank. Zijn eerdere bezoeken aan de jeugdrechtbank waren, wat de staat noem een "kind met gebrek aan toezicht." Douglas verkeerde dit keer blijkbaar met een aantal volwassenen en toen die op een dag te laat kwamen voor een maaltijd bij een Fresno gaarkeuken besloten ze om iemand te beroven om eten te kunnen kopen. Douglas had zich schuldig gemaakt in deze zaak, door de zakken van het slachtoffer te doorzoeken.

Tussen 1972 en 1977 bracht Douglas op acht maanden na door in of ‘Youth Authority lockups’ danwel in ‘the Sacramento County Jail’. In de iets meer dan twee maanden, te rekenen vanaf het moment dat hij werd vrijgelaten tot de arrestatie, die hem op death row deed belanden, verbruikte Douglas Stankewitz (volgens de mensen om hem heen) grote hoeveelheden marihuana, alcohol, methamfetamine en heroïne. Op het moment van de moord, die hem in de doodcel bracht, had hij gedurende ten minste twee dagen niet geslapen.

Vervolg: Indiaan op Deathrow 2

Bron: indiancountrytodaymedianetwork.com