Koude vrede tussen Israël en Egypte

Al meer dan dertig jaar is er een 'koude' vrede tussen Israël en Egypte. Op regeringsniveau kunnen de landen het met elkaar vinden en werken ze nauw samen, maar onder de bevolking heerst wantrouwen en weerzin.

Egypte was in 1979 het eerste Arabische land dat een vredesakkoord sloot met de Joodse staat. Maar Egyptenaren moeten weinig hebben van het buurland. Vooral de Israëlische houding in de Palestijnse kwestie zet kwaad bloed.

De dood enkele weken geleden van vijf Egyptische grenswachten door Israëlisch vuur, leidde tot veel woede onder Egyptenaren. Uit voorzorg was daarom al een muur rond de Israëlische ambassade opgetrokken. Vrijdagavond bestormden betogers het gebouw en verliet bijna al het ambassadepersoneel het land.

Israël vreesde een escalatie al sinds de val van de Egyptische president Hosni Mubarak. Die toonde zich een trouwe partner van Israël en kreeg in ruil miljarden dollars steun van de VS. Onder zijn bewind trad het veiligheidsapparaat altijd keihard op tegen elke protest tegen Israël.

Ook als het ging om Gaza trokken de landen met elkaar op. Na de machtsgreep in 2007 door de radicaalislamitische Hamas stelde Israël een blokkade in van de kuststrook. Mubarak moest niets hebben van islamisten. Hij zag de Moslimbroeders in zijn eigen land als een grote bedreiging en werkte dan ook zonder problemen mee aan de Israëlische afsluiting van Gaza, een maatregel die onder de Egyptenaren bijzonder impopulair was.

Israël maakt zich zorgen over de situatie in de Sinaï. De grip van Caïro op deze regio is beperkt omdat in het vredesverdrag Egypte hier slechts een zeer beperkt aantal militairen toestaat. Lokale bedoeïenen met een sterke afkeer voor de autoriteiten verdienen hier grof geld aan de smokkel naar Gaza.

Na de val van Mubarak ging de grens met Gaza open, tot schrik van Israël. Dat land vreest dat hier een vrijplaats voor radicale groepen ontstaat die het Palestijnen mogelijk maakt om via de Sinaï Israël te infiltreren. Israël gaf Egypte daarom toestemming om duizenden militairen naar de Sinaï te brengen om actie te ondernemen tegen de extremisten.

Op economisch terrein is de samenwerking beperkt. Egypte levert goedkoop gas aan Israël. Toerisme was jarenlang de enige sector die groeide. Israëli's gingen op vakantie in de Sinaï. Duiken in de Rode Zee was populair. Maar na aanslagen in onder meer Dahab en Sharm el-Sheikh wagen nog maar weinig Israëlische toeristen zich hier.