<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Dit is de gruwel die Sea Shepherd bestrijdt

Elk jaar worden tussen duizend en tweeduizend grienden, na de orka de grootste dolfijnensoort, in de baaien van de Faroereilanden gedreven en er op gruwelijke wijze afgeslacht. De dieren worden met tientallen tegelijk naar laag water gedreven, mannen steken haken in hun luchtgaten en trekken hen zo aan wal. Daar worden ze achter de kop gesneden, minutenlang duurt het eer de ruggengraat wordt doorgehakt of doorgezaagd. De dieren leveren een doodstrijd die tot twintig minuten kan duren. De baai kleurt rood van het bloed, een gruwelijk folkloristisch schouwspel dat bovendien grotendeels nutteloos is. Om nog maar te zwijgen van de impact van de consumptie van vlees en levertraan op de gezondheid van de mens. Maar de traditie, die mag niet geschonden worden, zo oordelen de Faroerers.

Niet alleen heeft de jacht, de zogenaamde 'grind', amper economisch nut, het vlees van de dieren is ook vergiftigd met zware metalen en PCB's en dus ongeschikt voor menselijke consumptie.

Gehandicapte kinderen
Maar de inwoners van de Faroereilanden menen dat deze traditie, die al meer dan duizend jaar oud is, in stand moet gehouden worden. Ook al is deze gruwelpraktijk in strijd met Europese verdragen. Ook al keurt de rest van de wereld deze jacht fel af. Ook al zorgt het eten van het griendenvlees ervoor dat op de Faroer meer gehandicapte kinderen geboren worden dan in de rest van de wereld. En, bovenal: ook al voert Sea Shepherd, de krachtdadige organisatie voor het martieme natuurbehoud, elk jaar campagne tegen de 'grind'.

De Faroereilanden, in de Atlantische Oceaan ongeveer halfweg tussen Schotland en IJsland, zijn een eilandengroep die tot Denemarken behoort maar een ruime autonomie geniet. Hoewel dierenrechtenorganisaties al jarenlang de jacht op grienden veroordelen als gruwelijk en onnodig, oordeelt de regering van de Faroer dat de traditionele slachtmethode "menselijk is" en "een integraal onderdeel van onze cultuur".

Cultuur?Hoge levensstandaard
Laten de Faroereilanden nu net bijzonder welvarend zijn, mede dankzij subsidies van Europa, een florissante visserij, landbouw en toerisme. De levensstandaard ligt er even hoog als in Denemarken of andere Scandinavische landen. Het gaat vooral om de traditie, waar in het bijzonder de oudere eilandbewoners heel hard aan houden. Van mei tot oktober, maar vooral in de maanden juli en augustus, varen ze met tientallen bootjes uit om de grienden op te zoeken en vervolgens met sonars naar een geschikte baai of strand te leiden, waar hen een trage en vreselijke afslachting wacht.

Weerzinwekkend
Grienden leven in familieverband, in scholen van enkele dozijnen tot wel tweehonderd dieren. Ze mogen dan weliswaar niet met uitsterven bedreigd zijn, de manier waarop ze elk jaar met honderden tegelijk worden afgeslacht is weerzinwekkend.

De jacht gebeurt nog steeds zoals de Vikingen het meer dan 1.200 jaar geleden deden: van zodra een school grienden wordt opgemerkt, rennen de mannen naar hun boten en gaan ze in een halve cirkel tussen de school en de open zee varen om de grienden met angstaanjagende geluiden naar een baai of inham te drijven.

Slachtpartijen
Eens de dieren in laag water belanden, krijgen ze haken in hun blaasgaten en worden ze in hun nek gesneden met traditionele messen van ongeveer 17 cm lang. Dat veronderstelt meerdere snijwonden, pas als de slagaders en de ruggengraat doorgesneden zijn, verliezen de dieren het bewustzijn en sterven ze van het enorme bloedverlies. Dat tafereel kan uren duren, de dieren spartelen in het bloed van hun schoolgenoten en proberen wanhopig de haken en messen te ontwijken, maar ze zijn kansloos.

Zware metalen, DDT en PCB's
Het vlees en de blubber of levertraan worden volgens een strikte hiërarchie onder de eilandbewoners verdeeld. Zo gaat het al eeuwen. Alleen: de grienden bevatten zoveel lood en andere zware metalen, maar ook DDT en PCB's, dat ze niet meer geschikt zijn om op te eten.

In de jaren '70 van de vorige eeuw verklaarde het voedselagentschap van de Faroer dat de lever en nieren van de dieren te veel lood bevatten om nog veilig te kunnen consumeren. In 1998 vaardigde hetzelfde agentschap nieuwe aanbevelingen uit: naast lood en andere zware metalen bleken de grienden ook het insecticide DDT en tal van kankerverwekkende PCB's te bevatten en voortaan bleek geen enkel onderdeel van de griend nog geschikt voor menselijke consumptie.

Hersenschade, leerachterstand en Parkinson
Volwassenen werden toen al afgeraden meer dan tweemaal per maand griend te eten, vrouwen en meisjes "mogen geen griendvet eten tot ze al hun kinderen hebben gekregen". In 2008 verklaarde het agentschap dat het voor niemand nog veilig was griend te eten. Dat besluit was gebaseerd op onderzoeken die de consumptie van griend linken aan hersenschade en leerachterstand bij kinderen op de Faroer en een stijgend aantal gevallen van Parkinson.

Maar de traditie moet in stand worden gehouden, het vlees wordt toch geconsumeerd en dat is deels de verklaring waarom op de Faroer zoveel gehandicapte kinderen geboren worden. Het vlees belandt ook in warenhuizen en in lokale restaurants.

Knekelhoven
De karkassen van de dieren worden in zee gedumpt, waar knekelhoven ontstaan die de duikers van Sea Shepherd verklappen hoe recent er een 'grind' heeft plaatsgevonden. Voor de huidige campagne van start ging, die overigens succesvol verloopt zodat er de voorbije maanden geen 'grinds' hebben plaatsgevonden, zijn naar schatting driehonderd dieren afgeslacht.

Eetcultuur
"Dramatisch en bloederig", zo noemen de autoriteiten van de Faroereilanden de praktijk zelf, maar zoals gezegd is deze afslachting volslagen zinloos en richt ze bovendien de lokale bevolking ten gronde. Tenzij je de redenering van de regering van de Faroer volgt, die stelt dat de jacht deel uitmaakt van hun cultuur en dat kritiek op de jagers getuigt van een gebrek aan respect voor het volk. Dat is precies de argumentatie die Japan ook hanteert om de afslachting van dolfijnen in Taiji te verrechtvaardigen: "een elementair onderdeel van onze eetcultuur".

Wellicht is het raadzaam hier en daar onze eetcultuur lichtjes bij te stellen. Niet enkel ten gunste van de grienden, maar ook van de diersoort die we genoegzaam als 'mens' bestempelen. (luc beernaert)

www.demorgen.be