<< error >> (our Markdown requires valid webpage links, not image links, see manual)

Olivier De Schutter: 'Kleine boeren zorgen voor voedselzekerheid'

In het kader van de Week van de Fair Trade organiseerde Max Havelaar donderdag een colloquium over het belang van de kleine boeren en familiale landbouw. Centrale spreker was Olivier De Schutter, Speciaal VN-Rapporteur voor het Recht op Voedsel en professor internationaal recht.

Andere genodigden waren Gustavo Gandini van Banelino, een bananencoöperatieve van kleine familiale boeren in de Dominicaanse Republiek en Pierril Lacroix van het Franse Agronomes et Vétérinaires Sans Frontières. Zij getuigden op welke manier het Fair Trade systeem de betrokken boeren ten goede komt.

Eregast De Schutter benadrukte dat de kleinschalige familiebedrijven bijdragen tot voedselzekerheid in het Zuiden. Hij legde uit hoe in de jaren zestig en zeventig de landbouw werd gereguleerd door de staat. Deze hield de prijzen laag maar zag wel toe op een afzetmarkt en minimale inkomsten. Vanaf de jaren tachtig, viel deze staat, met de invoering van de structurele aanpassingen, weg. De grootschalige bedrijven haalden voordeel uit het vrije marktsysteem maar de kleine boer kon hier niet tegenop.

‘Vandaag zitten we met een internationale taakverdeling die de koloniale patronen reproduceert. In die zin biedt Fair Trade bescheiden maar belangrijke oplossingen voor sommige van de problemen van het huidige systeem. Bescheiden omdat het de onevenwichten binnen de internationale handels niet aanpakt en opereert binnen het huidige systeem, maar belangrijk omdat het de macht van de consument in het Noorden inzet om de situatie van de kleine boer in het Zuiden te verbeteren.’

De Schutter schetste de internationale context vandaag waarin dat de marktprijzen voor landbouwproducten onverwachts scherp kunnen stijgen en dalen, niet zozeer door het systeem van vraag en aanbod, maar door het gespeculeer van enkele machtige spelers. ‘Het Fair Trade systeem van gegarandeerd minimaal inkomen voor de boeren is daarom erg belangrijk. Bovendien stimuleert het de boeren ook om zich te verenigen in coöperaties waardoor hun onderhandelingspositie op de markt en bij de overheid versterkt wordt.’

Op deze manier zorgt Fair Trade er mee voor dat kleine spelers die anders uit het systeem zouden geconcurreerd worden, toch kunnen blijven meespelen. ‘Het gaat er niet om het conserveren van een bepaalde traditionele manier van landbouw bedrijven, zoals het beschermen van de panda of zo. Neen, het gaat niet om conservatisme maar om progressief zoeken naar manieren om via kleine familiale boeren bij te dragen aan een duurzaam systeem voedselzekerheid.’

Er zijn nog enkele grote uitdagingen voor Fair Trade in de toekomst volgens De Schutter. Zo moet er voor gewaakt worden dat kleine boeren niet in monoculturele landbouw verzanden. Als zij enkel een product verbouwen, zoals bananen of koffie, brengt dit hun eigen evenwichtig dieet in het gedrang. Daarnaast is er ook de verhouding met de grote plantages en de vele boeren die zij tewerkstellen. Er moet nagedacht worden hoe de manier waarop zij behandeld worden met een Fair Trade label gecertificeerd zou kunnen worden.

‘Is dit nog wel de taak van de een NGO zoals Max Havelaar, om in te staan voor de verdere uitbouw van eerlijke handel op grote schaal?’ kwam de vraag na zijn uiteenzetting. Aan een antwoord op deze vraag durfde De Schutter zich naar eigen zeggen niet te wagen: ‘Het is in essentie een identiteitskwestie voor de Fair Trade beweging: dragen ze de fakkel over aan de overheid en de markt of blijven ze eerder een subversief label in de marge? Ik moet eerlijk toegeven dat ik hierop geen antwoord heb. Het is een debat dat binnen de beweging wordt gevoerd en door deze moet beantwoord worden.’

Door, Olivia U. Rutazibwa.

www.mo.be