1. #democratie
  2. #eu
  3. #euro
  4. #financiele-crisis
  5. #grondwet
  6. #ijsland
  7. #neoliberalisme
  8. #revolutie
  9. Artikelen

IJsland’s doorgaande revolutie

Het verhaal van een Italiaans radiostation over de doorgaande revolutie in IJsland is een verbazingwekkend voorbeeld van hoe weinig onze media ons vertellen over de rest van de wereld. Amerikanen herinneren zich misschien dat IJsland aan het begin van de financiële crisis in 2008 letterlijk failliet ging. De redenen werden slechts terloops vermeld en sinds die tijd is dit weinig bekende EU-lid in de vergetelheid geraakt.

Nu het ene Europese land na het andere faalt of dreigt te falen, en de euro in gevaar te brengen met gevolgen voor de hele wereld, is het laatste wat de heersende machten willen, dat IJsland een voorbeeld wordt voor de hele wereld.
En wel hierom:

Na vijf jaar onder een neoliberaal regime was IJsland (met een bevolking van 320.000 en geen leger) één van de rijkste landen ter wereld. In 2003 waren alle banken in het land geprivatiseerd, en in een poging om buitenlandse investeerders aan te trekken boden zij online bankservices waarvan de minimale kosten het mogelijk maakten om relatief hoge rentes aan te bieden.
Deze rekeningen, IceSave genaamd, trokken veel Britse en Nederlandse spaarders aan. Maar terwijl de investering groeiden, liep ook de buitenlandse schuld van de banken op.

In 2003 was de IJslandse schuld 200 maal het BNP, in 2007 al 900 maal. De wereldwijde financiële crisis van 2008 was de coup de grace. De drie belangrijkste IJslandse banken, Landsbanki, Kaupthing en Glitnir gingen kopje onder en werden genationaliseerd, terwijl de Kroon 85 procent van zijn waarde verloor tegen de Euro. Tegen het eind van het jaar verklaarde IJsland zich failliet.

Tegen alle verwachtingen in resulteerde de crisis in het herstel van hun soevereine rechten door de IJslanders, door een proces van directe democratie dat uiteindelijk leidde tot een nieuwe grondwet. Maar slechts na veel pijn.
Geir Haarde, de minister-president van een sociaal-democratische coalitie, onderhandelde een lening van 2,1 miljard, waar de Scandinavische landen nog 2,5 miljard aan toevoegden. Maar de buitenlandse financiële gemeenschap zette IJsland onder druk om drastische maatregelen te nemen. Het IMF en de EU wilden de schuld overnemen en beweerden dat het de enige manier was voor het land om Nederland en Groot-Brittannië terug te betalen, die hadden beloofd hun burgers schadeloos te stellen.

Protesten en rellen gingen door en dwongen de regering uiteindelijk af te treden. In april 2009 werden verkiezingen uitgeschreven die resulteerden in een linkse coalitie die het neoliberale economische systeem veroordeelde, maar onmiddellijk toegaf aan de eisen dat IJsland in totaal 3,5 miljard Euro zou terugbetalen. Dit betekende dat iedere IJslander vijftien jaar lang 100 Euro per maand zou moeten betalen, tegen 5,5% rente, om een schuld af te betalen die was aangegaan door private partijen, aan andere private partijen. Het was de druppel die de kan deed overlopen.

Wat daarna gebeurde was buitengewoon. Het geloof dat burgers moesten betalen voor de fouten van een financieel monopolie, dat een heel land belast moet worden om private schulden te betalen, lag aan diggelen en dat veranderde de verhouding tussen burgers en hun politieke instituties, en leidde er uiteindelijk toe dat IJsland’s leiders zich aan de kant van hun kiezers schaarden. Het staatshoofd, Olafur Ragnar Grimsson, weigerde de wet te bekrachtigen die de burgers van IJsland verantwoordelijk zou maken voor de schulden van hun bankiers, en accepteerde de roep om een referendum.

Natuurlijk voerde de internationale gemeenschap de druk op. Groot-Brittannië en Nederland dreigden met strenge maatregelen die het land zouden isoleren. Toen IJslanders gingen stemmen, dreigden bankiers om elke hulp van het IMF te blokkeren. De Britse regering dreigde IJslandse spaartegoeden en bankrekeningen te bevriezen. In Grimsson’s woorden: “Er werd ons verteld dat wanneer we de voorwaarden van de internationale gemeenschap afsloegen, we het Cuba van het noorden zouden worden. Maar als we ze hadden geaccepteerd, waren we het Haiti van het noorden geworden.”

In het referendum van maart 2010 stemde 93% tegen het terugbetalen van de schuld. Het IMF bevroor onmiddellijk haar leningen. Maar de revolutie (hoewel niet uitgezonden op tv) liet zich niet intimideren. Met steun van een woedende bevolking startte de regering civiele en strafrechterlijke onderzoeken naar de verantwoordelijken voor de financiële crisis. Interpol vaardigde een internationaal arrestatiebevel uit voor de ex-directeur van Kaupthing, Sigurdur Einarsson terwijl de overige bankiers die betrokken waren bij de crash het land ontvluchtten.

Maar de IJslanders stopten daar niet: ze besloten om een ontwerptekst te schrijven voor een nieuwe grondwet die het land zou bevrijden van een te grote macht van de internationale financiën en virtueel geld. (De huidige grondwet was geschreven toen het land onafhankelijk werd van Denemarken in 1918, en het enige verschil met de Deense grondwet was het vervangen van het woord ‘koning’ door ‘president’.)

Om de grondwet te schrijven kozen de IJslanders 25 burgers uit 522 volwassenen die niet waren gelieerd aan enige politieke partij, maar die waren aanbevolen door minstens 30 burgers. Dit document was niet het werk van een handvol politici, maar werd geschreven op het internet. De vergaderingen van de afgevaardigden werden online uitgezonden, en burgers kunnen hun commentaar en suggesties sturen, terwijl ze er getuige van zijn hoe het document tot stand komt. De grondwet die uiteindelijk uit dit democratische proces ontstaat zal ter goedkeuring aan het parlement worden aangeboden na de komende verkiezingen.

Sommige lezers zullen zich herinneren dat de agrarische instorting van het negende-eeuwse IJsland werd behandeld in Jared Diamond’s boek met dezelfde naam. Vandaag de dag herstelt het land van zijn financiële kollaps op precies tegenovergestelde wijze van wat normaal gesproken onvermijdelijk wordt geacht, zoals het nieuwe hoofd van het IMF, Christine Lagarde gisteren bevestigde tegenover Fareed Zakaria. Het Griekse volk werd verteld dat de privatisering van zijn publieke sector de enige oplossing is. En de bevolkingen van Italië, Spanje en Portugal staan dezelfde dreigementen te wachten.
Ze zouden naar IJsland moeten kijken. Door te weigeren om te buigen voor buitenlandse belangen, liet het kleine land luid en duidelijk weten dat het volk soeverein is.

En daarom is het niet meer in het nieuws.

door Deena Stryker

www.dailykos.com

No Rights Reserved (CC0 1.0)
11
  1. Ijsland: power to the people in de praktijk!
  2. Ijsland: power to the people in de praktijk!


    En dat geeft de burger moed..
  3. mute-unit-7472@mute-unit-7472
    #102753
    De media doen hun werk niet, stampstampstamp, gvd.
    Boycott MSM, koop geen kranten meer, lees die van de buren of die van een cafe met een terrasje.
    EN: iedereen op vakantie naar IJsland!
  4. En de power in de grond is nog van de IJslanders.
  5. icy-fire-2073@icy-fire-2073
    #102759

    Geir Haarde, de minister-president van een sociaal-democratische coalitie, onderhandelde een lening van 2,1 miljoen, waar de Scandinavische landen nog 2,5 miljoen aan toevoegden.


    In april 2009 werden verkiezingen uitgeschreven die resulteerden in een linkse coalitie die het neoliberale economische systeem veroordeelde, maar onmiddellijk toegaf aan de eisen dat IJsland in totaal 3,5 miljoen Euro zou terugbetalen. Dit betekende dat iedere IJslander vijftien jaar lang 100 Euro per maand zou moeten betalen, tegen 5,5% rente, om een schuld af te betalen die was aangegaan door private partijen, aan andere private partijen.

    Klopt dat wel ,miljoen .Moet dat geen miljard zijn?

    320000maal 15 maal 12 maal 100 is sowieso al 5760000000
  6. @Paul2

    je hebt gelijk, ik heb het aangepast. Het originele artikel heeft het over 2,1 resp. 2,5 miljoen, dat heb ik blind overgenomen.
  7. En nog een fout in het artikel; IJsland is helemaal geen lid van de EU...

    http://nl.wikipedia.org/wiki/IJsland_en_de_Europese_Unie
  8. Wat een geluk voor ze.
  9. lively-cake-7434@lively-cake-7434
    #102877
    Het geloof dat burgers moesten betalen voor de fouten van een financieel monopolie, dat een heel land belast moet worden om private schulden te betalen, lag aan diggelen en dat veranderde de verhouding tussen burgers en hun politieke instituties, en leidde er uiteindelijk toe dat IJsland’s leiders zich aan de kant van hun kiezers schaarden.


    Wat is er nodig dit besef bij de rest van mensheid te krijgen?
  10. Mooi voorbeeld van democratie 2.0
  11. dawn-glitter-1155@dawn-glitter-1155
    #103799
    Privatisering door het IMF leidt tot neofeodalisme.