Schaf de rating agencies gewoon af

Er rollen wat euro's de beurs af en een aantal Italiaanse banken de roodhete Vesuvius in. Voer voor EU-politici om de schuld in de schoenen van anderen te schuiven. Niet het fractioneel reserve bankieren met fiat-geld noemen als oorzaak noemen. Niet het jarenlang op te grote voet leven van de overheid om linkse kado's aan kiezers uit te delen in ruil voor stemmen. Natuurlijk niet, het is immers toch allemaal de schuld van (Amerikaanse) rating agencies.

Deze klaagzang is tegenstrijdg tot en met.

Ik ben het volledig eens met de politiek dat er steengoede argumenten zijn om tegen de huidige rating agencies te zijn. Al langer gaan er geluiden rond over het uiteen trekken van advieswerk versus het eigenlijke werk van ratings geven. Aldus zou het geven van (subjectief) advies voor betalende cliënten worden gescheiden van het geven van objectieve ratings voor de markt. Dat gaat natuurlijk nooit werken binnen één bedrijf. Een oplossing die slecht door ambtenaren kan worden voorgesteld.

De kern van het probleem zijn echter niet de rating agencies, maar de overheid zelf. Van oorsprong waren rating agencies research firma's. Zij werden betaald om onderzoek te doen naar schuldpapieren of een bepaald bedrijf. Een rating die verkeerd uitpakte was slecht voor het aanzien van het research bedrijf. Meerdere belaberde ratings en zo'n bedrijf verdween al snel van de markt. Zo hield de markt zelf de kwaliteit van ratings objectief en hoog.

Ach wee, de overheid (in de VS) besloot eind jaren '70 dat schulden moesten worden gewaardeerd door officieel erkende rating agencies. Immers, het arme publiek moet beschermd worden tegen roofzuchtige kapitalisten. Zo creeerde de overheid een monopolie voor rating agencies. Vanaf die tijd waren er telkens ergens tussen de 5 en 7 officieel erkende rating agencies. De 3 meest bekende rating agencies op dit moment zijn Moody's, Standard & Poor's en Fitch.

Deze overheidsinmenging leidde tot drie slechte gevolgen:

1. Het is extreem moeilijk om nationaal erkend te worden als rating agency als het geven van dergelijke erkende ratings alleen door al nationaal erkende rating agencies moet gebeuren.

2. Er is een monopoly ontstaan van een klein clubje nationaal erkende rating agencies (als je er eenmaal in zit, zit je er voor altijd in).

3. Vroeger betaalden klanten om een rating te krijgen voor de schuld waarin ze geïnteresseerd waren. De rating agency had een incentive om een goede objectieve rating te geven. Onder het nieuwe overheidsregime werden uitgevers van schuldpapieren gedwongen hun schuldpapieren laten raten. De klant van rating agencies verschoof van koper naar verkoper. Verkopers betalen nu rating agencies om de hoogst mogelijke rating te geven. Het is overduidelijk dat objectiviteit daarbij niet gewenst is door degenen die de rating betaalt.

   De oplossing is niet het verbieden van rating agencies of het instellen van (weer) een Europees instituut. Dat leidt slechts tot nog meer verstorende overheidsregelgeving. Bovendien, een verbod werkt toch niet. De oplossing is heel simpel: ratings volledig vrij geven. Geen enkele beperking stellen aan ratings (iedereen mag ratings geven). Partijen stellen via de werkign van de vrije markt vanzelf vertrouwen in rating agencies die de beste objectieve ratings afgeven. De kopers van schuldpapieren worden weer klant in plaats van degene die baat heeft bij opgeklopte ratings (de verkoper).

   Echter, de huidige roep om afschaffing en/of inperking van rating agencies geschiedt vanwege alle verkeerde redenen. Rating agencies flink werden bekritiseerd (echter: niet aangepakt) toen hun optimistisch betaalde ratings van Amerikaanse hypotheken wat minder accuraat bleken. De ironie is dat rating agencies hun werk nu juist goed door kritisch te zijn, en dat het wederom niet goed wordt bevonden. Echter, dat de rating agencies zich terecht zorgen maken over de schuldencrisis, kan een 12-jarige uitrekenen op een papiertje. Kwestie van schuld, samengestelde rente en common sense over realistische economische groeiverwachtingen. De tijdbom van fractioneel reserve bankieren met fiat-geld en samengestelde rente op een A3'tje.

   Let's face it: de oude economie en natiestaten zijn stervende. We zitten volop in de overgang naar een nieuwe digitale economie waarin nieuwe spelers opstaan. Het wordt tijd dat EU-fossielen dat gaan onderkennen.