Currency Wars - Deel 2: zwakkere dollar, cui bono?

Ome Ben riep nog: "nee, we gaan de schulden van de VS niet 'monetizen'". Krap 1 jaar later: ja, we gaan het toch gewoon doen. Het maakt niet uit dat China maatregelen gaat nemen om zichzelf te beschermen. De ongekend harde woorden van de Duitse minister van financiën, Schauble, doen er niet toe. Een protestbrief van 23 vooraanstaande economen mag niet baten. De trein van QE2 is vertrokken.

Wat is de achtergrond van dat gedoe met de dollar?

Landen met verschillende valuta zien hun wisselkoers fluctueren. Dat komt door wisselende vraag naar verschillende valuta, en bijvoorbeeld ook de interne economie van een land. Een sterke economie van een land levert vaak een sterkere munt op. De markt bepaalt op ieder moment hoe graag men een bepaalde valuta vast wil houden.

Als een munt minder waard wordt ten opzichte van buitenlandse munten, kan een buitenlander meer kopen. Overheden kunnen dat gegeven gebruiken met de gedachte voordeel te behalen (op de langere termijn ten onrechte, zoals we straks zien). Een voorbeeld om dit toe te lichten (vrij naar een artikel van R.P. Murphy op mises.org).

In land A kost een bosje riet $5 en in land B €5. De wisselkoers is 1:1, voor $1 krijgt je €1 terug. De Centrale Bank in land A kondigt aan om in één week voor elke bestaande dollar één extra dollar bij te maken. De wisselkoers zal zich aanpassen door vraag en aanbod; handelaren bereiden zich voor op het nieuwe geld. De wisselkoers gaat naar 2:1. Voor elke $2 krijg je €1. De boer in land A heeft nu een voordeel: zijn bosje riet van $5 is nu de helft goedkoper voor iemand uit land B. Voor iemand in land A blijft het bosje gewoon $5, wat nu veel goedkoper is dan in land B. De boer in land B ziet het omgekeerde; zijn bosje riet van €5 is relatief gezien 2x zo duur als die van zijn concurrent in land A. Landgenoten B kopen hun bosjes riet nu liever in land A dan in land B.

Zo wordt de export van land A wordt dus gestimuleerd doordat land B meer goederen kan kopen in land A. Deze redenering wordt veel gebruikt - ook door vooraanstaande economen - om het verzwakken van de eigen munt te propageren. Als andere landen daarin meegaan en dus alle landen hun best doen om hun eigen munt minder waard te maken, krijgen we het fenomeen van 'currency wars'. Elkanders economische positie bestrijden door de munt te manipuleren.

Over de verborgen kosten van deze acties spreken economen echter zelden. In de werkelijkheid zullen de verschillen al snel door de markt opgepakt worden. Tegelijk met het verspringen van de wisselkoers van $1: €1 naar $2:€1, zullen handelaren de prijs van riet in land A omhoog brengen naar - laten we zeggen - $8 per bos, en de prijs in land B naar €4 per bos. Er komt een nieuw evenwicht tot stand.

Voor boer in land A zijn het extra inkomsten, voor de boer in land B een verlies aan handel. Echter, inwoners van land A zien geen prijs van $5 meer, maar $8. Dit terwijl hun inkomen niet is gestegen. Producenten in land A die grondstoffen moeten importeren uit land B zijn ook het haasje. Doordat hun dollars minder kopen in land B, zien zij hun kosten stijgen.

Het is dus bepaald niet zo dat land A alleen maar wint. Het is slechts herverdeling van welvaart ten koste van een grote groep ten gunste van de boeren in land A. Een verborgen kostenpost - unseen costs - waar men het nooit over heeft.

Zo is devaluatie van de munt, het minder waard maken van de binnenlandse valuta, vele malen gebruikt door landen om de export te boosten ten koste van andere landen. De rekening wordt aldus geserveerd aan degenen die deze valuta houden, zowel in het eigen land als het buitenland. Consumenten, spaarders en pensioenfondsen bijvoorbeeld.