<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Ook vissen gebruiken gereedschap: lipvis kraakt schelp open met steen

In de zee van het Australische Great Barrier Reef is een vis gefotografeerd die gereedschap gebruikt om een schelp open te breken. De foto's zijn de allereerste ooit van een vis die dat doet in het wild, blijkt uit een recent onderzoek waarover het blad Coral Reefs bericht.

Het gaat om een ondersoort van de lipvis, die een schelp in zijn bek neemt en ermee naar een rots zwemt. Het dier ramt de schelp vervolgens herhaaldelijk tegen de steen tot de schaal barst en hij het weekdier erin kan oppeuzelen.

Discussie

De foto werd al genomen in 2006, maar wetenschappers discussieerden er bijna zes jaar lang over of de actie van de vis echt kan beschouwd worden als het gebruik van gereedschap. De vis raapt namelijk geen hulpstuk op om de schelp te kraken, maar de schelp zelf.

Uiteindelijk kwam men tot het inzicht dat de voorwaarde om een hulpstuk op te rapen te fel vertrekt vanuit het gedrag van primaten. Een vis heeft namelijk geen handen, en bovendien is de weerstand onder water helemaal anders dan op het land. De gefotografeerde vis positioneerde zich zijdelings langs de steen, en gebruikte zijn hele lijf als hefboom om de schelp tegen de steen te rammen.

Krakend geluid

Het opmerkelijke tafereel werd op 18 meter diepte gekiekt door professioneel duiker Scott Gardner, die net zonder lucht zat en terug naar de oppervlakte wou zwemmen. Hij hoorde echter een vreemd krakend geluid en ging kijken wat dat was. Vlakbij zag hij de ongeveer 30 cm lange vis zijn maaltijd klaarmaken.

"Toen Scott me zijn foto's toonde, zei ik 'Wow, dit is echt wonderbaarlijk'," zegt Alison Jones, koraalecologe van de universiteit van Queensland en co-auteur van de studie aan National Geographic. Meer onderzoek moet nu uitwijzen of de dieren telkens dezelfde stenen gebruiken, wat dan zou bevestigen dat vissen beschikken over een cognitieve kaart, en dus onthouden waar ze naartoe moeten. Sinds 2006 is er echter geen vis meer gespot met het gedrag, maar de wetenschappers hopen camera's te installeren om het gedrag vast te leggen, zegt Jones.

Andere dieren

Terwijl wetenschappers er ooit van uitgingen dat enkel mensen en apen gereedschap gebruiken, is inmiddels duidelijk dat veel dieren van wanten weten met hulpstukken, waaronder dolfijnen, kraaien, en octopussen. Het gebruik van hulpstukken was al wel opgemerkt bij vissen in gevangenschap.

Als de lipvissen gereedschap gebruiken, dan is het mogelijk dat ook andere vissen dat kunnen, zegt Jones nog. Dat kan dan veel gevolgen hebben voor de visserij. Als oudere vissen deze gedragspatronen namelijk leren aan jongere vissen, kan het wegnemen van grote schelpen - die aantrekkelijker zijn voor vissers - misschien een impact hebben op de effectiviteit van het foerageergedrag van jongere dieren. "Dat is een van de kritische vragen die dit onderzoek opwerpt," besluit Jones.

www.demorgen.be