1. #dt-fouten
  2. #hersenen
  3. #schrijven
  4. #spelling
  5. #wetenschhap
  6. Artikelen

"Hersenen spannen dubbele valkuil bij dt-fouten"

De dt-fout: de ene ergert er zich dood aan, de andere haalt de schouders op. Maar vast staat dat niemand er aan ontsnapt, ook geoefende schrijvers niet. "Zelfs als je een tekst aandachtig herleest, blijven dt-fouten nog vaak staan", vertelt Lien Van Abbenyen, studente aan de Universiteit Antwerpen. Met haar eindwerk maakt ze kans op de Vlaamse Scriptieprijs.

De regels voor d en dt zijn eigenlijk vrij eenvoudig. Op school krijgen kinderen ze jarenlang aangeleerd en toch gaat iedereen wel eens in de fout. En dat is zeker geen hedendaags fenomeen. Niet alleen ongeoefende schrijvers, maar ook journalisten en professoren trappen in de val. "En daar kunnen we eigenlijk niets aan doen", concludeert Van Abbenyen (foto) in haar masterscriptie.

Uit vroeger onderzoek bleek al dat de werkwoordsvorm die het meeste voorkomt in de Nederlandse taal, zich 'opdringt' tijdens het schrijven. In hun experimenten stelden Van Abbenyen en haar promotor nu vast dat hetzelfde mechanisme ook speelt wanneer je een tekst herleest. "Nemen we de vervoeging van 'worden' als voorbeeld. De vorm '(hij) wordt' komt 65 maal vaker voor dan de vorm '(ik) word'. Omdat de vorm op dt frequenter opduikt, zal die bij het foutieve 'ik wordt' niet gemakkelijk worden opgemerkt. 'Hij word' daarentegen zal snel opvallen, het leesproces verstoren en makkelijk gecorrigeerd worden."

Slachtoffer van de hersenen

Taalkundigen noemen dit fenomeen homofoondominantie. Homofonen zijn woorden met een verschillende spelling maar eenzelfde uitspraak (word-wordt). Een spelfout zullen we dus niet snel opmerken als het spellingpatroon erg vaak voorkomt. "Je kan dus stellen dat we het slachtoffer van onze eigen hersenen worden", zegt de Antwerpse onderzoekster.

"We stellen ons het minst vragen bij de meest voorkomende woordbeelden, zodat we dt-fouten vaak niet opmerken. Wie fouten wil vermijden, moet bij het herlezen consequent even stilstaan bij elke werkwoordsvorm. Eigenlijk worden we twee keer slachtoffer van ons geheugen voor woordvormen: tijdens het spellen zelf en nog een keer tijdens het herlezen. Die dubbele valkuil verklaart waarom dt-fouten zo hardnekkig zijn."

www.gva.be

No Rights Reserved (CC0 1.0)
2
  1. patricksavalle@patricksavalle
    #73590
    homofonen zijn dom. Onze taal is hard nodig toe aan een vereenvoudigingsslag.
  2. dark-meadow-3436@dark-meadow-3436
    #73608
    Gelukkig zijn er ook veel spellings-nazi's op het net:D