<< error >> (our Markdown requires webpage links, not image links, see manual)

Milieu, de groene koe

Sinds m’n jeugd hield ik van de natuur en sinds de jaren ’80 ben ik begaan met milieu met name vanuit scheikundig perspectief. Ik ben chemisch technoloog. Het viel me sinds die tijd op dat mileukwesties vaak gebrekkig worden geanalyseerd en verduidelijkt. Dat lijkt me voor enkele kwesties te voorzichtig gesteld. Het milieu is verworden tot een melkkoe voor geld en andere menselijke behoeften.

“Hoe kan ammoniak bijdragen in zure regen?”, was één van mijn eerste raadselen. "Dit stinkt". Het bleek ook niet te kloppen. Ammoniak is precies het omgekeerde van zuur. Het is basisch. Evenwel zijn onder Margreeth de Boer agrariërs op kosten gejaagd door regelgeving tegen uitstoot. Buiten ‘mestquota’ was er de verplichte aanschaf van werktuigen om de gier via sleuven de bodem in te werken. Dit bederft de grond , zoals we sinds kort weten. De waterschappen zijn wél blij dat er minder mest de sloten inloopt. Da’s fijn, maar was niet het doel. Ook herinner ik me een boswachterstype dat in de Kennemerduinen liet zien dat dóór ammoniak de plantengroei op het kale zand van start ging. ‘Eindelijk’, vertelde hij op televisie. Of de rest van het verhaal rond zure regen klopt neem ik wel aan. Het klinkt aannemelijk dat zurige rook ook zurige regen veroorzaakt en dat bomen daaronder lijden. Het vond ook buiten onze grenzen plaats. Uit Zweden kwamen berichten van verzuurde meren. Het gaat bij zure regen overigens om een verstoorde balans, want de natuur blaast met deze gassen ook een aardig deuntje mee.

Het verhaal rond het gat in de ozonlaag was ook zo’n kwestie. De NASA ging eens kijken en zie daar: een duidelijk gat boven de zuidpool. Er werd versneld gewerkt aan uitbannen van het kwalijke Freon, de merknaam van het koelmiddel van Dupont. Het zat ook in spuitbussen als drijfgas. Kwaaie blikken voor wie dat nog gebruikte. Hufters waren dat. Wat ondertussen buiten beeld bleef was dat Dupont’s patenten rond Freon één voor één verliepen. Er stonden producenten uit warme landen klaar om goedkoop freon te produceren . Daar zat Dupont niet op te wachten. In 1992 liet het bedrijf zich van z’n schappelijke kant zien en bepleitte een Amerikaans verbod op deze ‘kwalijke’ stoffen, samen met de milieubeweging. Evenmin kwam in beeld dat het verhaal rond de afbraak van ozon in de stratosfeer op theorie gebaseerd was. In een publicatie uit 1986 van de KNCV lees ik een genuanceerde beschouwing. Er was een hoop onduidelijk. Pas in 1995 wisten wetenschappers in een lab iets te organiseren wat als bewijs mocht dienen. Graag, want het theorietje had inmiddels al heel wat aangericht. Dus kregen ze een Nobelprijs . Typisch punt is dat er éérst een probleem wordt bedacht en dat er dan stromen geld op gang komen en worden zekergesteld: Onderzoeksgeld, campagnegeld voor acties, belastingen en commerciële belangen.

Bij ‘het klimaatprobleem’ is dat niet anders. Ook hier bestaat inmiddels een vruchtbare samenwerking want ook hier is iedereen doordrongen van het naderend onheil, het klimaatspook. Wat staat ons hier te wachten? Stijgende zeespiegels, alleereerst voor arme mensen; smeltende ijskappen en gletsjers; verzuipende ijsberen, Knut eerst; extreem weer en hitte; en heel veel muskieten. De bewijsvoering hiervoor is niet alleen gebrekkig, ook nog gemanipuleerd. Afgelopen november kwam dat naar buiten in wat ging heten ‘Climate Gate ’, nèt voor de wereldtop in Kopenhagen. Climate Gate toonde aan hoe in de hele discussie over dit thema de wetenschappelijke beginselen niet golden: theorie en modellen zonder bewijs, slechte verwerking en vernietiging van meetgegevens (vaak al slecht ), intimidatie van redacteurs en buitensluiting van concurrerende theorieën . Echter, als het grote circus eenmaal draait dan lijkt er geen stoppen meer aan. Dus draait het nóg, deze gigantische zwendel. Het had ook over energiebesparing kunnen gaan en dan was ik ervoor te porren. Maar nee, kooldioxide, CO2, de belletjes in uw Spa, de voeding voor de planten, dát was de sleutel om een miljardenindustrie te starten. Zo kreeg de zware industrie emissierechten van onze overheid, gratis rechten die ze kunnen verkopen als ze daarna minder uitstoten van het gas. Tata Steel heeft die in Engeland verzilverd door een fabriek te sluiten en in India weer op te bouwen. Shell gaat CO2 de grond in pompen. Dat is nog eens geld verdienen.
Op een milieubeurs hoorde ik een leverancier van windmolens aan met als belangrijkste argument ‘Het geeft uw bedrijf een groen imago’. Ze worden met subsidie van de overheid neergezet en leveren alleen stroom als het waait. Goh. U wordt gevraagd spaarlampen in te draaien, CFL-lampen , en niets verteld over de risico’s. Weet u wat te doen als zo’n lamp breekt en het kwik uw huis vergiftigt? Is u verteld van de straling die zo’n ding geeft? En welke rol speelde Philips in het inmiddels Europese verbod van de gloeilamp? Inmiddels snap ik dat die dingen nominaal geen energie besparen. Ter bezwering van het spook worden klimaatbossen aangelegd, zoals gemeente Utrecht wilde in Nigaragua . Er stónd eerst bos en dat is gekapt voor suikerriet, voor bioethanol voor Amerikanen. U weet wel: duurzame brandstof, een zwakzinnige ontwikkeling die ten koste gaat van oerbossen en voedselteelt . Bekijk de voedselprijzen eens. Vindt u het erg dat ik hier kwaad om wordt? U en ik blijven natuurlijk ook niet buiten schot: Energieheffingen en belastingen, misschien zelfs zo’n lelijke Prius. Nogmaals: het gaat velen niet écht om energiebesparing. Is ons verbruik verminderd? Deze staat is goed in het bedienen van multinationals en dus komen de winsten van oliemaatschappijen geen moment in gevaar. Of hun aandeelhouders. Wie kent u met belangen in Shell? Zo’n Prius zal volgens het ideaalbeeld 1:22 rijden op benzine. Wist u dat Shell in 1972 een autootje had dat 1:159 reed? Dat leest u goed: zo’n 7 keer zuiniger dan die lelijke Prius. Oliemaatschappijen hebben patenten in energiebesparende technologie. Chevron-Texaco heeft een patent voor een zuinige accu, eentje die in een electrische auto van General Motors zat. Die had dat patent weer van Panasonic/Toyota en had dus in de Prius kunnen zitten. Dat verklaart dat onbenutte ruim waarover ik een vriend hoorde.

Buiten de grotere kwesties hadden we in het verleden nog kleinere. Zo was PVC de veroorzaker van dioxines uit verbrandingsovens. Wederom een theorietje, want ik herinner me een uiterst klein artikeltje dat het aanwezige keukenzout , natriumchloride, ook een veroorzaker te zijn. En wie herinnert zich niet de introductie van watergedragen verf, zónder oplosmiddelen. Kreeg u mee dat die buiten het water niet zo enorm milieuvriendelijk zijn? Ook hier betreft het nieuwe technologie waarbij grote producenten een voorsprong hebben op de kleinere. Toeval? Dus als er melding wordt gemaakt van een plastic snotlaag in de Stille Oceaan, daar kom ik nooit, dan hou ik graag even de boot af.

Het mag dus duidelijk zijn dat milieudiscussies en de uitwerking ervan niet persé moeder aarde en haar kroost dienen. Er zijn vele belangen en het gedrag van de spelers hoeft niemand te verrassen. Wetenschappers, politici, media, milileuorganisaties en multinationals, het zijn net mensen. Geldhonger, macht, angst, geldingsdrang, tunnelvizie, prestige, sociale druk of gewoon een gezinnetje en een hypotheek, je vindt het allemaal terug in deze verhalen. Ondertussen blijven er wat kwesties liggen, échte milieukwesties. Daar kom ik later graag op terug.

www.mindz.com